Η Ολομέλεια της Βουλής υπερψήφισε το απόγευμα της Πέμπτης, στην τελευταία της συνεδρίαση πριν από τις θερινές διακοπές, τις δύο προτάσεις νόμου της Επιτροπής Θεσμών για το πόθεν έσχες αξιωματούχων, διορισμένων και αιρετών.
Οι προτάσεις στοχεύουν στην αντιμετώπιση κενών, αδυναμιών και δυσλειτουργιών στο υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο. Διαμορφώθηκαν σε 24 συνεδριάσεις με κυριότερο σημείο τριβής τη συμπερίληψη στον κατάλογο πρόνοιας για υποχρέωση πόθεν έσχες του Γενικού Εισαγγελέα και του Βοηθού ΓΕ. Κύρια αντιπαράθεση και στη σημερινή συζήτηση, όπως και στις συνεδριάσεις της Επιτροπής, η συμπερίληψη του ΓΕ και ΒΓΕ αλλά την ίδια ώρα η εξαίρεση των Δικαστών του Ανωτάτου.
Κατατέθηκε σειρά τροπολογιών, γραπτών και προφορικών, εκ των οποίων εγκρίθηκαν αυτές που κατατέθηκαν από τον Ανδρέα Πασιουρτίδη εκ μέρους του ΑΚΕΛ και από τον Δημήτρη Δημητρίου εκ μέρους του ΔΗΣΥ.
Η πρώτη πρόταση νόμου εγκρίθηκε με 47 ψήφους υπέρ και μία κατά και η δεύτερη πρόταση με 41 ψήφους υπέρ και μια κατά.
Τι προνοούν οι προτάσεις
Η Βουλή εισάγει πλέον ρυθμίσεις για υποχρέωση ηλεκτρονικής υποβολής της δήλωσης περιουσιακών στοιχείων από τον υπόχρεο αξιωματούχο ή το δημόσια εκτεθειμένο πρόσωπο, ώστε να παρέχεται η δυνατότητα αποτελεσματικού ελέγχου του περιεχομένου των υποβληθεισών δηλώσεων και να εντοπίζονται τυχόν ψευδή και αναληθή στοιχεία, καθώς και διαφοροποιήσεις του περιεχομένου της δήλωσης.
Εισάγεται η ανάθεση του ελέγχου του περιεχομένου των πιο πάνω δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων στον Έφορο Φορολογίας ο οποίος, ασκώντας τις εξουσίες και τις αρμοδιότητες δυνάμει του περί Τμήματος Φορολογίας Νόμου, θα προβαίνει στον έλεγχο και στην επαλήθευση του περιεχομένου των υποβληθεισών δηλώσεων, αντικαθιστώντας τη διενέργεια του εν λόγω ελέγχου από νόμιμους ελεγκτές.
Στο τελικό διαμορφωμένο κείμενο υπήρξε προσθήκη νέου όρου και ορισμού για το «εξαρτώμενο μέλος της οικογένειας», ώστε οι πρόνοιες του προτεινόμενου νόμου να εφαρμόζονται και σε οποιοδήποτε μέλος της οικογένειας του υπόχρεου προσώπου, του οποίου την οικονομική στήριξη και τα έξοδα διαβίωσης αναλαμβάνει το υπόχρεο πρόσωπο.
Το πρόσωπο αυτό θα υποβάλλει, πέραν των περιουσιακών στοιχείων του/της συζύγου του, και τα περιουσιακά στοιχεία του συμβίου/συμβίας του και των εξαρτώμενων μελών της οικογένειάς του.
Στη δήλωση περιουσιακών στοιχείων περιλαμβάνεται και κατάσταση ενεργητικού και παθητικού (ΚΕ&Π) της προσωπικής και επαγγελματικής περιουσίας, εντός και εκτός της Δημοκρατίας, του υπόχρεου προσώπου, η οποία ετοιμάζεται σε τιμές κόστους και περιλαμβάνει τα περιουσιακά στοιχεία του/της συζύγου του ή του/της συμβίου/συμβίας του και των εξαρτώμενων μελών της οικογένειάς του. Σημειώνεται ότι η ΚΕ&Π θα δημοσιοποιείται μαζί με την καθαρή περιουσία, η οποία είναι το άθροισμα της ΚΕ&Π του υπόχρεου προσώπου, του/της συζύγου ή του/της συμβίου/συμβίας του και των εξαρτώμενων μελών της οικογένειάς του.
Επίσης περιλαμβάνει κατάσταση εσόδων και εξόδων που αφορά την κατ’ έτος αναλυτική κατάσταση εσόδων και εξόδων, κατάσταση συμφιλίωσης που αφορά την καθαρή αύξηση ή μείωση της καθαρής περιουσίας που επήλθε την περίοδο μεταξύ δύο καταστάσεων ενεργητικού και παθητικού της προσωπικής και επαγγελματικής περιουσίας του υπόχρεου προσώπου.
Περαιτέρω, για σκοπούς έναρξης της ειδικής έρευνας προβλέπονται συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως η υποβολή γραπτής ένορκης καταγγελίας στην Ειδική Επιτροπή ή η ύπαρξη συγκεκριμένων ευρημάτων από τον προκαταρκτικό έλεγχο στον οποίο προέβη ο Έφορος Φορολογίας.
Θα δημιουργηθεί, κατόπιν εισήγησης της Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, ειδική ιστοσελίδα της Ειδικής Επιτροπής στην οποία θα αναρτώνται οι συγκεκριμένες καταστάσεις ενεργητικού και παθητικού της περιουσίας υπόχρεων προσώπων.
Προστίθεται πρόνοια σύμφωνα με την οποία, εάν το υπόχρεο πρόσωπο, μετά την καθ’ οιονδήποτε τρόπο διακοπή ή λήξη της θητείας του, εκλεγεί εκ νέου στο ίδιο ή σε άλλο αιρετό αξίωμα ή διοριστεί σε κάποιο αξίωμα ή διοριστεί εκ νέου στο ίδιο ή σε άλλο μη αιρετό αξίωμα ή εκλεγεί σε αιρετό αξίωμα, δεν θα οφείλει να υποβάλει εκ νέου κατάσταση ενεργητικού και παθητικού, εφόσον έχει υποβάλει ήδη τις σχετικές καταστάσεις κατά τη λήξη της προηγούμενης θητείας του ή την απώλεια του αξιώματός του.
Αυξάνονται οι ποινές για το αδίκημα που αφορά την περίπτωση προσώπου το οποίο προέβη σε καταγγελία εναντίον υπόχρεου προσώπου και εκ προθέσεως παρέχει ψευδείς ή παραπλανητικές πληροφορίες, γνωρίζοντας ότι αυτές είναι ψευδείς ή ανακριβείς, ώστε η χρηματική ποινή των τριών χιλιάδων λιρών (£3.000) να αυξηθεί στα πενήντα χιλιάδες ευρώ (€50.000) και η ποινή φυλάκισης του ενός (1) έτους να αυξηθεί στα τρία (3) έτη.
Προστίθεται και πρόνοια για επιβολή χρηματικής ποινής όσον αφορά την υποχρέωση τήρησης απόλυτης εχεμύθειας, ώστε, στην περίπτωση που πρόσωπο θα παραβαίνει την εν λόγω υποχρέωση, θα είναι ένοχο ποινικού αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του, θα τιμωρείται με χρηματική ποινή που δεν θα υπερβαίνει τα πενήντα χιλιάδες ευρώ (€50.000) ή με ποινή φυλάκισης που δεν θα υπερβαίνει τα τρία (3) έτη.
Παράλληλα αυξάνονται οι ποινές στην περίπτωση δημοσιοποίησης της καταγγελίας εναντίον υπόχρεου προσώπου από οποιοδήποτε πρόσωπο, ώστε οι δύο χιλιάδες λίρες (£2.000) να αυξηθούν στα δέκα χιλιάδες ευρώ (€10.000) και η ποινή φυλάκισης των έξι (6) μηνών να αυξηθεί στο ένα (1) έτος.
Η δημοσιοποίηση της κατάστασης ενεργητικού και παθητικού θα πραγματοποιείται μέσω της ανάρτησής της για την όλη περίοδο της θητείας του υπόχρεου προσώπου στην ειδική ιστοσελίδα της Ειδικής Επιτροπής. Επίσης, η δημοσιοποίηση θα είναι δημόσια προσβάσιμη και για περίοδο 12 μηνών από την ημερομηνία λήξης της θητείας του υπόχρεου προσώπου ή από την ημερομηνία παραίτησής του ή απώλειας του αξιώματος που κατέχει.
Στους αξιωματούχους/δημόσια εκτεθειμένα πρόσωπα, τα οποία υποχρεούνται να υποβάλλουν δήλωση περιλαμβάνονται οι επίτροποι και βοηθοί επίτροποι οι οποίοι διορίζονται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ή/και το Υπουργικό Συμβούλιο, ο Πρόεδρος και τα μέλη του Εφοριακού Συμβουλίου, οι σύμβουλοι/συνεργάτες του Προέδρου της Δημοκρατίας και των μελών της κυβέρνησης, ο πρόεδρος και τα μέλη της Επιτροπής Δεοντολογίας και Προστασίας του Αθλητισμού, ο πρόεδρος και τα μέλη του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου, ο πρόεδρος, αντιπρόεδρος και τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της Αρχής Αδειών, ο πρόεδρος και τα μέλη του Πολεοδομικού Συμβουλίου, ο πρόεδρος, αντιπρόεδρος και τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου του Συμβουλίου Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτικών, Οικοδομικών και Τεχνικών Έργων και οι γενικοί διευθυντές όλων των γενικών διευθύνσεων.
Το παράρτημα για ΓΕ και ΒΓΕ
Η πρόταση προνοεί τη δημιουργία ξεχωριστού δεύτερου παραρτήματος με συγκεκριμένους αξιωματούχους και δημόσια εκτεθειμένα πρόσωπα, που θα υποβάλλουν κατάσταση ενεργητικού και παθητικού, κατάσταση εσόδων και εξόδων και κατάσταση συμφιλίωσης. Για αυτά τα πρόσωπα θα προβλέπεται η δημοσιοποίηση μέσω ανάρτησης στην ιστοσελίδα του Τριμελούς Συμβουλίου της κατάστασης ενεργητικού και παθητικού της περιουσίας τους, συμπεριλαμβανομένης και της καθαρής περιουσίας τους.
Στα πρόσωπα αυτά προστίθενται ο Γενικός Εισαγγελέας και Βοηθός Γενικού, ο διευθυντής του Γραφείου Τύπου του Προέδρου της Δημοκρατίας και των προέδρων και αντιπροέδρων των επαρχιακών οργανισμών αυτοδιοίκησης.
Θα αναρτάται στην ιστοσελίδα του Τριμελούς Συμβουλίου η κατάσταση ενεργητικού και παθητικού του αξιωματούχου ή δημόσια εκτεθειμένου προσώπου εντός 30 ημερών από την ημερομηνία υποβολής της στο συμβούλιο για όλη την περίοδο της θητείας του και για περίοδο 12 μηνών από τη λήξη της θητείας του ή την παραίτησή του από το αξίωμά του ή την απώλεια του αξιώματός του.
Τα πρόσωπα που περιλαμβάνονται στο δεύτερο παράρτημα πρέπει κάθε πέντε έτη να υποβάλλουν κατάσταση ενεργητικού και παθητικού, κατάσταση εσόδων και εξόδων και κατάσταση συμφιλίωσης. Σε περίπτωση κατά την οποία αξιωματούχος ή δημόσια εκτεθειμένο πρόσωπο μετά την καθ’ οιονδήποτε τρόπο διακοπή ή λήξη ή ολοκλήρωση της θητείας του εκλεγεί εκ νέου στο ίδιο ή σε άλλο αιρετό αξίωμα ή διοριστεί σε κάποιο αξίωμα ή διοριστεί εκ νέου στο ίδιο ή σε άλλο μη αιρετό αξίωμα ή εκλεγεί σε αιρετό αξίωμα, εφόσον έχει υποβάλει τις προβλεπόμενες καταστάσεις, δεν οφείλει να τις υποβάλει εκ νέου.
Πώς τοποθετήθηκαν οι Βουλευτές
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής, βουλευτής ΔΗΣΥ, Δημήτρης Δημητρίου ανέφερε ότι όλοι πρέπει να έχουν κατά νου ότι σήμερα ψηφίζουμε για την ουσία του πόθεν έσχες δηλαδή από πού βρήκαμε τα περιουσιακά στοιχεία τα οποία δηλώνουμε. Δεν δαιμονοποιούμε τον πλούτο, σημείωσε, αλλά γίνεται έλεγχος για να δούμε αν αιτιολογείται η περιουσία στα 4-5 χρόνια μετά που κάποιος ανέλαβε δημόσιο αξίωμα.
Ανέφερε ότι εισάγεται πλέον το capital statement όπως είναι η διεθνής πρακτική.
Για την υποχρέωση του ΓΕ και ΒΓΕ για κατάθεση δήλωσης εξέφρασε την άποψη ότι δεν υπάρχει αντισυνταγματικότητα και ότι για τους δικαστές υπάρχει απόφαση Ανωτάτου. Είπε επίσης ότι σήμερα παρέχεται μια χρυσή ευκαιρία για αναθεώρηση της υφιστάμενης νομοθεσίας προς κάλυψη κενών και για να μην υπάρχει καμία μεμψιμοιρία και καμία σκιά για τις προθέσεις της Βουλής.
Ο ανεξάρτητος Ανδρέας Θεμιστοκλέους εξέφρασε την άποψη ότι αν πιστεύουν οι συνάδελφοί του ότι οι διεφθαρμένοι αξιωματούχοι θα μπουν φυλακή, «κοιμάστε τον ύπνο του δικαίου». Ανέφερε ακόμη ότι είναι παράδοξο στη μια πρόταση να ζητάμε capital statement για Αναπληρωτή ΚΕ αλλά στον άλλο όσοι χειρίζονται εκατομμύρια δεν έχουν αυτή την υποχρέωση.
Ανέφερε ότι ο ΓΕ και ο ΒΓΕ διορίζονται και παύονται από το ίδιο πρόσωπο και λειτουργούν με όρους όπως και τα μέλη του Ανωτάτου, ωστόσο η Επιτροπή Θεσμών εξαιρεί τα μέλη του Ανωτάτου.
«’Ο,τι δεν κάνατε για τον τέως Γενικό Εισαγγελέα, έρχεστε σήμερα να εκτονωθείτε στον τωρινό Γενικό Εισαγγελέα και τον Βοηθό», ανέφερε.
Ο Σταύρος Παπαδούρης, βουλευτής Οικολόγων εξέφρασε την πεποίθηση ότι δεν θα έχουμε ποτέ το τέλειο σύστημα και πως ό,τι και να ψηφίσουμε πάντα θα υπάρχουν «επικρίσεις και κουτσομπολιά». Εξέφρασε επιφυλάξεις για θέματα αντισυνταγματικότητας, λέγοντας ότι αν υπάρξει αναπομπή ή και αναφορά αυτό θα ήταν ατυχές και θα πρέπει η Βουλή να είναι έτοιμη να κριθεί.
Ο Μαρίνος Μουσιούττας, βουλευτής ΔΗΠΑ, ανέφερε ότι σκοπός είναι «να είμαστε και να φαινόμαστε τίμιοι». Ανέφερε ότι η εισαγωγή του capital statement προϋποθέτει ειδικούς και δαπάνη χρημάτων και με αυτό εκφράζει επιφυλάξεις και διαφωνίες όπως και για το ποιοι περιλαμβάνονται στα διάφορα παραρτήματα που ετοιμάστηκαν. Ο κ. Μουσιούττας είπε ότι αν οι προτάσεις έχουν έστω και ένα ψεγάδι αντισυνταγματικότητας όλη αυτή η εργασία θα πάει χαμένη και θα πάμε πίσω στο σύστημα που όλοι κακίζουμε.
Ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ Μαρίνος Σιζόπουλος ανέφερε ότι με τις προτάσεις βελτιώνεται κάπως η κατάσταση, αλλά όχι σε μεγάλο βαθμό, προσθέτοντας ότι κλείνουν πόρτες αλλά ανοίγουν παράθυρα. Διερωτήθηκε γιατί περιλαμβάνονται ο ΓΕ και ο ΒΓΕ αλλά όχι άλλοι αξιωματούχοι και εξέφρασε την άποψη ότι ο κατάλογος έπρεπε να είναι ένας και ενιαίος και όχι να υπάρχουν παραρτήματα. Ανέφερε επίσης ότι είναι ορθό οι πολίτες να γνωρίζουν τις πηγές των εισοδημάτων μας και προς ποια κατεύθυνση πάνε τα έξοδα, «αλλά το καθαρό μου κέρδος το τι θα το κάνω, είναι δική μου υπόθεση».
Ο Παύλος Μυλωνάς, βουλευτής ΔΗΚΟ, είπε ότι από το ‘60 και μετά κάποιοι πλούτισαν και η διαφθορά έγινε βαθύτερη, αλλά μίλησε για κανιβαλισμό, λέγοντας ότι το να είσαι πλούσιος δεν είναι έγκλημα αν απόκτησες τον πλούτο εντίμως και με θεμιτά μέσα.
Η Χριστιάνα Ερωτοκρίτου, βουλευτής ΔΗΚΟ, είπε ότι πρέπει να εστιάσουμε στο πολιτικό μήνυμα ότι αποφασίζουμε να αλλάξουμε τη διάχυτη εντύπωση για το πολιτικό σύστημα ότι δηλαδή όλοι είναι διεφθαρμένοι και βολεμένοι. Πρέπει να σταλεί το μήνυμα ότι όσοι ασκούν εξουσία πρέπει να περνάμε από αυστηρό φορολογικό έλεγχο και αυτό είναι πολύ θετικό μήνυμα σε πολύ άσχημους καιρούς για την πολιτική.
Ο Πανίκος Λεωνίδου, Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του ΔΗΚΟ είπε ότι πρέπει να προστατευθούν οι θεσμοί και «να μην γινόμαστε έρμαια λαϊκισμού». Είπε ότι πρέπει να αφουγκραζόμαστε την κοινωνία, αλλά όχι να αγνοούμε το σύνταγμα. Για τη συμπερίληψη στα υπόχρεα πρόσωπα του ΓΕ και του ΒΓΕ ανέφερε ότι υπάρχουν αποφάσεις για τα όρια ελέγχου.
Ο Ανδρέας Πασιουρτίδης, βουλευτής ΑΚΕΛ, ανέφερε ότι «θέλουμε το πόθεν έσχες όχι για να λέμε αν είμαστε πλούσιοι ή φτωχοί αλλά σκοπός είναι να αποδεικνύει ότι κάποιος πλούτισε έντιμα, με θεμιτούς τρόπους». Ανέφερε ότι σήμερα γίνεται βήμα προς διόρθωση στρεβλώσεων και αποκατάσταση της εμπιστοσύνης προς τα πρόσωπά μας.
Ανέφερε ότι πρέπει να αντιληφθούμε τις εξουσίες του ΓΕ και ΒΓΕ που είναι δραστικές, όπως αναστολή ποινικών διώξεων και ενοχλεί κάποιους όταν ζητάμε το λιγότερο, δηλαδή την υποβολή πόθεν έσχες.
Το πόθεν έσχες είπε, έχει και πολιτικό υπόβαθρο γατί είμαστε ΠΕΠ και λογοδοτούμε και πολιτικά στην κοινή γνώμη.
Η Ειρήνη Χαραλαμπίδου, βουλευτής ΑΚΕΛ, είπε ότι σήμερα πρέπει να φύγει το μήνυμα ότι όσες μεγαλύτερες εξουσίες έχει κάποιος τόσο πιο έντονη πρέπει να είναι η λογοδοσία και ο έλεγχος. Διερωτήθηκε γιατί η ΝΥ πρέπει να θεωρείται ότι είναι υπεράνω διαφθοράς, προσθέτοντας ότι οι θεσμοί εξαρτώνται από την ηθική των ατόμων που τους υπηρετούν.
Ο Νίκος Τορναρίτης, Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος ΔΗΣΥ, είπε ότι «κάνουμε σήμερα ένα βήμα προς έλεγχο, λογοδοσία και διαφάνεια», προσθέτοντας ότι δεν πρέπει να παρασυρόμαστε για απόσπαση χειροκροτήματος και για πρόσκαιρο λαϊκισμό.
Ανέφερε πως ο ΓΕ και ο ΒΓΕ καταθέτουν πόθεν έσχες και πρέπει όταν τοποθετούμαστε να είμαστε συγκεκριμένοι, προσθέτοντας ότι οι δύο αξιωματούχοι είπαν ότι συντάσσονται με το τι επιτάσσει το σύνταγμα, δηλαδή για κατάθεση του πόθεν έσχες στο ανώτατο συνταγματικό δικαστήριο.
Επέκρινε το γεγονός ότι οι βουλευτές του ΑΚΕΛ «μας εξηγούν πώς να αποφύγουμε τη διαφθορά» και για το ότι «μας κάνει μαθήματα ο Άντρος Κυπριανού που ήταν έξω από δικαστήρια και ήθελε απαλλαγή διαδικασίας».
Στον κ. Τορναρίτη απάντησε ο ΓΓ του ΑΚΕΛ Στέφανος Στεφάνου, καλώντας τον να είναι προσεκτικός γιατί «δεν είναι τον δικό μου πρόεδρο που το BBC αποκάλεσε the offshore president».
Επί προσωπικού απάντησε ο Αντρος Κυπριανού λέγοντας ότι στα 36 χρόνια που είναι στην πολιτική έχει το μέτωπό του καθαρό και είναι ήσυχος με τη συνείδησή του και «αυτό ας το αναλογιστεί ο καθένας όταν έρθει η δική του ώρα να αποχωρήσει».
ΚΥΠΕ
Διαβάστε επίσης: Τελευταία πράξη για το Πόθεν Έσχες; Τι αλλάζει για βουλευτές και άλλους αξιωματούχους