Τρία χρόνια μετά και έπειτα από 24 συνολικά συνεδρίες της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών, τα μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων θα κληθούν σήμερα να ψηφίσουν τη νέα νομοθεσία που θα διέπει από τώρα και στο εξής το πολυσυζητημένο Πόθεν Έσχες, σε μία προσπάθεια να καταστεί αποτελεσματικότερος ο έλεγχος των οικονομικών δεδομένων βουλευτών και άλλων δημόσιων αξιωματούχων.
Ένα θέμα που έπρεπε ήδη να εθεωρείτο “λήξαν” από την προηγούμενη εβδομάδα, ωστόσο, η συζήτηση έλαβε αναβολή για τη σημερινή Ολομέλεια, όπου και θα τεθούν ενώπιον των μελών του Σώματος οι δύο Προτάσεις Νόμου που στοχεύουν στο να αναθεωρηθεί το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο για το Πόθεν Έσχες και να αντιμετωπιστούν τυχόν κενά, αδυναμίες και δυσλειτουργίες που παρατηρήθηκαν κατά την εφαρμογή του.
Συγκεκριμένα, η πρώτη Πρόταση Νόμου αντικαθιστά τον περί του Προέδρου, των Υπουργών και των Βουλευτών της Κυπριακής Δημοκρατίας (Δήλωση και Έλεγχος Περιουσίας) Νόμο και η δεύτερη καταργεί τον περί Ορισμένων Δημόσια Εκτεθειμένων Προσώπων και Ορισμένων Αξιωματούχων της Κυπριακής Δημοκρατίας (Δήλωση και Έλεγχος Περιουσίας) Νόμο, θεσπίζοντας νέα νομοθεσία που εκσυγχρονίζει και να εξορθολογίζει το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο.
Μάλιστα, η σημερινή συνεδρία αναμένεται να είναι πολύωρη καθώς είναι και η τελευταία πριν από την διακοπή των εργασιών του Κοινοβουλίου για τη θερινή ανάπαυλα, αφού απομένει μόνο η καθιερωμένη “επετειακή” συνεδρία που πραγματοποιείται για καταδίκη του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής.
Σκοπός ο εντοπισμός αθέμιτου πλουτισμού και όχι.. “κλειδαρότρυπα”
Για το θέμα κλήθηκαν να τοποθετηθούν ο Βουλευτής του Δημοκρατικού Συναγερμού και Πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών, Δημήτρης Δημητρίου, καθώς και η Βουλεύτρια του ΑΚΕΛ, Μαρίνα Νικολάου, οι οποίοι φιλοξενήθηκαν στο ΣΙΓΜΑ και την εκπομπή Μεσημέρι και Κάτι.
Οι δύο βουλευτές συμφώνησαν πως μέχρι να καταλήξουν στο νέο νομοθετικό πλαίσιο που θα διέπει το Πόθεν Έσχες, η διαδικασία που προηγήθηκε ήταν “πολύ μακρά” και “επίπονη”, με την κ. Νικολάου να τονίζει πως ενισχύει τη διαφάνεια και αυξάνει τον έλεγχο των βουλευτών και των υπόλοιπων αξιωματούχων, εφόσον πλέον θα γίνεται από ανεξάρτητους φορείς. Παραδέχθηκε ακόμη, πως η προηγούμενη ρύθμιση αποτελούσε στρέβλωση καθώς στην ουσία καλούνταν να ελέγξουν τους εαυτούς τους.
Υπογράμμισε δε, πως η διαδικασία της υποβολής του Πόθεν Έσχες σε ό,τι αφορά Πολιτικά και Δημόσια Εκτεθειμένα Πρόσωπα γίνεται για να καταδείξει εάν κάποιος ή κάποια έχει πλουτίσει αθέμιτα από την ώρα που ανέλαβε ένα δημόσιο αξίωμα.
“Έχουν περιληφθεί άξονες, οι οποίοι ακριβώς διασφαλίζουν τη διαφάνεια σε ό,τι αφορά την υποβολή, η οποία πλέον θα γίνεται ομοιόμορφα μέσα από την υποβολή του λεγόμενου Capital Statement και με τρόπο που να μην μπορεί κανείς να εκφύγει”, συμπλήρωσε, εκτιμώντας πως το νομοθετικό πλαίσιο θα εξυπηρετεί τον σκοπό για τον οποίο θεσπίζεται.
Τι ακριβώς αλλάζει
Όπως εξήγησαν οι βουλευτές, όταν η εν λόγω νομοθεσία εφαρμόστηκε πριν από μερικά χρόνια διαπιστώθηκαν αδυναμίες κατά γενική ομολογία, αφού στην ουσία δεν μπορούσε να καταδείξει τη μεταβολή των περιουσιακών στοιχείων της περιουσίας των βουλευτών και των αξιωματούχων. “Στηρίζεται στις παραδοχές και στα λανθασμένα σημεία του υφιστάμενου πλαισίου”, δήλωσε ο κ. Δημητρίου για το νέο πλαίσιο που προωθείται, προσθέτοντας πως πρώτα απ’ όλα καταδεικνύει τον σκοπό της νομοθεσίας που δεν είναι άλλος από το “Πού τα Βρήκες”.
Σύμφωνα με τον κ. Δημητρίου, οι σημαντικότερες αλλαγές είναι:
1. Εισαγωγή δήλωσης Capital Statement / Κεφαλαιουχικής θέσης
Το κάθε υπόχρεο πρόσωπο θα υποβάλλει την εν λόγω δήλωση, η οποία θα υπογράφεται από ορκωτό λογιστή, βάσει διεθνώς αναγνωρισμένων λογιστικών και ελεγκτικών προτύπων. Προηγουμένως, δεν είχε σημασία η αξία της σημερινής περιουσίας ενός βουλευτή, αλλά το εάν την ώρα που αυτή περνούσε στην κατοχή του είχε τα χρήματα να τη δικαιολογήσει, εξήγησε ο Πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών.
2. Έλεγχος από τον Έφορο Φορολογίας
Το δεύτερο σημείο είναι ο έλεγχος, ο οποίος σταματά να γίνεται από τους ίδιους τους Βουλευτές, αυξάνοντας το επίπεδο ελέγχου με την προσθήκη του Εφόρου Φορολογίας.
3. Συνδεδεμένα Πρόσωπα
Τρίτο και σημαντικότερο, σύμφωνα με τον κ. Δημητρίου, είναι πως εκτός από τα περιουσιακά στοιχεία του υπόχρεου προσώπου θα δημοσιοποιείται και η καθαρή περιουσιακή θέση του / της συζύγου / συμβίου / ας ή και των ανήλικων ή εξαρτώμενων μελών της οικογένειάς του. Διευκρίνισε πως στην ουσία αυτό θα είναι ένας αριθμός.
Άρα θα έχει μια πλήρη εικόνα ο πολίτης στο πλαίσιο της διαφάνειας και θα εξυπηρετείται πλήρως ο σκοπός της νομοθεσίας, δηλαδή το “από πού τα βρήκες”, σημείωσε.
Τι γίνεται με τους.. παραβάτες
Όσον αφορά το τι μέλλει γενέσθαι με όσους “αποτύχουν” να ανταποκριθούν στα όσα θα προβλέπει η νομοθεσία, ο κ. Δημητρίου εξήγησε πως εάν ο Έφορος Φορολογίας διαπιστώνει πως υπήρξε μεταβολή στην περιουσία ενός αξιωματούχου, χωρίς να καταγράφεται το πως, θα καλεί το ενδιαφερόμενο μέρος για αιτιολόγηση. Εάν είναι αρκούντως δικαιολογημένη, στην έκθεσή του θα αναφέρει πως δεν συντρέχει λόγος για τη διενέργεια περαιτέρω έρευνας.
Σε αντίθετη περίπτωση, η υπόθεση θα παραπέμπεται ενώπιον Τριμελούς Επιτροπής, που απαρτίζεται από την Πρόεδρο της Βουλής και δύο βουλευτές, οπόταν και θα διεξάγεται ειδική έρευνα, στο πλαίσιο της οποίας θα γίνεται άρση του τραπεζικού απορρήτου, ενώ ο Έφορος Φορολογίας θα προβαίνει σε κινήσεις για να εξακριβώσει την προέλευση της εν λόγω περιουσίας. Το πόρισμα του Εφόρου θα καταλήγει ακολούθως, στην Τριμελή Επιτροπή, ενώ θα κοινοποιείται σε όλες τις αρμόδιες αρχές, μεταξύ αυτών και τον Γενικό Εισαγγελέα γιατί ενδεχομένως, να προκύπτουν και ποινικά αδικήματα.
Σε αυτό το σημείο, η κ. Νικολάου διευκρίνισε πως σε αυτές τις περιπτώσεις προβλέπεται ακόμη και ενεργοποίηση διαδικασίας για εντοπισμό περιουσιακών στοιχείων και στο εξωτερικό, με τα πρόσωπα αναλόγως της έκβασης να υπόκεινται στις διατάξεις του περί Παρεμπόδισης και Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες Νόμο.
Στο “φως” τη Δευτέρα οι τελευταίες δηλώσεις
Την ερχόμενη Δευτέρα, 15 Ιουλίου πρόκειται να δημοσιευθεί το Πόθεν Έσχες βουλευτών και άλλων αξιωματούχων, ωστόσο, θα είναι βάσει της υφιστάμενης νομοθεσίας. Αξίζει να σημειωθεί πως η υποβολή του Πόθεν Έσχες για φέτος θα έπρεπε να ολοκληρωθεί μέχρι τις 8 Ιουλίου.
Τροπολογίες στο.. μενού
Στο μεταξύ, της έγκρισης της νομοθεσίας θα προηγηθεί η ψήφιση σειράς τροπολογιών.
Με βάση τα όσα ισχύουν μέχρι αυτή τη στιγμή, τροπολογίες έχουν κατατεθεί από τους Βουλευτές Δημήτρη Δημητρίου (ΔΗΣΥ), Ειρήνη Χαραλαμπίδου και Ανδρέα Πασιουρτίδη (ΑΚΕΛ), καθώς και από τον ανεξάρτητο Βουλευτή Ανδρέα Θεμιστοκλέους.
Ειδικότερα ο τελευταίος είχε εκφράσει έντονα τη διαφωνία του με το εν λόγω πλαίσιο, λέγοντας πως “όσες τροπολογίες και αν κατατεθούν, τα νομοθετήματα δεν θα αποκτήσουν συνοχή και συνεκτικότητα και δεν θα εξυπηρετούν το σκοπό τους”. Μάλιστα είχε κάνει λόγο για ενδεχόμενο διασυρμό του κοινοβουλίου και των αξιωματούχων, δηλώντας πως “θα έχουμε και πάλι φαινόμενα ξεκατινιάσματος”, στοχοποιώντας μάλιστα και τους λειτουργούς των ΜΜΕ. Θα διασύρουμε και τις συζύγους μας και τα παιδιά μας «για να κάνουν χάζι δέκα δημοσιογράφοι και πενήντα κατίνες του Αγίου Αντωνιού», είχε πει, προκαλώντας σωρεία αντιδράσεων.
Θεμιστοκλέους: Ζητά να εξαιρεθούν ο Γενικός και Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας
Ο κ. Θεμιστοκλέους κατέθεσε τροπολογία με την οποία προτείνει όπως ο Γενικός και ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας διαγράφονται από τον κατάλογο των προσώπων για τους οποίους προβλέπεται η υποχρέωση υποβολής καταστάσεων περιουσιακών στοιχείων, ώστε να μην υπέχουν της εν λόγω υποχρέωσης.
Παράλληλα, κατέθεσε σειρά τροπολογιών με σκοπό την αλλαγή της προτεινόμενης μεθοδολογίας υποβολής των περιουσιακών στοιχείων ώστε μεταξύ άλλων να μην υποβάλλονται καταστάσεις προσωπικής και επαγγελματικής περιουσίας αλλά δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων μέσω ηλεκτρονικής διαδικασίας.
Οι εισηγήσεις Δ. Δημητρίου, Χαραλαμπίδου, Πασιουρτίδη
Από την πλευρά του ο Πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών, Δημήτρης Δημητρίου κατέθεσε σειρά τροπολογιών οι οποίες, όπως αναφέρει, αποσκοπούν στη βελτίωση και διασαφήνιση των προτεινόμενων μεταβατικών διατάξεων, ώστε:
α. σε περίπτωση κατά την οποία εκκρεμεί οποιαδήποτε διαδικασία ελέγχου και έρευνας αναφορικά με αξιωματούχο ή δημόσια εκτεθειμένο πρόσωπο, η οποία άρχισε πριν από την κατάργηση του υφιστάμενου νόμου, αυτή συνεχίζει και ολοκληρώνεται με βάση τις διατάξεις του εν λόγω νόμου .
β. όσοι αξιωματούχοι ή δημόσια εκτεθειμένα πρόσωπα υπέβαλαν ήδη δήλωση περιουσιακών στοιχείων με βάση τις διατάξεις του καταργούμενου νόμου είτε κατά την ανάληψη του αξιώματός τους είτε κατά τους τελευταίους 24 μήνες, δεν θα υποβάλουν δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων ή καταστάσεις περιουσίας με βάση τον προτεινόμενο νόμο παρά μόνο εντός 4 μηνών από την ημερομηνία λήξης της θητείας τους ή παραίτησή τους ή απώλειας του αξιώματός τους .
γ. σε περίπτωση που προκύψει ανάγκη για έρευνα σχετικά με το περιεχόμενο της δήλωσης περιουσιακών στοιχείων που υποβλήθηκε δυνάμει των διατάξεων του καταργούμενου νόμου, αυτή θα πραγματοποιηθεί με βάση τις διατάξεις του εν λόγω καταργούμενου νόμου.
Επιπρόσθετα, άλλη τροπολογία αφορά την έναρξη ισχύος του νόμου, όπως αντί να ορίζεται “εντός τριών μηνών”, να τίθεται σε ισχύ “σε τρεις μήνες από την ημερομηνία δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας.
Η Βουλεύτρια του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, προτείνει τροπολογία οποία θα καθορίζει ότι δικηγόροι ασκούντες το επάγγελμα, οι οποίοι υποβάλλουν αίτηση για διορισμό σε θέση επαρχιακού δικαστή, θα έχουν υποχρέωση να υποβάλλουν μαζί με τη σχετική αίτηση δήλωση περιουσιακών στοιχείων (πόθεν έσχες), κατά τα προβλεπόμενα από τις διατάξεις του προτεινόμενου νόμου.
Τέλος, ο κ. Πασιουρτίδης προτείνει προσθήκη που αφορά σε υποχρέωση υποβολής καταστάσεων προσωπικής και επαγγελματικής περιουσίας, και των μετόχων και νόμιμων δικαιούχων μετοχών σε τηλεοπτικά ή/και ραδιοφωνικά ή/και έντυπα ή/και ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης, που κατέχουν πέραν του είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) των μετοχών. Ο ίδιος προτείνει ακόμη, τροπολογία που θα διασφαλίζει πως η έκθεση της Ειδικής Επιτροπής θα κοινοποιείται στα μέλη της σύσκεψης των αρχηγών ή εκπροσώπων των κομμάτων και όχι στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, εάν η ειδική έρευνα αφορά στον/στην Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, ως το επηρεαζόμενο υπόχρεο πρόσωπο.
Διαβάστε επίσης: Το ψηφιακό ευρώ θα συμπληρώσει τα μετρητά, δεν θα τα αντικαταστήσει