Η χθεσινή απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) να μειώσει τα βασικά της επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης, σηματοδοτώντας τη δεύτερη μείωσή τους φέτος, μετά την κίνηση του Ιουνίου, ήταν εν πολλοίς αναμενόμενη, με πολλούς αναλυτές να έχουν ήδη στρέψει το βλέμμα προς την επόμενη συνεδρίαση του Διοικητικού της Συμβουλίου στις 17 Οκτωβρίου.
Τα νέα επιτόκια καθορίστηκαν στο 3,65% για τις πράξεις κύριας αναχρηματοδότησης, στο 3,90% για τη διευκόλυνση οριακής χρηματοδότησης και στο 3,50% για τη διευκόλυνση αποδοχής καταθέσεων - το επιτόκιο μέσω του οποίου δίνει την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής, με τις αλλαγές να τίθενται σε ισχύ από τις 18 Σεπτεμβρίου.
Ποιοι όμως και πότε επηρεάζονται από τη μείωση
Το πότε ένας δανειολήπτης θα αρχίσει να βλέπει μείωση στη δόση του εξαρτάται από το είδος του επιτοκίου που διέπει το δάνειο του.
Συνολικά, υπάρχουν τρεις κατηγορίες με κυμαινόμενο επιτόκιο, το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ, το EURIBOR και το βασικό επιτόκιο τράπεζας. Αναλυτικά:
1. Το βασικό επιτόκιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ECB basis rate) καθορίζεται από το Διοικητικό της Συμβούλιο κατά τις συνεδριάσεις του περί νομισματικής πολιτικής. Πρόκειται όπως προαναφέρθηκε για το επιτόκιο που δίνει την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής, γιατί με αυτό καθορίζονται οι τόκοι που λαμβάνουν οι τράπεζες για καταθέσεις μίας ημέρας στην ΕΚΤ.
Με βάση και τη χθεσινή απόφαση το βασικό επιτόκιο, δηλαδή το αποκαλούμενο «επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων», μειώθηκε κατά 25 μονάδες βάσης και υποχώρησε στο 3,5%. Όπως ανέφεραν πηγές από τραπεζικούς κύκλους που μίλησαν στο Economy Today, οι δανειολήπτες των οποίων η δανειακή σύμβαση είναι συνδεδεμένη με το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ θα δουν άμεσα, από το τέλος του τρέχοντος μηνός τη δόση τους οριακά χαμηλότερα.
Συγκεκριμένα, η αναπροσαρμογή από πλευράς τραπεζών γίνεται απευθείας επομένως, από τις 18 Σεπτεμβρίου που είναι και η έναρξη ισχύος της νέας επιτοκιακής πολιτικής της ΕΚΤ, οι τράπεζες θα αρχίσουν να υπολογίζουν τη διαφορά, δηλαδή το μειωμένο επιτόκιο κατά 0,25%.
Στην ουσία αυτή η κατηγορία δανειοληπτών θα «ανασάνει» από τον Μάιο μέχρι και το τέλος Σεπτεμβρίου κατά 0,5%, λαμβάνοντας υπόψη την προηγούμενη μείωση των επιτοκίων επίσης, κατά 25 μονάδες βάσης.
2. Το δεύτερο είναι το EURIBOR. Πρόκειται για το ιδιωτικό επιτόκιο που καθορίζεται από τις ευρωπαϊκές τράπεζες ως το μέσο τραπεζικό κόστος δανεισμού. Με άλλα λόγια, πρόκειται για το επιτόκιο με το οποίο η μία τράπεζα δανείζει στην άλλη στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής διατραπεζικής αγοράς. Πολλά δάνεια του κυπριακού χρηματοπιστωτικού συστήματος είναι συνδεδεμένα με το EURIBOR, αφού αποτελεί το επιτόκιο αναφοράς και χρησιμοποιείται σε διάφορα είδη χρηματοοικονομικών συμβολαίων όπως ενυπόθηκα δάνεια, τραπεζικές υπεραναλήψεις και άλλες πιο πολύπλοκες χρηματοοικονομικές συναλλαγές.
Το EURIBOR είναι ένα επιτόκιο αναφοράς της αγοράς χωρίς παροχή εξασφαλίσεων το οποίο υπολογίζεται για διάφορες διάρκειες (μίας εβδομάδας, ενός μήνα, τριών, έξι και δώδεκα μηνών), με την επιλογή να ανήκει στον εκάστοτε δανειολήπτη. Τη διαχείρισή του έχει αναλάβει το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Χρηματαγορών (European Money Markets Institute – EMMI).
Σε αυτή την περίπτωση η σύμβαση «επανατιμολογείται» ανάλογα με τη διάρκεια που είναι καθορισμένη στην εκάστοτε σύμβαση, επομένως, η μείωση μπορεί να γίνει κάπως «ετεροχρονισμένα» σε σχέση με το διάστημα που λήφθηκε η απόφαση. Δηλαδή εάν η σύμβαση ενός δανειολήπτη ενεργοποιήθηκε τον Ιανουάριο και διαθέτει δάνειο με EURIBOR 6-μηνιαίας διάρκειας, τότε η αλλαγή θα γίνει τον Ιούνιο και ακολούθως ξανά έξι μήνες αργότερα. Δηλαδή αναλόγως της διάρκειας θα μεσολαβήσει και η αντίστοιχη περίοδος έως ότου να γίνει αισθητή η μείωση στον δανειολήπτη. Όπως υπέδειξαν οι ίδιες πηγές, το Euribor είναι σε πτωτική πορεία ήδη από τον Μάρτιο, ενώ αν κοιτάξει κάποιος το 12μηνο Euribor θα δει ότι έχει μειωθεί κοντά στο 3%.
3. Το τρίτο είναι το βασικό επιτόκιο της κάθε τράπεζας, το οποίο καθορίζεται από το εκάστοτε χρηματοπιστωτικό ίδρυμα βάσει μίας εσωτερικής φόρμουλας (κάθε τράπεζα χρησιμοποιεί τη δική της) και συνήθως είναι συνδεδεμένο με το κόστος αποδοχής καταθέσεων. Δηλαδή δεν συνδέεται με το επιτόκιο της ΕΚΤ, αλλά με το μέσο καταθετικό επιτόκιο των νοικοκυριών στην Κυπριακή Δημοκρατία από κατοίκους της ευρωζώνης σε ευρώ.
Στην προκειμένη περίπτωση, αυτό συνήθως επαναξιολογείται ανά τρίμηνο, με τον πελάτη να ενημερώνεται σχετικά από το τραπεζικό ίδρυμα με το οποίο είναι συνδεδεμένη η δανειακή του σύμβαση.
Η συνέχεια τον Οκτώβριο
Η ΕΚΤ έχει μειώσει μέχρι στιγμής δύο φορές τα επιτόκια, Ιούνιο και Σεπτέμβριο – και οι αγορές στοιχηματίζουν τώρα τουλάχιστον μία ακόμη μείωση έως τα τέλη του έτους.
Η ΕΚΤ πάντως δεν έχει αποκλείσει μία μείωση των επιτοκίων στην επόμενη συνεδρίαση στις 17 Οκτωβρίου, ακόμη και εάν μία τέτοια κίνηση θεωρείται απίθανη, όπως ανέφεραν πηγές, τις οποίες επικαλείται το Bloomberg. Mετά το ανακοινωθέν της ΕΚΤ και τη συνέντευξη Τύπου της προέδρου Κριστίν Λαγκάρντ, οι ευρωπαϊκές μετοχές έκλεισαν με άνοδο, ενώ οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων του ευρώ σημείωσαν άνοδο.
Διαβάστε επίσης: Άναψε «πράσινο» η EKT για δεύτερη μείωση των επιτοκίων