Οι θαλάσσιες χελώνες ενδηµούν στη Γη εδώ και περίπου 100 εκατοµµύρια χρόνια. Στις θαλάσσιες περιοχές της Μεσογείου και της Αδριατικής, οι θαλάσσιες χελώνες είναι σηµαντικοί κρίκοι της τροφικής αλυσίδας. Βοηθούν στην προστασία της βλάστησης του βυθού και των κοραλλιογενών υφάλων, µεταφέροντας θρεπτικά συστατικά στην ακτή. Ωστόσο, οι θαλάσσιες χελώνες απειλούνται µε εξαφάνιση: δεν είναι µόνο ευάλωτες στα αρπακτικά, αλλά συχνά πιάνονται στα δίχτυα των αλιέων και στις προπέλες των σκαφών, ενώ αποτελούν και θύµατα της ρύπανσης.
ΣΕΙΡΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΑΠΟ Ε.Ε.
Η Ε.Ε. στηρίζει σειρά προγραµµάτων που έχουν φέρει σε επαφή εµπειρογνώµονες, εθελοντές και ερευνητές από ολόκληρη την Ευρώπη, για να παρακολουθούν, να ευαισθητοποιούν και να παρεµβαίνουν, όταν οι πληθυσµοί των θαλάσσιων χελωνών βρίσκονται σε κίνδυνο. Το πρόγραµµα LIFE Euroturtles της Ε.Ε. αποτελεί ένα τέτοιο παράδειγµα: στοχεύει στην ευαισθητοποίηση του κοινού και στη βελτίωση της προστασίας των θαλάσσιων χελωνών στην Ελλάδα, στην Ιταλία, στην Κροατία, στην Κύπρο, στη Μάλτα και στη Σλοβενία.
Στην Ιταλία, οι ερευνητές παρακολουθούν τις περιοχές ωοτοκίας και τη µετακίνηση των θαλάσσιων χελωνών κατά µήκος των παραλιών της Ευρώπης, ενώ στην Κροατία εµπειρογνώµονες έχουν αναπτύξει έναν νέο, καινοτόµο τρόπο για να βοηθούν τις θαλάσσιες χελώνες να εντοπίζουν τα δίχτυα των αλιέων χρησιµοποιώντας την τεχνολογία των λυχνιών LED και προωθούν αυτή την τεχνολογία στους αλιείς. Μέσω του προγράµµατος Euroturtles στην Ελλάδα, εθελοντές και συντονιστές διάσωσης συνεργάζονται στενά µε τα εθνικά πάρκα, για να διασφαλίζουν ότι τηρούνται οι κανονισµοί για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας και για να παρεµβαίνουν όταν οι χελώνες βρίσκονται σε κίνδυνο. Τέλος, στην Κύπρο, ένας τοπικός οικολόγος ξεκίνησε ένα έργο για την προώθηση της προστασίας της θαλάσσιας χελώνας. Εµπειρογνώµονες, ΜΚΟ και εθελοντές καταβάλλουν προσπάθειες για να βοηθούν τις χελώνες να µην παγιδεύονται στον αλιευτικό εξοπλισµό, ενώ παράλληλα βελτιώνουν και διαχειρίζονται τις θαλάσσιες περιοχές για τις χελώνες.
Στόχος τους είναι να αναπτύξουν µια συνεπή προσέγγιση για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας και ταυτόχρονα να ευαισθητοποιήσουν τους πολίτες της Ε.Ε. σχετικά µε την προστασία του είδους. Το Euroturtles χρηµατοδοτείται µέσω του προγράµµατος LIFE, το χρηµατοδοτικό µέσο της Ε.Ε. που στηρίζει περιβαλλοντικά έργα, έργα που αφορούν τη διατήρηση της φύσης και δράσεις για το κλίµα. Από το 1992, το LIFE έχει συγχρηµατοδοτήσει περισσότερα από 4.500 έργα. Το πρόγραµµα LIFE δεν αφορά µόνο την προστασία των θαλάσσιων χελωνών, αλλά και την υποστήριξη της βιωσιµότητας του πλανήτη µας.
ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ
Για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας, η Ε.Ε. στοχεύει, µέσω της εκστρατείας EU Protects της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε ευαισθητοποίηση σχετικά µε τους τρόπους µε τους οποίους καταπολεµά τις παγκόσµιες προκλήσεις για να προστατεύει τους πολίτες της. Σκοπός της εκστρατείας αυτής είναι να αναδειχθεί το γεγονός ότι στην Ε.Ε. εφαρµόζονται πολύ αποτελεσµατικά συστήµατα συνεργασίας, τα οποία φέρνουν σε επαφή καθηµερινούς ήρωες από διάφορες χώρες της Ε.Ε. Οι ήρωες αυτοί εργάζονται νυχθηµερόν για τη λήψη µέτρων για την προστασία των Ευρωπαίων πολιτών, στις περισσότερες περιπτώσεις χωρίς καν οι πολίτες να το γνωρίζουν.
ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΗΡΩΕΣ
Υπάρχουν τρεις «καθηµερινοί ήρωες»: Ο Paolo Casale, καθηγητής και ερευνητής, Τµήµα Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας, Πανεπιστήµιο της Ρώµης La Sapienza, ο Drasko Holcer, πρόεδρος του Blue World Institute of Marine Research and Conservation στην Κροατία, και η Ειρήνη Κασιµάτη, υπεύθυνη ∆ικτύου ∆ιάσωσης και Περίθαλψης, ΑΡΧΕΛΩΝ, ∆ίκτυο ∆ιάσωσης και Περίθαλψης Euroturtles στην Ελλάδα. Υπάρχει επίσης και ένα άτοµο που επωφελήθηκε από το πρόγραµµα, που είναι ο Ανδρέας ∆ηµητρόπουλος, Wildlife Society στην Κύπρο. Τέσσερις άνθρωποι των οποίων οι µαρτυρίες εµπνέουν, είναι αληθινές και συγκινητικές, ενώ παράλληλα αποδεικνύουν την υψηλή αποτελεσµατικότητα των συντονισµένων δράσεων της Ε.Ε. Οι άνθρωποι αυτής της ιστορίας επιλέχθηκαν µε βάση τον ρόλο τους στο συγκεκριµένο πρόγραµµα για να αναδείξουν τον συνεργατικό χαρακτήρα των δραστηριοτήτων προστασίας στην Ε.Ε. και η συµµετοχή τους ήταν σε εθελοντική βάση χωρίς καµία πληρωµή. Αξίζει να αναφέρουµε ότι η Ε.Ε. υιοθετεί κα ευρεία, ισορροπηµένη και υπολογισµένη προσέγγιση όσον αφορά τη χρηµατοδότηση της επιβίωσης των απειλούµενων ειδών, προκειµένου να διασφαλίζεται ότι τα χρήµατα δαπανώνται σωστά.
Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε την σελίδα: europa.eu/euprotects/content/homepage_el
ΠΟΙΕΣ ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
Όλες οι παραλίες ωοτοκίας που βρίσκονται στις ελεγχόµενες από την κυβέρνηση της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας περιοχές παρακολουθούνται. Το πρόγραµµα εστιάζει στην τοποθεσία Πόλις-Γιαλιά που ανήκει στο δίκτυο Natura 2000 και είναι ένας πολύ σηµαντικός τόπος ωοτοκίας για τις θαλάσσιες χελώνες καρέτα-καρέτα. Ορισµένες δράσεις θα πραγµατοποιηθούν επίσης στην τοποθεσία Λάρα-Τοξεύτρα, στην περιοχή Natura 2000 της χερσονήσου Ακάµας, έναν σηµαντικό τόπο ωοτοκίας που περιλαµβάνεται στον κατάλογο των Ειδικά Προστατευόµενων Περιοχών Μεσογειακής Σηµασίας (SPAMI). Αυτή είναι η κύρια περιοχή ωοτοκίας για τις πράσινες θαλάσσιες χελώνες, µε πάνω από το 80% των φωλιών να βρίσκονται σε αυτή την τοποθεσία. Στην Κύπρο, περίπου το 80% όλων των φωλιών των θαλάσσιων χελωνών καρέτα-καρέτα βρίσκονται στους δύο τόπους κοινοτικής σηµασίας (περιοχές Natura 2000).
ΠΩΣ ΒΟΗΘΑ Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ LED
Αυτή η τεχνολογία είναι ευρέως διαθέσιµη στην αγορά και χρησιµοποιείται ήδη από τους αλιείς για τη βελτίωση της αλίευσης. Τα ψάρια µπορούν να δουν τα φώτα. Η τεχνολογία λυχνιών LED τοποθετείται στα δίχτυα αλιείας για να αυξάνεται η επιλεκτικότητα του αλιεύµατος. Το αποτέλεσµα είναι διαφορετικό όσον αφορά την αποτροπή και την προσέλκυση. Καθώς διαφορετικά ψάρια αντιδρούν µε διαφορετικό τρόπο σε διαφορετικά φώτα, τα ανεπιθύµητα ψάρια ξεγλιστρούν, ενώ άλλα είδη παραµένουν στο δίχτυ. Τα παραδοσιακά δίχτυα αλιείας αιχµαλωτίζουν αδιακρίτως τα ψάρια και άλλα θαλάσσια ζώα, συµπεριλαµβανοµένων των θαλάσσιων χελωνών. Με την υποστήριξη της Ε.Ε., οι αλιείς µπορούν να εξοπλίσουν τα δίχτυα αλιείας µε λυχνίες LED, ώστε αυτό να αποτρέπεται. Αν οι θαλάσσιες χελώνες µπορούν να δουν τα δίχτυα, µπορούν να αποφύγουν να πιαστούν ή να τραυµατιστούν σε αυτά.