Του Νέστορα Βασιλείου
Δημιουργούνται ανάγκες για περισσότερες επενδύσεις και κατ’ επέκτασιν ανάγκες για χρηματοδότηση αυτών των επενδύσεων
Ο επικεφαλής του Τμήματος Εταιρικού Δανεισμού της RCB ανοίγει για πρώτη φορά τα χαρτιά του και σκιαγραφεί στη «Σ» την κατάσταση πραγμάτων στο πλαίσιο της οικονομικής ανάκαμψης, μετά την κατάρρευση του 2013. Ο Χριστόφορος Στυλιανίδης βλέπει αύξηση του όγκου των νέων επιχειρηματικών δανείων συνεπεία της οικονομικής ανάπτυξης και της βαρύνουσας σημασίας επιστροφής της Κύπρου στα «σαλόνια» της επενδυτικής βαθμίδας.
Εκτιμά ότι η ύπαρξη καλών επενδυτικών ευκαιριών που χρειάζονται χρηματοδότηση θα έχει αυξητική τάση και, εμμέσως πλην σαφώς, καθησυχάζει για την ποιότητα των νέων δανειοδοτήσεων και το ρίσκο, που αναλαμβάνουν οι τράπεζες. Αναλύει επίσης τους τομείς της οικονομίας, στους οποίους διαβλέπει ότι υπάρχουν οι μεγαλύτερες προοπτικές και δείχνει ξεκάθαρα τον στόχο της RCB στην αγορά, που είναι η μεγέθυνση του δανειακού της χαρτοφυλακίου μέσω χρηματοδότησης περισσότερων μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Ο κ. Στυλιανίδης τονίζει ακόμη ότι οι συγχωνεύσεις ήταν αναγκαίες για το τραπεζικό σύστημα, λέγοντας ότι ο νέος τραπεζικός χάρτης έχει χώρο «για τράπεζες με σωστά επιχειρησιακά μοντέλα». Διατυπώνει την εκτίμησή του για την πορεία των επιτοκίων και εξηγεί τη σημαντικότητα της συνεργασίας της Τράπεζας με την ΕΤΕπ.
Η κυπριακή οικονομία αναπτύσσεται και δύο διεθνείς οίκοι αξιολόγησης έχουν αναβαθμίσει τη χώρα στην επενδυτική βαθμίδα. Αυτό τι μπορεί να σημαίνει για τα δάνεια σε επιχειρήσεις;
Η αναβάθμιση του αξιόχρεου της Κυπριακής Δημοκρατίας στην επενδυτική βαθμίδα από τους οίκους αξιολόγησης είναι η ισχυρότερη ένδειξη ότι η οικονομία έχει ξεπεράσει την κρίση του 2013. Είναι επίσης ψήφος εμπιστοσύνης της επενδυτικής κοινότητας στους χειρισμούς των Αρχών και τη σωστή αντίδραση των επιχειρήσεων και του εργατικού δυναμικού στις προκλήσεις που έφερε η κρίση. Το ακαθάριστο εθνικό προϊόν αυξήθηκε κατά 4,2% το 2017 και οι προβλέψεις δείχνουν μιαν αύξηση του 3,7% ώς 4% το 2018.
Την ίδια ώρα, η ανεργία μειώθηκε στο 7,4% τον Σεπτέμβριο του 2018 από το υψηλότερο σημείο του 16,1% το 2014, ενώ οι προβλέψεις είναι ότι θα μειωθεί περαιτέρω τα επόμενα χρόνια. Αυτή η ανάπτυξη είναι αποτέλεσμα και των επενδύσεων που έχουν γίνει. Την ίδια ώρα δημιουργούνται ανάγκες για περισσότερες επενδύσεις και κατ’ επέκτασιν ανάγκες για χρηματοδότηση αυτών των επενδύσεων. Αυτό φαίνεται και από τους όγκους των νέων επιχειρηματικών δανείων, οι οποίοι έχουν αυξηθεί σημαντικά.
Βεβαίως μπορεί εύλογα να διερωτηθεί κάποιος, κ. Στυλιανίδη, κατά πόσον είναι υγιής η αύξηση του δανεισμού προς επιχειρήσεις;
Οι κυπριακές τράπεζες έχουν αναβαθμίσει σημαντικά τις πρακτικές δανειοδότησης και της ανάλυσης κινδύνων τα τελευταία χρόνια με την έμφαση να είναι στην ικανότητα αποπληρωμής. Οι σχετικές οδηγίες της Κεντρικής Τράπεζας για νέες χρηματοδοτήσεις και η άμεση ανταπόκριση των τραπεζών καθώς και η εισαγωγή του συστήματος Άρτεμις έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση ενός καινούργιου, πιο ορθολογιστικού, πλαισίου νέων χορηγήσεων. Ωστόσο, και παρά τη σχετική βελτίωση κατά τους τελευταίους μήνες, παραμένει ένα σημαντικό απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων, το οποίο αποτελεί σημαντικό βάρος στους ισολογισμούς των περισσοτέρων τραπεζών και κατ’ επέκτασιν στην οικονομία.
Η RCB μπήκε στην αγορά των χρηματοδοτήσεων κυπριακών επιχειρήσεων το 2014. Η μέχρι τώρα πορεία της είναι και η καλύτερη απόδειξη ότι επιχειρησιακά μοντέλα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς μπορούν να πετύχουν. Αποτελεί επίσης σαφή απόδειξη ότι υπάρχουν αρκετοί καλοί, αξιόχρεοι, πελάτες και καλές επενδυτικές ευκαιρίες που χρειάζονται χρηματοδότηση. Πιστεύουμε ότι με την κατάταξη της χώρας στην επενδυτική βαθμίδα αυτές οι ευκαιρίες θα αυξηθούν περαιτέρω.
Βασισμένη πάνω σε πολύ αυστηρά κριτήρια δανεισμού, η Τράπεζα παρείχε σημαντικές χρηματοδοτήσεις στον τομέα της εταιρικής και εμπορικής τραπεζικής στην Κύπρο, χωρίς να έχει υπάρξει μέχρι τώρα ούτε ένας πελάτης, ο οποίος να έχει καθυστερήσει έστω και μία δόση του δανείου του. Και μιλάμε για ένα χαρτοφυλάκιο εκατοντάδων εκατομμυρίων, με πελάτες μεγάλες και μικρομεσαίες κυπριακές επιχειρήσεις.
Ποιοι τομείς της οικονομίας του τόπου θεωρείται ότι έχουν τις μεγαλύτερες προοπτικές;
Οι τομείς της οικονομίας όπου η ζήτηση έρχεται κυρίως από το εξωτερικό, όπως ο τουρισμός, και βιομηχανίες που εξάγουν το προϊόν τους, όπως η φαρμακοβιομηχανία, αλλά και οι τομείς, όπως το λιανικό εμπόριο, η σίτιση, η εκπαίδευση και η υγεία που ικανοποιούν βασικές, σταθερές, ανάγκες του πληθυσμού, είναι εκείνοι οι οποίοι παρουσιάζουν τις περισσότερες προοπτικές όσον αφορά καλές χρηματοδοτήσεις.
Ο τομέας της ενέργειας είναι επίσης ένας κρίσιμος τομέας της οικονομίας, τόσο όσον αφορά την αξιοποίηση του φυσικού πλούτου της χώρας όσο και για την ανάγκη της χώρας μας να χρησιμοποιεί πολύ περισσότερη ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές. Οι τράπεζες μπορούν να είναι έμπρακτοι υποστηρικτές της προσπάθειας της Κύπρου να πετύχει τον στόχο που τέθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για χρήση ηλεκτρισμού από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, χρηματοδοτώντας επενδύσεις που εμπίπτουν στο νέο σχέδιο της κυβέρνησης για αύξηση της παραγωγής από φωτοβολταϊκά πάρκα που θα ανταγωνίζονται στην ελεύθερη αγορά.
Τα επιτόκια καταθέσεων βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα αφού κινούνται πλέον κάτω από το 1%. Χαμηλά βρίσκονται και τα δανειστικά επιτόκια. Ποια είναι η δική σας εκτίμηση για την πορεία των δανειστικών επιτοκίων; Μπορεί ο κόσμος να περιμένει μειώσεις;
Η αναβάθμιση της Κύπρου στην επενδυτική βαθμίδα και η υπερβάλλουσα ρευστότητα των τραπεζών είναι οι δύο παράγοντες που συμβάλλουν στη μείωση των επιτοκίων καταθέσεων. Τα επιτόκια των χορηγήσεων, ειδικά στους πελάτες με χαμηλό πιστωτικό κίνδυνο, έχουν ήδη μειωθεί σημαντικά τον τελευταίο χρόνο. Αναμένουμε κάποια ηπιότερη περαιτέρω μείωση ως αποτέλεσμα και του έντονου ανταγωνισμού μεταξύ των τραπεζών για καλούς πελάτες με βιώσιμα έργα για υλοποίηση. Τα μειωμένα επιτόκια οδηγούν τις τράπεζες στην αναζήτηση εναλλακτικών πηγών για αναπλήρωση των εισοδημάτων τους μέσα από άλλες αμοιβές και προμήθειες (πιστωτικές κάρτες, πληρωμές, συνάλλαγμα κ.λπ.) αλλά και στη μείωση του κόστους κυρίως μέσα από την αύξηση της χρήσης της τεχνολογίας.
Μετά τις τελευταίες συγχωνεύσεις νομίζετε ότι υπάρχει αρκετός χώρος για τις τράπεζες στην Κύπρο να αναπτυχθούν;
Οι συγχωνεύσεις που έχουν γίνει ήταν αναγκαίες για το τραπεζικό σύστημα. Μέσα από τις συγχωνεύσεις δημιουργούνται όμως και ευκαιρίες, όπως δείχνει και η πρόσφατη εμπειρία. Για παράδειγμα, οι πελάτες -και αυτό είναι απόλυτα λογικό- θέλουν να υπάρχει διαφοροποίηση στο χαρτοφυλάκιο των τραπεζών με τις οποίες συνεργάζονται. Όταν συγχωνευθούν δύο τράπεζες με τις οποίες συνεργάζεται ένας πελάτης, είναι λογικό να αναζητήσει μια επιπλέον εναλλακτική λύση για τις χρηματοδοτικές του ανάγκες.
Επιπλέον, ειδικά για το κομμάτι των μεγάλων επιχειρήσεων, υπάρχει το θέμα της μέγιστης έκθεσης και κατ’ επέκτασιν συγκέντρωσης ρίσκου μιας τράπεζας σε έναν πελάτη. Μια συγχώνευση μπορεί να δημιουργήσει τέτοιες υψηλές συγκεντρώσεις. Γι’ αυτό χρειάζονται εργαλεία κατανομής κινδύνων, όπως, για παράδειγμα, τα κοινοπρακτικά δάνεια. Ήδη, βλέπουμε μια τάση για κοινοπρακτικά δάνεια, μέσα από τα οποία οι τράπεζες μπορούν να υποστηρίξουν τους μεγαλύτερους πελάτες και τα μεγάλα έργα υποδομής, αλλά και να διαχειριστούν καλύτερα τον πιστωτικό κίνδυνο.
Γι’ αυτό πιστεύω ότι υπάρχει χώρος στην αγορά για τράπεζες με σωστά επιχειρησιακά μοντέλα. Μπορεί να υπάρχουν αρκετές τράπεζες για το μέγεθος της οικονομίας, αλλά πάντα υπάρχει χώρος για υγιή ανταγωνισμό, που οδηγεί τις τράπεζες στη συνεχή βελτίωση και μακριά από τον εφησυχασμό.
Τα σχέδια στις χρηματοδοτήσεις
Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια της RCB στην αγορά των χρηματοδοτήσεων, πώς θα κινηθεί;
Η RCB αποτελεί σήμερα μιαν από τις πρώτες επιλογές των επιχειρήσεων για τις χρηματοδοτικές τους ανάγκες. Στόχος μας παραμένει η παροχή ολοκληρωμένων τραπεζικών λύσεων στους πελάτες μας, προσαρμοσμένων στις ιδιαιτερότητες του τομέα της οικονομίας στον οποίο δραστηριοποιούνται αλλά και τις ειδικές συνθήκες της κάθε επιχείρησης. Το δανειακό χαρτοφυλάκιο της Τράπεζας αυξάνεται με πολύ ικανοποιητικούς ρυθμούς. Στοχεύουμε στην περαιτέρω αύξηση του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων μέσα από την παροχή χρηματοδοτήσεων σε περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν τη ραχοκοκκαλιά της κυπριακής οικονομίας. Πιστεύουμε πολύ στις κυπριακές επιχειρήσεις και την κυπριακή οικονομία και είμαστε δεσμευμένοι να συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε τις επιχειρήσεις, παρέχοντας τις αναγκαίες χρηματοδοτήσεις.
Σε συνεργασία με την ΕΤεΠ
Η RCB συνεργάζεται και με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Αναπτύξεως (ΕΤΕπ). Έχει βοηθήσει στην οικονομική ανάκαμψη η ΕΤΕπ με την παροχή χαμηλότοκων δανείων στις τράπεζες, ώστε να μεταφέρουν αυτό το όφελος στις επιχειρήσεις
Η συνεισφορά της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Αναπτύξεως (ΕΤΕπ) στην ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας αλλά και στη μείωση της ανεργίας υπήρξε εξαιρετικά σημαντική. Ειδικά το σχέδιο στήριξης μικρομεσαίων και επιχειρήσεων μεσαίας κεφαλαιοποίησης (Cyprus Banks Loans for SMEs and Mid-Caps) λειτούργησε ως καταλύτης στην παροχή ρευστότητας, με χαμηλό κόστος, την περίοδο αμέσως μετά το 2013, όταν η ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα ήταν περιορισμένη και το κόστος δανεισμού υψηλό. Μέσα από το σχέδιο αυτό η ΕΤΕπ παρέχει στις τράπεζες χρηματοδότηση με χαμηλό κόστος. Αυτό είναι εφικτό, αφού η κυπριακή Κυβέρνηση παρέχει την εγγύησή της για τα δάνεια αυτά προς τις τράπεζες. Οι τελευταίες μεταφέρουν το όφελος από τα χαμηλότερα επιτόκια στις επιχειρήσεις, οι οποίες φυσικά πρέπει να πληρούν κάποια κριτήρια.
Η RCB έχει μια εξαιρετική συνεργασία με την ΕΤΕπ. Μέσα από τα προγράμματα της ΕΤΕπ χρηματοδοτήσαμε νέα εργοστάσια (τροφίμων, φαρμάκων, παιγνιδιών, συστημάτων υδροδότησης), νέες κτηριακές εγκαταστάσεις για σχολεία, νέα ξενοδοχεία και ξενοδοχειακές κλίνες, υπεραγορές, εστιατόρια και άλλες επενδύσεις.
Περαιτέρω, πιστεύουμε πολύ στην ανάγκη ενίσχυσης της καινοτομίας και γι' αυτό είμαστε η πρώτη τράπεζα στην Κύπρο που έχει συνάψει συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (EIF), που είναι θυγατρική της ΕΤΕπ, για προώθηση της καινοτομίας στην Κύπρο μέσα από το πρόγραμμα InnovFin SME Guarantee Facility. Μέσα από αυτήν τη συνεργασία προέκυψαν μέχρι τώρα επενδύσεις στην καινοτομία, που αποτέλεσαν και την πρώτη εφαρμογή του Στρατηγικού Σχεδίου Γιούνκερ (EFSI) στην Κύπρο.
Μόνο μέσα από την καινοτομία θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε καινούργιους τομείς και κατ’ επέκτασιν καινούργιες πηγές εισοδημάτων για την οικονομία, αλλά και να καταστήσουμε πιο ανταγωνιστικούς τους υφιστάμενους τομείς.