Στόχος των τραπεζών μέχρι το 2014, ακόμη και όταν ενεργοποιούσαν την διαδικασία της εκποίησης, δεν ήταν να φθάσουν στην πώληση των ακινήτων αλλά να την χρησιμοποιήσουν ως ένα ισχυρό μοχλό πίεσης για να φέρουν κοντά τους οφειλέτες, τόνισε ο Διευθυντής Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας Ανδρέας Σωκράτους, καταθέτοντας το πρωί στην Ερευνητική Επιτροπή για την κατάρρευση του Συνεργατισμού.
Ο κ. Σωκράτους είπε ότι ακόμη και σήμερα πάρα πολύ μικρό ποσοστό καταλήγει σε εκποίηση, υπογραμμίζοντας ότι «για ακόμη μια φορά το θέμα τη εκποίησης χρησιμοποιείται σαν μοχλός (πίεσης) και όχι σαν τελική βούληση».
Από το 2015 που ψηφίστηκε η τροποποίηση της νομοθεσίας αν και υπάρχει μια σημαντική αύξηση του αριθμού των περιπτώσεων όπου οι τράπεζες ξεκινούν την διαδικασία της εκποίησης είναι ένα πάρα πολύ μικρό το ποσοστό που καταλήγει σε εκποίηση, σημείωσε.
Ωστόσο, εξέφρασε την πεποίθηση ότι οι τράπεζες σήμερα το χρησιμοποιούν ως μοχλό πίεσης και έχουν αποτελέσματα προτού φθάσουν στο τελικό στάδιο της εκποίησης καθώς σήμερα έχουν και άλλα εργαλεία όπως είναι μεταξύ άλλων οι αναδιαρθρώσεις.
Παλαιότερα, ελάχιστες ήταν οι περιπτώσεις που αφήνετο το Κτηματολόγιο να προχωρήσει σε εκποίηση, ανέφερε και πρόσθεσε ότι αυτό δίδει και την εικόνα μέσα σε πια πλαίσια γινόταν η αξιοποίηση του εργαλείου της εκποίησης για ικανοποίηση χρέους.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Γεώργιος Αρέστης ζήτησε στοιχεία για τον αριθμό τόσο των υποθέσεων που ξεκινούσαν για εκποίηση και κατέληξαν στην εκποίηση όσο και των υποθέσεων που το ίδιο το ίδρυμα σταματούσε την εκποίηση γιατί υπήρξε διευθέτηση. Ο κ. Σωκράτους αν και είπε ότι είναι δύσκολο λόγω του ότι δεν υπήρχε μηχανογραφικό σύστημα παλαιότερα, δεσμεύτηκε να προσκομίσει τα στοιχεία σε μεταγενέστερη παρουσία του στην Επιτροπή.
Συγκεκριμένα, κατά την αρχική του τοποθέτηση ενώπιον της Επιτροπής, ο κ. Σωκράτους αναφέρθηκε στις διαδικασίες που υπήρχαν μέχρι το 2014 πριν ψηφιστεί η νέα νομοθεσία στο πλαίσιο του μνημονίου που συμφωνήθηκε με την Τρόικα, λέγοντας ότι «η μόνη υπηρεσία που μπορούσε να κάνει πλειστηριασμό και να εκποιήσει ακίνητη περιουσία ήταν το Κτηματολόγιο», ενώ μετά το 2014 που ψηφίστηκαν οι νέες νομοθετικές ρυθμίσεις εισάχθηκε η έννοια, όπως είπε, του ιδιωτικού πλειστηριασμού και «τον κύριο όγκο των εκποιήσεων τον κάνουν οι ίδιες τράπεζες».
Ανέφερε ότι το ουσιαστικό είναι πως όταν ένας ενυπόθηκος δανειστής απευθύνονται όχι στο δικαστήριο αλλά στον Διευθυντή του Κτηματολογίου να προχωρήσει την διαδικασία εκποίησης ακινήτου ήταν απαραίτητο να προσκομίσει κάποια έγγραφα και μετά ξεκινούσε «μια πολύ πολύπλοκη διαδικασία», προκειμένου να ολοκληρωθεί η αίτηση για πώληση του ακινήτου.
Εξήγησε ότι η πολυπλοκότητα έγκειται στο γεγονός ότι είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις που πάνω σε ένα ακίνητο υπάρχει μια υποθήκη ή ένα εμπράγματο βάρος και θα έπρεπε να εντοπιστούν όλοι όσοι είχαν δικαιώματα πάνω στο ακίνητο και εξήγησε ότι μεταξύ άλλων η διαδικασία απαιτούσε όπως εντοπιστούν φορολογικές οφειλές, καθοριστεί η επιφυλαχθείσα τιμή πώλησης, που να καλύπτει στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τα χρέη του ακινήτου, καθοριστούν τα έξοδα πώλησης και ενημερωθούν οι ενδιαφερόμενοι με τον χρόνο και τόπο της εκποίησης του ακινήτου.
Η διαδικασία εκποίησης ξεκινούσε από την αρχή με διάταγμα δικαστηρίου
Ωστόσο, ο κ. Σωκράτους, αφού σημείωσε ότι οι εκποιήσεις γίνονταν συνήθως Κυριακή, είπε ότι όταν έφθανε η Παρασκευή έφθανε ξαφνικά στο γραφείο του διευθυντή του Κτηματολογίου ένα διάταγμα δικαστηρίου για αναστολή της διαδικασίας πώλησης με αποτέλεσμα να μην μπορεί να γίνει η εκποίηση του ακινήτου και έτσι ξεκινούσε από την αρχή η όλη διαδικασία της εκποίησης.
Ελάχιστες ήταν οι περιπτώσεις που αφήνετο το Κτηματολόγιο να προχωρήσει σε εκποίηση, ανέφερε και πρόσθεσε ότι αυτό δίδει και την εικόνα μέσα σε πια πλαίσια γινόταν η αξιοποίηση του εργαλείου της εκποίησης για ικανοποίηση χρέους.
«Ακόμη και οι δανειστές φαίνεται μέσα από την όλη διαδικασία ότι ο στόχος τους – ακόμη και αν ενεργοποιούσαν την διαδικασία της εκποίησης - δεν ήταν να φθάσουν στην πώληση των ακινήτων», υπογράμμισε.
Ήταν ένας ισχυρός μοχλός πίεσης για να φέρουν κοντά τους οφειλέτες και να κάνουν άλλες διευθετήσεις, τόνισε.
Ανέφερε ότι η εμπειρία δείχνει πως ήταν «τεράστιο το ποσοστό που χρησιμοποιούταν η διαδικασία της εκποίησης σαν μοχλός πίεσης από τους δανειστές για να πληρώσουν ή να βρουν μια φόρμουλα αποπληρωμής του δανείου» και σημείωσε ότι αυτό ικανοποιούσε και τον δανειστή και τον οφειλέτη που μετέφερε το πρόβλημα του παρακάτω.
Ο Διευθυντής του Κτηματολογίου είπε ότι το μεγάλο θέμα ήταν ότι όταν υπήρξε η μαζικοποίηση της μη εξυπηρέτησης των δανείων, αν υπήρχε η βούληση και από τους δανειστές και από την πολιτεία και τους θεσμούς να αξιοποιηθούν διαφορετικά τα εργαλεία που ήταν εκεί και όχι μόνο ο μοχλός πίεσης.
Εξήγησε ότι θα έπρεπε αν το Κτηματολόγιο έφερνε την διαδικασία σε ένα σημείο, η διαδικασία να είναι μη αναστρέψιμη, αν θέλαμε όντως, όπως σημείωσε, να το έχουμε όχι μόνο σαν μοχλό πίεσης αλλά σαν εργαλείο εξασφάλισης των χρημάτων που παραχώρησε ένα πιστωτικό ίδρυμα.
Αναφορικά με τις αναφορές ευρωπαϊκών θεσμών ότι η Κύπρος έχει μια χρονοβόρα διαδικασία, ο κ. Σωκράτους είπε ότι ναι μεν υπάρχει μια χρονοβόρα διαδικασία αλλά δεν είναι αυτή το εμπόδιο αλλά ο τρόπος χρήσης της διαδικασίας.
Εκποίηση πρώτης κατοικίας
Ερωτηθείς από τον κ. Αρέστη πως περιγράφει το πρόβλημα της εκποίησης της πρώτης κατοικίας, ο κ. Σωκράτους είπε ότι «πρέπει να είμαστε δέκα φορές προσεκτικοί στο τι θεωρείται και δεν θεωρείται πρώτη κατοικία».
Ανέφερε ότι το ένα θέμα είναι αν την χρησιμοποιώ σαν πρώτη κατοικία και πρόσθεσε, ωστόσο, ότι δεν μπορεί να αντιληφθεί γιατί χρειάζεται μια οικογένεια των τριών ατόμων μια πρώτη κατοικία με 500 τετραγωνικά μέτρα και πισίνα.
Ερωτηθείς αν αυτή η διαδικασία εκποίησης υπήρχε και σε άλλες χώρες, ο κ. Σωκράτους είπε ότι φαίνεται πως δεν υπήρχε αν εξαιρέσουμε την Ελλάδα, προσθέτοντας ότι όταν ομάδες της τρόικας ήρθαν στην Κύπρο μετά την Ελλάδα «παλέψαμε να πείσουμε ότι έχουμε μια σημαντική διαφορά» με την Ελλάδα.
Ανέφερε ότι στην Ελλάδα δεν υπήρχαν μηχανισμοί αλλά στην Κύπρο υπήρχαν αλλά δεν λειτουργούσαν οι μηχανισμοί.
Υπάρχουν οι μηχανισμοί, οι νομοθεσίες, οι υπηρεσίες, οι διαδικασίες αλλά κάναμε εθνικό σπορ όχι να εφαρμόζουμε αλλά «όταν βρίσκω παράθυρο και (ξε)γελώ είμαι ο καλός της παρέας», πρόσθεσε.
Ερωτηθείς περιμένουν όλοι τον δεύτερο πλειστηριασμό ακινήτου για χαμηλότερη τιμή, ο κ. Σωκράτους απάντησε αρνητικά και πρόσθεσε ότι η μεγάλη πλειοψηφία πωλείται στην πρώτη διαδικασία πλειστηριασμού και είναι πολύ μικρό το ποσοστό που πωλείται στην δεύτερη διαδικασία.
Απαντώντας σε ερώτηση γιατί ενώ υπάρχει προσφορά δεν υπάρχει το ανάλογο ενδιαφέρον, ο κ. Σωκράτους είπε ότι αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι «υπάρχει ένα στοιχείο κοινωνικό» και εξήγησε ότι δύσκολα θα πάει κάποιος να πάρει την περιουσία από κάποιον άλλο.
Σαν κοινωνία είμαστε δεμένοι με την γη και το ακίνητο, πρόσθεσε.