Του Γιώργου Αγαπίου
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που ανακοινώνονται, η ροή νέων αφίξεων τουριστών συνεχίζεται, με τη χώρα να καταγράφει απανωτά ρεκόρ. Την ίδια στιγμή, τα έσοδα από τον συγκεκριμένο τομέα αυξάνονται μεν, αλλά με σημαντικά πιο μικρό ποσοστό σε σχέση με τις αφίξεις, κάτι που καταδεικνύει ότι η ποιότητα του τουριστικού προϊόντος φθίνει και οι υπηρεσίες που προσφέρονται διαμορφώθηκαν με τέτοιο τρόπο, ώστε να μειωθεί η κατά κεφαλήν δαπάνη των τουριστών.
Το τελευταίο επιβεβαιώνεται και από τα τελευταία στατιστικά στοιχεία, τα οποία έδειξαν ότι φέτος η κατά κεφαλήν δαπάνη των τουριστών βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο από τότε που υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία. Να σημειωθεί πως αυτό αποτελεί και τάση των τελευταίων ετών.
Άλλαξαν συνήθειες
Αρμόδιοι φορείς επισημαίνουν ότι πλέον οι τουρίστες επιλέγουν μεγαλύτερη συχνότητα στις διακοπές τους, αντί μεγάλη περίοδο, και αναζητούν φθηνά πακέτα διακοπών, ενώ ο ανταγωνισμός σε σχέση με άλλα γειτονικά τουριστικά θέρετρα είναι μεγάλος (Τουρκία και Αίγυπτος επανέρχονται δυναμικά). Επιπλέον, σημαντικό ενδεχομένως ρόλο διαδραματίζει και η υποτίμηση των νομισμάτων των χωρών από τις οποίες προέρχονται οι τουρίστες, όπως για παράδειγμα η πτωτική πορεία που παρατηρείται στο ρωσικό ρούβλι. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται η αγοραστική δύναμη των τουριστών.
Πακέτα «all inclusive»
Την ίδια στιγμή αναπτύσσεται συζήτηση σε σχέση με την αποτελεσματικότητα των πακέτων «all inclusive», εφόσον φαίνεται να αποτελούν αντικίνητρο στους τουρίστες για να προχωρήσουν σε επιπρόσθετες δαπάνες κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στη χώρα. Στον αντίποδα, εύλογο είναι το επιχείρημα ότι αν δεν προσφερθούν τα συγκεκριμένα πακέτα, τότε οι τουριστικοί πράκτορες θα κατευθύνουν τους πελάτες τους σε χώρες που παρέχουν τις συγκεκριμένες υπηρεσίες, περιορίζοντας τις αφίξεις στην Κύπρο και επηρεάζοντας αρνητικά τον τουριστικό τομέα.
Από τη Λάρνακα στα κατεχόμενα
Παράλληλα, αν είναι εφικτό, θα πρέπει να αναλυθούν πιο εμπεριστατωμένα τα στατιστικά που αφορούν τις αφίξεις. Για παράδειγμα, είναι γνωστό στους κύκλους που ασχολούνται με τον τουρισμό ότι τουρίστες που προέρχονται από συγκεκριμένη γειτονική χώρα χρησιμοποιούν τα νόμιμα αεροδρόμια της Κύπρου για να μεταβούν την ίδια μέρα της άφιξής τους στα κατεχόμενα και στα καζίνα που υπάρχουν εκεί. Αυτές οι περιπτώσεις καταγράφονται ως αφίξεις, αλλά η συνεισφορά τους στον τομέα του τουρισμού και γενικότερα της οικονομίας είναι ασήμαντη έως και ανύπαρκτη.
Άντεξε στην κρίση, γίνονται επενδύσεις
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο τουρισμός ήταν ένας από τους τομείς που άντεξε στην κρίση και μαζί με τις επαγγελματικές υπηρεσίες και τη ναυτιλία αποτέλεσαν, ίσως, τους σημαντικότερους πυλώνες αναχαίτισης της ύφεσης. Άλλωστε σκοπός του άρθρου δεν είναι να υποβαθμίσει τις εξαιρετικές προσπάθειες που γίνονται για ενίσχυση του τομέα, αλλά να δώσει ερεθίσματα που ίσως οδηγήσουν στη διαμόρφωση μιας πιο λεπτομερούς στρατηγικής για τον τομέα.
Όντως, τα τελευταία χρόνια έχουν παρουσιαστεί σημαντικές επενδύσεις στον τομέα του τουρισμού, με εξαγορές ξενοδοχειακών μονάδων, ανακαινίσεις και ανεγέρσεις νέων μονάδων, μέσω της εμπλοκής διεθνών φορέων. Επιπλέον, είναι σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις και διαδικασίες για επενδύσεις σε υφιστάμενα ξενοδοχεία, καθώς και για ανέγερση νέων πολυτελών μονάδων. Στο αμέσως επόμενο διάστημα, ενδεχομένως να υπάρξουν και ανακοινώσεις για νέες σημαντικές επενδύσεις.
Ζητείται σχεδιασμός και συντονισμός
Η Κύπρος διαθέτει ικανοποιητικού επιπέδου τουριστικό προϊόν, αλλά απουσιάζει ένας ολοκληρωμένος μακροχρόνιος τουριστικός σχεδιασμός. Οι επιχειρηματίες του κλάδου καταβάλλουν σημαντικές προσπάθειες προσέλκυσης τουριστών. Ωστόσο, ο στρατηγικός συντονισμός των ενεργειών όλων των αρμόδιων φορέων θα είχε, σίγουρα, θετικότερα και καλύτερα αποτελέσματα.
Εδώ και πολλά χρόνια ακούμε για άλλες μορφές τουρισμού, όπως ιατρικός, αθλητικός, συνεδριακός ή θρησκευτικός. Μέχρι τώρα δεν έγιναν πολλά, παρ’ όλο που υπήρξαν πρωτοβουλίες για δημιουργία στην Κύπρο εγκαταστάσεων ιατρικής θεραπείας συγκεκριμένων ασθενειών, φροντίδας ατόμων τρίτης ηλικίας και αισθητικής ιατρικής. Αξίζει να σημειωθεί ότι συνεχίζουν να λαμβάνονται πρωτοβουλίες για την προσέλκυση αθλητικών ομάδων με σκοπό την προετοιμασία τους στην Κύπρο, ενώ συνεχίζεται με έντονους ρυθμούς και η προώθηση της Κύπρου ως χώρου διεξαγωγής συνεδρίων. Το σημαντικό είναι να υπάρξει θετική κατάληξη σε όλες αυτές τις ενέργειες.
Ρίχνοντας μια ματιά στη γραφική παράσταση που αποτυπώνει τον αριθμό των νέων αφίξεων των τουριστών, μπορεί να επισημάνει κανείς εύκολα την εποχικότητα του τομέα του τουρισμού. Το μεγάλο στοίχημα ήταν και παραμένει η επέκταση της τουριστικής περιόδου.
Η εποχικότητα φέρνει αναστολή εργασιών
Η δημιουργία των μαρίνων, των γηπέδων γκολφ, καθώς και η αδειοδότηση του καζίνου-θερέτρου, αναμένεται να ενισχύσουν αυτήν την προσπάθεια. Οι απευθείας πτήσεις από χώρες με έντονο «τουριστικό εξαγωγικό χαρακτήρα», όπως είναι για παράδειγμα η Κίνα, θα ενισχύσουν σημαντικά το τουριστικό ρεύμα. Η απουσία ελκυστικού χειμερινού τουριστικού προϊόντος οδηγεί στην εποχικότητα και την αναστολή των εργασιών ξενοδοχειακών μονάδων με όλα τα συνεπακόλουθα, όπως η αδρανοποίηση του προσωπικού για μεγάλο χρονικό διάστημα και η αύξηση των εξόδων συντήρησης.
Ρύθμιση για Airbnb
Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο είναι το γεγονός ότι οι αφίξεις στο σύνολό τους παρουσιάζονται ενισχυμένες, με τους παράγοντες της αγοράς να θεωρούν ότι αρκετοί από τους επισκέπτες χρησιμοποιούν μη οργανωμένα καταλύματα, όπως κατοικίες και διαμερίσματα που βρίσκουν μέσα από ιστοσελίδες όπως αυτή του Airbnb. Σε ό,τι αφορά το τελευταίο, αναμένεται να υπάρξει νομοθετική ρύθμιση, ώστε αφενός να δημιουργηθεί μητρώο, όπου θα καταγράφονται και θα ελέγχονται τα μεμονωμένα καταλύματα που ασχολούνται με ενοικιάσεις μικρής διάρκειας και, αφετέρου, τα εισοδήματα που λαμβάνουν οι ιδιοκτήτες τους να φορολογούνται κανονικά με βάση τους ισχύοντες νόμους.
Αυτό είναι σημαντικό ώστε να αποτραπεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός με τις ξενοδοχειακές μονάδες και να διασφαλιστεί ότι τηρούνται όλοι οι κανόνες υγιεινής και ασφάλειας. Επιπλέον, το κράτος θα μπορέσει να ανακτήσει σημαντικό μέρος των φορολογικών εσόδων που μέχρι τώρα έχανε από το συγκεκριμένο είδος τουρισμού.
Βελτίωση υποδομών και σωστή κουλτούρα
Η ενίσχυση της αποδοτικότητας των ξενοδοχειακών μονάδων και η δημιουργία συνεργειών με άλλους τομείς, όπως των κατασκευών και της ενέργειας, αναμένεται να μειώσει το κόστος, δίνοντας παράλληλα τη δυνατότητα παραχώρησης πιο ελκυστικών τουριστικών πακέτων. Η δημιουργία μιας ολοκληρωμένης, μα πάνω από όλα υλοποιήσιμης στρατηγικής (βρίσκεται υπό διαμόρφωση) για τον τουρισμό είναι τώρα αναγκαία όσο ποτέ άλλοτε. Είναι απαραίτητο όπως εξεταστούν οι τάσεις στη διεθνή αγορά, οι ενέργειες άλλων τουριστικών προορισμών και οι ανάγκες των τουριστών.
Σε αυτήν την προσπάθεια είναι σημαντικό να υπάρξει δημιουργία υποδομών εξυπηρέτησης των επισκεπτών, όπως για παράδειγμα η βελτίωση του οδικού δικτύου και η εύκολη πρόσβαση σε τουριστικούς χώρους. Τέλος, η δημιουργία της σωστής κουλτούρας θα ενισχύσει την Κύπρο ως τουριστικό προορισμό, εφόσον τα θετικά σχόλια όσων επισκέπτονται την Κύπρο αποτελούν την καλύτερη διαφήμιση. Σημειώνεται ότι η δημιουργία ή η βελτίωση υποδομών έτσι και αλλιώς εξυπηρετεί και την τοπική κοινωνία και διευκολύνει την καθημερινότητα των κατοίκων της χώρας.
Δαπάνες στο μικροσκόπιο
Η προσπάθεια που γίνεται για ενίσχυση του τομέα του τουρισμού είναι σημαντική και αποφέρει καρπούς. Αυτό που είναι σημαντικό είναι να ξεφύγουμε από την απλή καταγραφή της αύξησης των αφίξεων και να προχωρήσουμε στην εις βάθος ανάλυση της ποιότητας των τουριστών που προσελκύουμε ως χώρα, καθώς και το πού καταλήγουν και το τι ξοδεύουν οι επισκέπτες που έρχονται στην Κύπρο.
Πηγή: ΣΗΜΕΡΙΝΗ