Της Χάρις Βωβού
Οκτώβριος, ο μήνας του φθινοπώρου, ο οποίος αρχίζει να προσελκύει μεγάλο αριθμό ξένων επισκεπτών για να απολαύσουν μια εναλλακτική τουριστική πρόταση στη χώρα μας. Μπορεί ακόμη τα θαλασσινά νερά να είναι ζεστά και να ευνοούν το κολύμπι και την ηλιοθεραπεία, ωστόσο η Κύπρος δεν είναι μόνο αυτό. Είναι μια χώρα γεμάτη με φυσικό, γεωλογικό, αρχαιολογικό και θρησκευτικό πλούτο, πλημμυρισμένη από εκλεκτή γαστρονομία, έργα τέχνης και πολιτισμικά κειμήλια. Το διαχρονικό προϊόν της Κύπρου «ήλιος και θάλασσα», μπορεί κάλλιστα να ανταγωνισθεί με τις ειδικές μορφές τουρισμού, οι οποίες προσφέρουν μια αλλιώτικη εμπειρία στον ταξιδιώτη, γι’ αυτό και παίρνει την ονομασία εμπειρικός τουρισμός.
«Ο εμπειρικός τουρισμός ειδικού ενδιαφέροντος συνδέεται με τον προορισμό, το φυσικό κάλλος της χώρας», εξηγεί στο Economy Today ο πρόεδρος του κυπριακού συνδέσμου αειφόρου τουρισμού, Φίλλιπος Δρουσιώτης. Σύμφωνα με τον κ. Δρουσιώτη, οι περισσότεροι λάτρεις του εναλλακτικού τουρισμού επισκέπτονται τον Ακάμα και το Τρόοδος, καθώς και τη Δυτική Πάφο, όπως την πόλη Χρυσοχούς. Ωστόσο, όπως διευκρινίζει αντίστοιχος εμπειρικός προορισμός μπορεί να γίνει και η Λάρνακα και η Αγία Νάπα και η Λευκωσία για τους αρχαιολογικούς χώρους που διαθέτει. «Υπάρχουν βελτιώσεις, αλλά θέλει προώθηση και προβολή του τουριστικού προϊόντος, των ειδικών προϊόντων που διαθέτει η χώρα», προτείνει ο κ. Δρουσιώτης έχοντας μακροχρόνια εμπειρία στον αειφόρο τουρισμό από το 2006.
Οι περισσότεροι τουρίστες ειδικού ενδιαφέροντος στην Κύπρο έρχονται από τη Γερμανία, την Ελβετία, τις Σκανδιναβικές χώρες και την Αγγλία, οι οποίοι έχουν ειδικό ενδιαφέρον για το περιβάλλον, προσθέτει. «Οι Γερμανοί είναι οι καλύτεροι. Οι περισσότεροι είναι περιπατητές, παρατηρητές πουλιών, ενδιαφέρονται για τα βότανα, τις ορχιδέες και τη γεωλογία του κυπριακού εδάφους, ενώ επιλέγουν να έρθουν στη χώρα μήνες εκτός της τουριστικής περιόδου, δηλαδή συνήθως το φθινόπωρο, Οκτώβριο με Νοέμβριο και την άνοιξη, Μάρτιο με Απρίλιο. Άλλες μορφές εναλλακτικού τουρισμού, οι οποίες προσελκύουν το ενδιαφέρον είναι ο αθλητικός τουρισμός, η αναρρίχηση, ο θρησκευτικός τουρισμός, ο αγροτουρισμός, η γαστρονομία. Υπάρχει άλλος αέρας σ’ αυτά τα είδη τουρισμού», επισημαίνει.
Όπως λέει ο κ. Δρουσιώτης, ο επισκέπτης του εναλλακτικού τουρισμού αν ικανοποιηθεί από τις υπηρεσίες που του προσφέρονται θα ξανάρθει και θα το πει και σε φίλους του. «Δεν είναι όπως στον μαζικό τουρισμό, όπου οι αφίξεις επηρεάζονται από την τιμή του προϊόντος. Χρειάζεται καλλιεργημένη κουλτούρα και προβολή, ενώ θα μπορούσαν να προστεθούν και άλλες μορφές, όπως είναι ο καταδυτικός τουρισμός. Θα πρέπει να επενδύσουμε στην ποιότητα του τουρίστα. Είναι το μέλλον του τουρισμού», τονίζει καταληκτικά.
Φθινοπωρινές αφίξεις
Από την πλευρά του ο Άκης Κελεπέσιης, μιλώντας στο Economy Today, λέει ότι συνεχίζουν κανονικά οι αφίξεις των τουριστών μετά το καλοκαίρι, δηλαδή κατά τις πρώτες μέρες του φθινοπώρου, από χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο.
Όπως επιβεβαιώνει στο Economy Today η λειτουργός Επιθεώρησης του Υφυπουργείου Τουρισμού, Ελίνα Χριστοφίδου, οι επισκέπτες είναι κυρίως από το Ηνωμένο Βασίλειο, την Κεντρική Ευρώπη, τις Σκανδιναβικές Χώρες και το Ισραήλ. Ερωτηθείσα για το ποια είδη τουρισμού επιλέγονται κατά τους φθινοπωρινούς μήνες, η κα. Χριστοφίδου απαντά ότι «επιλέγονται σχεδόν όλες οι ειδικές μορφές τουρισμού. Ενδεικτικά να αναφέρουμε την ποδηλασία, τον τουρισμό φύσης (π.χ. πεζοπορία), τον συνεδριακό, της οινογαστρονομίας, golf, αθλητικός (προπόνηση / προετοιμασία ομάδων από το εξωτερικό), θρησκευτικός, πολιτιστικός κ.λπ.». Όσο σε ποιες περιοχές προτιμούν να πηγαίνουν, σημειώνει ότι «η περιοχή διαφέρει αναλόγως του προϊόντος, αλλά για όλα τα προϊόντα υπάρχουν επιλογές σε κάθε επαρχία», ενώ στο ερώτημα με τι δραστηριότητες επιλέγουν να ασχοληθούν, λέει ότι «αναλόγως του προϊόντος δημιουργούνται συνέργειες π.χ. τουρισμός υπαίθρου με οινογαστρονομία, θρησκευτικός και πολιτισμού κ.λπ.».
Κληθείσα να απαντήσει πού κυμαίνεται η συνεισφορά του εναλλακτικού τουρισμού στην κυπριακή οικονομία, σημειώνει ότι «οι αφίξεις είναι ακόμα χαμηλές και σίγουρα δεν αντικατοπτρίζουν τη συνεισφορά των ειδικών μορφών τουρισμού στον εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος και στην αναβάθμιση της τουριστικής εμπειρίας. Διαβλέπουμε όμως, ότι μέσω των διαφόρων σχεδίων χορηγιών και κινήτρων του υφυπουργείου και τον αριθμό των αιτήσεων που λαμβάνουμε, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για αύξηση ροής των τουριστών λόγω των ειδικών μορφών τουρισμού στο μέλλον. Αυτό που ήδη διαπιστώνεται, είναι η αύξηση κρατήσεων από μεμονωμένους επισκέπτες από το εξωτερικό, προς όφελος της ενδοχώρας, των ορεινών και ακριτικών περιοχών της χώρας μας».
Παρατηρητήριο θρησκευτικού τουρισμού
Οι προσπάθειες ανάδειξης ενός εναλλακτικού τουριστικού προϊόντος συνεχίζονται, καθώς ο Σύνδεσμος Τουριστικών Επιχειρήσεων Κύπρου (ΣΤΕΚ), στο πλαίσιο του Συνεδρίου που διοργάνωσε το Πανεπιστήμιο Αιγαίου πριν ένα μήνα, στις 2 Σεπτεμβρίου στο Τεχνικό Επιμελητήριο Λέσβου στη Μυτιλήνη, με θεματικό άξονα: Ανάδειξη της Θρησκευτικής Πολιτισμικής Κληρονομιάς και Ανάπτυξης του Θρησκευτικού Τουρισμού, για το έργο Interreg RE – CULT, είχε την ευκαιρία να παρουσιάσει στους συμμετέχοντες το Παρατηρητήριο Θρησκευτικού Τουρισμού, το οποίο αναπτύσσει το τελευταίο έτος, καθώς και αρχικά αποτελέσματα από τις στατιστικές αναλύσεις δεδομένων που προέκυψαν έπειτα από εμπεριστατωμένη πρωτογενή και δευτερογενή έρευνα.
Όπως εξηγεί στο Economy Today η γενική διευθύντρια του ΣΤΕΚ, Χρυσαίμιλη Ψηλογένη, στόχος είναι η δημιουργία ενός συστήματος πληροφοριών, το οποίο θα μπορεί να υποστηρίζει τη λήψη αποφάσεων πολιτικής για τη διαχείριση των τουριστικών προορισμών στην Κύπρο. «Το Παρατηρητήριο θα αποτελεί ένα σύστημα συλλογής, ταξινόμησης και επεξεργασίας ποσοτικών ροών και στατιστικών στοιχείων, μέσω φιλικής αλληλεπίδρασης με τον χρήστη, υποστηρίζοντας ένα μηχανισμό διαβίβασης της πληροφορίας. Το κοινό Παρατηρητήριο Θρησκευτικού Τουρισμού με έδρα την Κύπρο, θα στοχεύει παράλληλα στην ανάδειξη πρότυπων διαδικασιών για αντίστοιχα εγχειρήματα στην Ελλάδα και Κύπρο. Η δράση σε διασυνοριακό επίπεδο προβλέπει τη διαμόρφωση συμφώνου – στρατηγικής, που στοχεύει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του θρησκευτικού τουρισμού».
Αναλυτικότερα, σημειώνεται ότι η λειτουργία του Παρατηρητηρίου θα αφορά στα εξής:
• Καταγραφή των σημαντικών θρησκευτικών τουριστικών πόρων και δραστηριοτήτων ανά χώρα ή νησί. Δημιουργία τουριστικής εικόνας ανά νησί-προορισμό και συνολικά ως πακέτου Ελλάδα – Κύπρος.
• Καταγραφή ποσοτικών δεδομένων σχετικά με την τουριστική προσφορά, τη ζήτηση και παρακολούθηση της απόδοσης.
• Ανάλυση της κατάστασης ανά νησί ή προορισμό και παρακολούθηση-αξιολόγηση των τουριστικών εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή.
• Υποστήριξη των τοπικών φορέων και του διαχειριστή προορισμού σχετικά με
(α) την παροχή ενός σχεδίου τουριστικής «διακυβέρνησης» (περιφερειακό και τοπικό επίπεδο) και
(β) την επεξεργασία προτάσεων δράσης για τη διαχείριση του προορισμού σε ό,τι αφορά την προσφορά τουριστικών υπηρεσιών από ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, καθώς και την προβολή-προώθηση του προορισμού.
Τα πιο επισκέψιμα θρησκευτικά μνημεία
Η διαφήμιση για τις ειδικές μορφές τουρισμού, οι οποίες δεν είναι διεθνώς γνωστές, όμως πολλά υποσχόμενες, είναι απαραίτητη για την ανάδειξη των περιοχών, των προϊόντων και των μνημείων. Η Κύπρος είναι μια χώρα με βαθιά θρησκευτική κληρονομιά, που αποτελεί διαχρονικά πόλο έλξης τουριστών. Όπως αποδεικνύουν τα πρόσφατα στοιχεία της πρωτογενούς έρευνας αποτύπωσης στοιχείων που αφορούν στην τουριστική κίνηση και το προφίλ των τουριστών του θρησκευτικού τουρισμού στην Κύπρο, ποσοστό της τάξεως του 2%, δήλωσε ότι επισκέφτηκε την Κύπρο κατά κύριο λόγο για θρησκευτικό τουρισμό. Επίσης, ποσοστό της τάξεως του 41% πρόκειται για τουρίστες, οι οποίοι δήλωσαν άλλο λόγο επίσκεψης, όπως αναψυχή ή εργασία, αλλά έχουν σκοπό να επισκεφτούν και κάποιο θρησκευτικό μνημείο κατά την παραμονή τους στην Κύπρο. Σύμφωνα με τα στοιχεία των 1.400 περίπου ερωτηματολογίων, της τυχαίας δειγματοληψίας, η μέση δαπάνη του επισκέπτη ανά ταξίδι ανέρχεται στα 792 ευρώ.
Σύμφωνα με την κα. Ψηλογένη, η άντληση πληροφόρησης για τον ταξιδιώτη θρησκευτικής εμπειρίας, όσον αφορά στο προφίλ και τις προτιμήσεις του, διεξάγεται στις πύλες εισόδου της χώρας, δηλαδή στα αεροδρόμια της Πάφου και της Λάρνακας, σε επιλεγμένα ξενοδοχεία σε όλες τις επαρχίες και τους τουριστικούς προορισμούς, καθώς και στα σημαντικότερα σημεία θρησκευτικού ενδιαφέροντος. «Έμφαση δόθηκε στις τουριστικές περιόδους, αλλά και κάλυψη αριθμού ερωτηματολογίων πραγματοποιήθηκε και τους υπόλοιπους μήνες. Ο στόχος που τέθηκε είναι να συλλεχθούν τουλάχιστον 1.500 συμπληρωμένα ερωτηματολόγια από επισκέπτες, περιηγητές της χώρας (τουλάχιστον 500 ερωτηματολόγια ανά σημείο), προκειμένου τα στοιχεία να οδηγήσουν σε ασφαλή και στατιστικά αξιόπιστα συμπεράσματα».
Άραγε ποιες εκκλησίες προτιμούν να επισκεφθούν οι προσκυνητές στο πλαίσιο του θρησκευτικού τουρισμού τους; Όπως μας αναφέρει η κα. Ψηλογένη, τα δέκα πιο επισκέψιμα θρησκευτικά μνημεία στην Κύπρο είναι ο Άγιος Λάζαρος στη Λάρνακα με ποσοστό επισκεψιμότητας 25%, το Μοναστήρι στην Αγία Νάπα με επισκεψιμότητα 15%, η Μονή Τιμίου Σταυρού στο Όμοδος με 12%, η Αγία Παρασκευή στη Γεροσκήπου με 10%, η Ιερά Μονή στον Κύκκο με 7%, η Παναγία Αγγελόκτιστη στο Κίτι με 6%, η Αγία Κυριακή Χρυσοπολίτισσα και η Παναγία Χρυσοπολίτισσα στην Πάφο με 6%, ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Ιωάννη στη Λευκωσία με 5,5% και το Βυζαντινό Μουσείο του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ με ποσοστό 5%.
Ενθάρρυνση επαγγελματιών στον εναλλακτικό τουρισμό
Ο τουρισμός αποτελεί την πρώτη πηγή εσόδων για την Κύπρο, ωστόσο το τουριστικό αγαθό όσο ελκυστικό κι αν είναι χρειάζεται προσαρμογή στο προφίλ του τουρίστα που διαμορφώνεται και στις ανάγκες του που αλλάζουν. Κατ’ επέκταση, ώθηση στην ενασχόληση με τον τομέα του εναλλακτικού τουρισμού, έρχεται να δώσει το Εμπορικό Βιομηχανικό Επιμελητήριο Λευκωσίας (ΕΒΕΛ), το οποίο συμμετέχει στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα για στήριξη νέων γυναικών και νέων επαγγελματιών στον τομέα του εναλλακτικού και βιώσιμου τουρισμού (WAST - Support Young Women and Professionals in the field of Alternative and Sustainable Tourism).
Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΕΒΕΛ, στόχος του προγράμματος είναι η υποστήριξη νέων γυναικών και νέων επαγγελματιών στον τομέα του εναλλακτικού και βιώσιμου τουρισμού μέσω ψηφιακών καναλιών, ώστε να προωθηθεί η συνεργασία και η ανταλλαγή καλών πρακτικών στον τομέα της νεολαίας και του τουρισμού, αλλά και η δημιουργία δικτύων και συνεργασιών με νέους επαγγελματίες στην Ευρώπη που ενδιαφέρονται για τον τουριστικό τομέα. «Κύριο παραδοτέο του έργου είναι η ετοιμασία ενός Οδηγού που θα αποσκοπεί στην ανάπτυξη και ενίσχυση των δεξιοτήτων που σχετίζονται με τον τουρισμό και την ικανότητα των νέων γυναικών ξεναγών να σχεδιάζουν και να υλοποιούν θεματικές εναλλακτικές και βιώσιμες περιηγήσεις. Το ΕΒΕ Λευκωσίας θα ηγηθεί της δράσης που αφορά την πιλοτική δοκιμή και αξιολόγηση του Οδηγού».
Σημειώνεται ότι το εταιρικό σχήμα που συμμετέχει στο πρόγραμμα αποτελείται από έξι εταίρους από πέντε χώρες και συγκεκριμένα από τους εξής οργανισμούς: OIC Poland Foundation (Πολωνία) – Επικεφαλής εταίρος, C.F.C.D.C Centre for Competence Development Cyprus (Κύπρος), ΕΒΕ Λευκωσίας (Κύπρος), CYBERNO AMKE (Ελλάδα), Associazione Ergon a favore dei Sordi (Ιταλία) και Youth Initiative of Cities (Ουκρανία). Το πρόγραμμα αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Μάιο του 2024.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Αφίξεις έκπληξη από την Πολωνία τους πρώτους μήνες της σεζόν