Της Χάρις Βωβού
Ο εργασιακός εκφοβισμός είναι ένα λεπτό ζήτημα, καθώς πολλές φορές η δράση του είναι αόρατη, βασιζόμενη σε ψυχολογικό πόλεμο που ρουφά όλη την ενέργεια του εργαζομένου, μετατρέποντάς τον σε ράκος. Αλλά ακόμα και όταν είναι ορατή δημιουργεί την αίσθηση της αβοηθησίας και της ανασφάλειας και κανείς μέσα στον χώρο δεν αντιδρά. Μια από τις πιο χαρακτηριστικές επιπτώσεις του εργασιακού εκφοβισμού είναι να μη θέλεις να πας στη δουλειά.
Αυτή η αποστροφή, στις μέρες μας γίνεται δύναμη. Στην Κύπρο, παρόλο που ο κόσμος αρχίζει να μιλά και να αντιδρά σε αυτήν την τοξικότητα, υπάρχει ένα νομικό κενό στον τομέα του εργασιακού εκφοβισμού που καταγράφεται στη χώρα μας.
Το Υπουργείο Εργασίας μας αναφέρει ότι υπάρχει το ρυθμιστικό πλαίσιο για περιπτώσεις άσκησης βίας λόγω φύλου ή φυλής, αλλά δεν υπάρχει για το θέμα του εκφοβισμού στην εργασία, γνωστού διεθνώς ως mobbing. «Νομικά δεν υπάρχει κάτι που να ρυθμίζει τον εκφοβισμό, λείπει ένα κομμάτι από το ρυθμιστικό πλαίσιο που αφορά στον γενικότερο εκφοβισμό που γίνεται χωρίς λόγο, όπως για παράδειγμα είναι το φόρτωμα εργασίας σε έναν συγκεκριμένο υπάλληλο, οι φωνές, προσβολές και η ψυχολογική πίεση», σημειώνεται.
Δυστυχώς, στην Aστυνομία φθάνουν πια οι υποθέσεις όταν έχουν φθάσει στο έσχατο σημείο και υπάρχει πάρα πολύ σοβαρό πρόβλημα, όπως για παράδειγμα ξυλοδαρμός ή βιασμός. Ωστόσο, μια νέα τηλεφωνική γραμμή έκανε πρεμιέρα την Πρωτομαγιά και δίνει φωνή στους εργαζομένους για αξιοπρεπές εργασιακό περιβάλλον.
Ο αριθμός 77775575
Η τηλεφωνική γραμμή με αριθμό 77775575 βρίσκεται σε λειτουργία από την 1η Μαΐου και είναι έτοιμη να επικοινωνήσει με τους πρώτους εργαζομένους, οι οποίοι θα έχουν τη δυνατότητα να καταγγείλουν απαράδεκτα φαινόμενα εντός του εργασιακού περιβάλλοντος, όπως ο εργασιακός εκφοβισμός και η σεξουαλική παρενόχληση. Μια γραμμή η οποία λειτουργεί για πρώτη φορά στην Κύπρο και είναι η μοναδική για καταγγελίες σε σχέση με την εργασιακή τοξικότητα. Ήλθε για να δώσει φωνή σε όσους θέλουν να διεκδικήσουν αξιοπρεπές περιβάλλον εργασίας.
Η γραμμή δημιουργήθηκε από τη Συνομοσπονδία Εργαζομένων Κύπρου (ΣΕΚ) και επικοινώνησαμε με τη Γραμματέα του Τμήματος Εργαζομένων Γυναικών της ΣΕΚ, Δέσποινα Ησαΐα, για να μας δώσει περισσότερες πληροφορίες για τον τρόπο λειτουργίας της. Όπως αναφέρει η κ. Ησαΐα, οι πολίτες είναι καλό να γίνουν κοινωνοί αυτής της υπηρεσίας, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίζουν χωρίς καθυστέρηση τέτοια περιστατικά στον χώρο εργασίας τους και τα οποία τους προκαλούν θλίψη, φόβο και ανασφάλεια.
Οι κλήσεις
Οι τηλεφωνικές κλήσεις είναι δωρεάν για τους εργαζόμενους μέλη της ΣΕΚ και μη μέλη. Όπως μας εξήγησε, θα τηρούνται αυστηρά όλα τα πρωτόκολλα της διαφύλαξης των προσωπικών δεδομένων.
Οι κλήσεις θα απαντώνται σε εργάσιμες ώρες από Δευτέρα μέχρι και Παρασκευή, από τις 7:45 το πρωί μέχρι τη μία το μεσημέρι και από τις 2 το μεσημέρι μέχρι τις 5:30 το απόγευμα.
Η καταγγελία, για να μπορεί να τυγχάνει αποτελεσματικής διαχείρισης ώστε να μπορεί να διερευνηθεί με επάρκεια, θα πρέπει να είναι επώνυμη.
Άμεση διερεύνηση
Σύμφωνα με την κ. Ησαΐα, στόχος είναι η άμεση διερεύνηση των περιστατικών, αρχικά μέσα από την ενδυνάμωση της ψυχικής υγείας του καταγγέλλοντος για να μπορεί πλέον το ίδιο το άτομο να αισθανθεί δυνατό για να προχωρήσει στο επόμενο βήμα. Η ΣΕΚ, με τη συνεργασία ομάδας κλινικών ψυχολόγων, θα προσφέρει δωρεάν αυτήν την υπηρεσία.
Πολλές φορές οι λύσεις στα προβλήματα των ανθρώπων που τολμούν να καταγγείλουν είναι μπροστά τους αλλά δεν μπορούν να τις δουν, λόγω σοβαρής ψυχολογικής αναστάτωσης που βιώνουν συνήθως από προϊσταμένους τους, γεγονός που τους καταβάλλει σε υπερθετικό βαθμό.
«Για εμάς το πιο σημαντικό είναι να δώσουμε ψυχολογική στήριξη, ώστε το άτομο που καταγγέλλει να δώσει την ευκαιρία στον εαυτό του να πάρει την πιο σωστή απόφαση. Απ’ εκεί και πέρα, με την τεχνοκρατική βοήθεια αλλά και συνδικαλιστική βοήθεια θα του δώσουμε διαθέσιμες πληροφορίες για το πώς μπορεί να κινηθεί νομικά ή άλλως πως».
Το προφίλ
Από την εμπειρία της η κ. Ησαΐα αναφέρει ότι διαχρονικά γίνονται αρκετά ανώνυμα τηλεφωνήματα από εργαζομένους που βιώνουν τοξικό περιβάλλον, όμως φοβούνται να πουν το όνομά τους και πού δουλεύουν. Πολλοί επίσης είναι από εργασιακούς χώρους που δεν είναι οργανωμένοι σε συντεχνίες, όπου μπορεί να παρέμβει αμέσως η συντεχνία για να δώσει λύση στο ζήτημα.
Οι θύτες πολλές φορές λαμβάνουν υπόψη τον περίγυρο του εργαζομένου και πόσο υποστηρικτικός είναι προτού αποφασίσουν να προβούν σε οποιαδήποτε ενέργεια. «Είναι συνεπώς εξαιρετικά σημαντική η συμβολή της συντεχνίας και πιστεύω πως ο κάθε οργανισμός και η κάθε επιχείρηση οφείλει και θα πρέπει να θέτει ξεκάθαρα την πολιτική της μη ανεκτικότητας σε τέτοιου είδους συμπεριφορές από την ώρα της πρόσληψης μέχρι τη στιγμή της αφυπηρέτησης», προσθέτει.
Στατιστικά στοιχεία
Σε επικοινωνία μας με την Αστυνομία Κύπρου για το πόσες καταγγελίες έχει δεχθεί φέτος και τα τελευταία χρόνια για τον εργασιακό εκφοβισμό, καθώς και ποιο είναι το προφίλ των δραστών και των θυμάτων, μας απάντησε ότι «δεν υπάρχουν διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία που αφορούν σε εργασιακό εκφοβισμό».
Ένα από τα βασικά εργαλεία της τηλεφωνικής γραμμής είναι η καταγραφή των στατιστικών δεδομένων. Όπως εξηγεί η κ. Ησαΐα, αυτά θα αξιοποιούνται, ώστε να ενδυναμωθεί η γνώση όλων μας σχετικά με το προφίλ του δράστη και του θύματος.
Όπως τονίζει, σκοπός είναι μέσα από αυτήν την υπηρεσία να δώσουμε το δικαίωμα σε κάθε εργαζόμενο να διεκδικήσει την αξιοπρέπειά του. Να στείλει σαφέστατα μηνύματα προς κάθε κατεύθυνση ότι κανένας δεν έχει το δικαίωμα να υπερβαίνει ηθικούς και νομικούς κανόνες. Η ΣΕΚ στην παρούσα φάση θα προχωρήσει σε ενημέρωση των πολιτών για τη συγκεκριμένη γραμμή και τις δυνατότητες που μπορεί να παρέχει.
Επάρκεια στον νόμο και στη στελέχωση
«Είναι σημαντικό επίσης να τονιστεί πως παράλληλα με την έναρξη της τηλεφωνικής γραμμής θα επανέλθουμε στην ανάγκη επαρκούς στελέχωσης του Τμήματος Εργασίας, για να μπορεί με ταχείς ρυθμούς να επιλαμβάνεται καταγγελιών, ενώ παράλληλα θα πρέπει να διευκρινιστεί νομικά κατά πόσον ο νόμος περί Ίσης Μεταχείρισης Ανδρών και Γυναικών στην απασχόληση και επαγγελματική εκπαίδευση, ο μοναδικός νόμος που καλύπτει τον εργασιακό εκφοβισμό και τη σεξουαλική παρενόχληση, μπορεί να καλύψει καταγγελίες που αφορούν παρενόχληση και σεξουαλική παρενόχληση από γυναίκα σε γυναίκα και από άνδρα προς άνδρα», καταλήγει.
Διαβάστε επίσης: Εργασιακά ζητήματα που παίρνουν σειρά μετά την ΑΤΑ