Της Μαρίας Νότη*
Η διαχείριση των αποβλήτων είναι μια πρόκληση που αντιμετωπίζει η Κυπριακή Δημοκρατία, με τα δημοτικά απόβλητα που παράγονται τον χρόνο ανά κάτοικο να είναι σε υψηλά επίπεδα, ενώ τα ποσοστά ανακύκλωσης είναι συγκριτικά χαμηλά σε σχέση με τους υψηλούς στόχους της Ε.Ε..
Τον Ιούλιο του 2022 το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος παρουσίασε την εκπόνηση ενός Σχεδίου Διαχείρισης Δημοτικών Αποβλήτων (ΣΔΔΑ), για την εξαετία 2022-2028, με σκοπό τη μετατόπιση του κέντρου βάρους, από την ταφή των αποβλήτων, στην αποδοτική αξιοποίησή τους ως πόρο.
Μέρος του σχεδίου αυτού είναι η καθιέρωση της διαλογής στην πηγή, η χωριστή συλλογή των δημοτικών αποβλήτων και η εγκαθίδρυση του συστήματος «Πληρώνω Όσο Πετώ (ΠΟΠ)». Στην πράξη η Ολιστική Διαχείριση Αποβλήτων (ΟΔΑ) σημαίνει πως καταργείται το σταθερό, ετήσιο τέλος αποκομιδής σκυβάλων και πλέον ο κάθε πολίτης θα χρεώνεται μόνο με τον όγκο των σκυβάλων που παράγει, μέσω της αγοράς ειδικής προπληρωμένης σακούλας. Δηλαδή θα χρεώνεται μόνο για τα απόβλητα που δεν μπορεί να μειώσει, να επαναχρησιμοποιήσει, να κομποστοποιήσει και να ανακυκλώσει.
Η επίτροπος Περιβάλλοντος κ. Μαρία Παναγιώτου δήλωσε, πως τον Ιούνιο του 2024 ξεκινά η εφαρμογή του συστήματος «Πληρώνω Όσο Πετώ», σε όλους τους δήμους και τις κοινότητες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Με αφορμή αυτή τη δήλωση πραγματοποιήθηκε μια μικρή έρευνα σε πέντε μεγάλους δήμους της επαρχίας Λευκωσίας σχετικά με τις δράσεις, τις ενέργειες αλλά και τα κίνητρα που προτίθενται να δώσουν στους δημότες τους, ούτως ώστε να προετοιμάσουν το έδαφος για την ομαλή μετάβαση στη νέα πραγματικότητα του συστήματος ΠΟΠ.
Ο Δήμος Αγλαντζιάς είναι ο πρώτος δήμος που έχει ήδη θέσει σε εφαρμογή το σύστημα ΠΟΠ και ο δήμαρχός της κ. Ανδρέας Κωνσταντίνου επισημαίνει μεταξύ άλλων πως με την εφαρμογή του ΠΟΠ υπάρχει τεράστια μείωση των σκυβάλων που καταλήγουν τελικά στη χωματερή. Σύμφωνα με τις μετρήσεις η μείωση αυτή ανέρχεται σε πεντακόσια λιγότερα σκυβαλοφόρα τον χρόνο, ενώ η μεγαλύτερη επιτυχία του προγράμματος ήταν η αλλαγή στη νοοτροπία των δημοτών.
Ο δήμαρχος Λευκωσίας κ. Κωνσταντίνος Γιωρκάτζης, υπογράμμισε μεταξύ άλλων την υιοθέτηση δράσεων με σκοπό τη σταδιακή προσαρμογή των δημοτών στα νέα δεδομένα, ως ένα μέρος της συνεχούς διαδικασίας και της στενής συνεργασίας μεταξύ δήμου, δημοτών και κράτους, αλλά και την απαραίτητη εξεύρεση πόρων, ώστε να παρέχονται στους δημότες οι διευκολύνσεις και η σωστή ενημέρωση. Η δήμαρχος Λακατάμιας κ. Φωτούλα Χατζήπαπα στάθηκε στο γεγονός πως η εφαρμογή νέων προγραμμάτων συνήθως φέρνει κάποιες δυσκολίες, τις οποίες όμως είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν, έθεσε ως στόχο τη δημιουργία περιβαλλοντικής κουλτούρας ενώ θεωρεί πως το οικονομικό όφελος είναι ένα καλό κίνητρο για τους δημότες.
Ο δήμαρχος Στροβόλου κ. Παπαχαραλάμπους δίνει σημασία στις δράσεις που στοχεύουν στην ευαισθητοποίηση των δημοτών και όσον αφορά τα νέα έργα του Δήμου Στροβόλου φροντίζει να εντάσσονται σ’ αυτά πρόνοιες κυκλικής οικονομίας, αλλά και συστήματα έξυπνης πόλης που θα βοηθήσουν στη συνέχεια με την ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων. Ο δήμαρχος Λατσιών κ. Πιταρράς έθεσε ως προτεραιότητα την εφαρμογή πολιτικών που σέβονται το περιβάλλον και συμβάλλουν στη διατήρηση ενός καθαρού δήμου, όπου οι δημότες θα διαβιούν σε σύγχρονες, αλλά πρωτίστως υγιείς και ευχάριστες συνθήκες. Επίσης τόνισε πως ο στόχος στον οποίο επενδύει ο δήμος είναι η δημιουργία περιβαλλοντικής κουλτούρας στα παιδιά.
Υπάρχει όραμα, ακολουθούν δράσεις
Η επίτροπος Περιβάλλοντος κ. Μαρία Παναγιώτου μοιράζεται μέσα από τις σελίδες του Economy Today, το όραμα, το πάθος και τις δράσεις, που σκοπεύουν στην προστασία του περιβάλλοντος και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, τόσο στην Επαρχία Λευκωσίας, αλλά και σε ολόκληρη την Κύπρο. Χαρακτηριστικά, τόνισε τη σημασία της ενημέρωσης για τη σωστή διαχείριση των αποβλήτων, τις δράσεις και τις ενέργειες που υλοποιούνται από το Γραφείο της, καθώς και την πρόοδο που σημειώνεται στην εφαρμογή του προγράμματος «Πληρώνω Όσο Πετώ» (ΠΟΠ).
Ο πιο σημαντικός ρόλος που έχει αναλάβει το Γραφείο Περιβάλλοντος έγκειται στην προστασία του περιβάλλοντος και ο βασικότερος στόχος που αναμένουν να επιτευχθεί είναι η διασφάλιση μιας αειφόρου και ισορροπημένης ανάπτυξης. «Η σωστή διαχείριση των αποβλήτων που αποτελεί μια θεμελιώδη πτυχή για τη διατήρηση του περιβάλλοντος και την προαγωγή της βιωσιμότητας. Καθημερινά αντιμετωπίζουμε περιβαλλοντικές προκλήσεις και είναι απαραίτητο να αντιδράσουμε με συντονισμένες και συνεπείς πρωτοβουλίες. Ως Γραφείο Επιτρόπου Περιβάλλοντος, δεσμευόμαστε να προωθήσουμε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για τη διαχείριση των αποβλήτων, ακολουθώντας και στηρίζοντας τις αρχές της κυκλικής οικονομίας».
Η συνεργασία, η ενημέρωση και η εκπαίδευση είναι οι πυλώνες που θα στηρίξουν το πρόγραμμα ΠΟΠ. Η κ. Παναγιώτου δηλώνει πως η υλοποίηση του προγράμματος βρίσκεται προ των πυλών, ενώ τα πρώτα βήματα ήδη έγιναν. Το Γραφείο Περιβάλλοντος έχει αναλάβει μια σειρά από δράσεις και πρωτοβουλίες για την προώθηση της βιώσιμης διαχείρισης των αποβλήτων. Μέσω συνεργασιών με τις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στηρίζουμε και προωθούμε εκστρατείες ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης για τη σωστή διαχείριση των αποβλήτων. Παρέχουμε, επίσης, τις απόψεις και τις γνώσεις μας, στις προσπάθειες που καταβάλλονται για την ανάπτυξη και υλοποίηση προγραμμάτων συλλογής και επαναχρησιμοποίησης των αποβλήτων.
Υπ’ ατμόν όλοι οι αρμόδιοι για την εφαρμογή
Το σημαντικότερο όλων, είναι, πως όλοι οι αρμόδιοι βρίσκονται υπ’ ατμόν, για την πραγματοποίηση του συστήματος. Η επίτροπος τόνισε πως, ως μέρος του «Πληρώνω Όσο Πετώ», που προγραμματίζεται να ενταχθεί παγκύπρια τον Ιούνιο του 2024, διεξάγουμε διαβουλεύσεις με τις Τοπικές Αρχές και τις κοινότητες και αφουγκραζόμαστε τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς τους. Στοχεύουμε στην ένταξη ενός καινοτόμου συστήματος το οποίο θα είναι προς όφελος ολόκληρης της κοινωνίας, αλλά παράλληλα θα εξασφαλίζει και τη βιωσιμότητα των Τοπικών Αρχών. Επιδίωξή μας είναι να εργαστούμε για να διασφαλίσουμε την ομαλή υλοποίηση του προγράμματος σε όλη την Κύπρο. Το σύστημα «Πληρώνω Όσο Πετώ», βασίζεται στον όγκο των αποβλήτων που παράγονται από κάθε νοικοκυριό, προωθώντας έτσι τη μείωσή τους, την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωσή τους.
Περιβαλλοντικοί στόχοι
Οι δράσεις του Γραφείου Περιβάλλοντος δεν σταματούν στην ολιστική διαχείριση των αποβλήτων αλλά στοχεύουν επισταμένα στην προστασία του περιβάλλοντος και έχουν ως προτεραιότητα το μέλλον ολόκληρης της Κύπρου. Επιπλέον, το Γραφείο επιδίδεται σε έρευνες και μελέτες για τις επιπτώσεις των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στο περιβάλλον και προωθεί πρωτοβουλίες για τη μείωση της ρύπανσης και τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα, του νερού και του εδάφους. Βασικές επιδιώξεις τους είναι επίσης η προώθηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Επιπρόσθετα, συνεργάζονται με ακαδημαϊκά ιδρύματα και Οργανισμούς για την ανταλλαγή γνώσεων και την υιοθέτηση καλύτερων πρακτικών στον τομέα της περιβαλλοντικής προστασίας. Τέλος το γραφείο θεωρεί σημαντική την ενίσχυση της συνεργασίας και τον συντονισμό μεταξύ των ενδιαφερομένων φορέων και της κοινότητας για την επίτευξη κοινών περιβαλλοντικών στόχων.
Η κ. Παναγιώτου επεσήμανε τις πιο σημαντικές δραστηριότητες, λέγοντας πως πέραν της διαχείρισης των αποβλήτων, το Γραφείο μας έχει αναλάβει πολλές άλλες δράσεις για την προστασία και βελτίωση του περιβάλλοντος. Έχουμε αναλάβει πρωτοβουλίες για την αναβάθμιση και προστασία της βιοποικιλότητας και των φυσικών οικοσυστημάτων, μέσω της διεξαγωγής προγραμμάτων ενίσχυσης και προστασίας των οικοτόπων. Επίσης, έχουμε προωθήσει την εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση για θέματα περιβάλλοντος, προσφέροντας προγράμματα εκπαίδευσης και εκπαιδευτικό υλικό.
Τα πιο πρόσφατα παραδείγματα που αξίζει να αναφέρουμε είναι η κοινή πρωτοβουλία μαζί με την Πρώτη Κυρία, Φιλίππα Καρσερά Χριστοδουλίδη, για μετατροπή τoυ Προεδρικού Μεγάρου σε κτήριο «Zero Waste to Landfill» (Μη παραγωγή Απορριμμάτων) και η έναρξη της υλοποίησης της κοινής δράσης του Γραφείου Επιτρόπου Περιβάλλοντος και του Τμήματος Δασών, για ολιστική διαχείριση νερού στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Παιδαγωγικής Ακαδημίας.
Η επίτροπος ανέφερε επίσης την πρωτοβουλία για μετατροπή του Προεδρικού σε κτήριο Zero Waste to Landfill, που άρχισε να υλοποιείται στις 24 Απριλίου 2023. Στο εν λόγω εγχείρημα όλες οι ροές αποβλήτων έχουν τύχει ορθολογιστικής διαχείρισης με 100% επαλήθευση πως δεν κατέληξαν στις χωματερές, αλλά επαναχρησιμοποιήθηκαν ή ανακυκλώθηκαν σε αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις. Μέσα από αυτή την πρωτοβουλία, το Προεδρικό συμβάλλει στη διατήρηση των πόρων και στη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματός του και την ίδια στιγμή αποτελεί έμπρακτο παράδειγμα αναβάθμισης και προστασίας του περιβάλλοντος στη χώρα μας.
Ενώ για το έργο της ολιστικής διαχείρισης νερού στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Παιδαγωγικής Ακαδημίας, είπε πως, στοχεύει στο να αναδείξει το Πάρκο ως πρότυπο σε ό,τι αφορά τη διαχείριση του νερού, αφού είναι το πρώτο πάρκο αυτού του μεγέθους στο οποίο θα υλοποιηθεί ένα τέτοιο έργο. Το έργο κοστολογείται στις €225.000 και θα υλοποιηθεί από τα κονδύλια του Τμήματος Δασών με συγχρηματοδότηση από την Mastercard σε συνεργασία με την Ελληνική Τράπεζα. Το έργο ξεκίνησε την 1 Ιουνίου 2023 και θα ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2024.
Το μήνυμα που στέλνει η επίτροπος Περιβάλλοντος
Ένα καταληκτικό μήνυμα που η κ. Παναγιώτου θέλησε να στείλει στους πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι το ακόλουθο:
«Σε ολόκληρη τη διάρκεια της εντολής μου ως επίτροπος Περιβάλλοντος, θα συνεχίσουμε να προωθούμε την αναβάθμιση και προστασία του περιβάλλοντος, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ευημερία των πολιτών. Ενθαρρύνω τον κάθε πολίτη να συμμετάσχει και να συνεργαστεί μαζί μας σε αυτήν την προσπάθεια. Μόνο μέσω της συλλογικής δράσης μπορούμε να επιτύχουμε πραγματική αλλαγή και να διασφαλίσουμε ένα περιβάλλον υγιές και βιώσιμο για τις μελλοντικές γενιές. Η ολιστική διαχείριση των αποβλήτων και η προστασία του περιβάλλοντος αποτελούν προτεραιότητες για το μέλλον ολόκληρης της Κύπρου. Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε αποφασιστικά για την επίτευξη αυτών των στόχων, συνεργαζόμενοι με τις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης και όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς».
Το «Πληρώνω Όσο Πετώ» ήδη άρχισε στην Αγλαντζιά
Το ζωντανό παράδειγμα της εφαρμογής του προγράμματος ΠΟΠ δεν αφήνει καμιά αμφιβολία ότι το σύστημα μπορεί να εφαρμοστεί και είναι λειτουργικό.
Ο Δήμος Αγλαντζιάς είναι ήδη στο τρίτο έτος πλήρους εφαρμογής του προγράμματος «ολιστικής διαχείρισης αποβλήτων (ΟΔΑ)». Το πρόγραμμα αυτό είναι μια ορθολογιστική μέθοδος διαχείρισης αποβλήτων που σκοπό έχει να συνδέσει την παραγωγή αποβλήτων με τη χρέωση για τα σκύβαλα.
Ο δήμαρχος Αγλαντζιάς κ. Ανδρέας Κωνσταντίνου, σε συνέντευξή του στο Economy Today, ανέφερε πως η υλοποίηση αυτού του προγράμματος ήταν ένα μεγαλεπήβολο έργο, οι υπηρεσίες του δήμου κατέβαλαν και συνεχίζουν να καταβάλλουν τεράστιες προσπάθειες καθημερινά, επειδή η πράξη είναι πάντα δυσκολότερη της θεωρίας και εκτός από το πρακτικό μέρος, έπρεπε όπως είπε να παλέψουν και για την αλλαγή στη νοοτροπία των δημοτών.
«Η ανάπτυξη περιβαλλοντικής κουλτούρας στους δημότες είναι πρόκληση»
Για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή συνέχισε ο κ. Κωνσταντίνου και να τονίσουμε για όσους δεν γνωρίζουν περί τίνος πρόκειται, με την εφαρμογή του προγράμματος ΟΔΑ καταργείται το σταθερό, ετήσιο τέλος αποκομιδής σκυβάλων και πλέον ο κάθε δημότης χρεώνεται μόνο με τον όγκο των σκυβάλων που παράγει μέσω της αγοράς ειδικής προπληρωμένης σακούλας. Δηλαδή ο δημότης χρεώνεται μόνο για τα απόβλητα που δεν μπορεί να μειώσει, να επαναχρησιμοποιήσει, να κομποστοποιήσει και να ανακυκλώσει. Στόχος είναι οι δημότες να περιορίσουν σημαντικά το κόστος των απορριμμάτων που πλήρωναν έως τώρα. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος δόθηκαν, όπως είπε εφτά επιλογές. PMD, Γυαλί, Χαρτί, Ανακύκλωση Ογκωδών Αντικειμένων, Κομποστοποίηση, Πράσινων από κήπους (επέφερε μείωση 50% στα έξοδα για καθαρισμό οικοπέδων όπου πετούσαν πιο πριν τα κλαδέματα οι δημότες), PAYT (οτιδήποτε δεν μπαίνει στα υπόλοιπα ρεύματα). Επίσης με την ενημέρωση που παρέχει ο δήμος υπάρχει αισθητή αύξηση στις επισκέψεις των δημοτών στα Πράσινα Σημεία.
Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους
Η εφαρμογή του προγράμματος έφερε στην επιφάνεια αρκετές δυσκολίες όπως ήταν αναμενόμενο, συνέχισε ο δήμαρχος. Οι περισσότερες από αυτές έχουν επιλυθεί και τα αποτελέσματα είναι πολύ ενθαρρυντικά.
Μετρήσεις που γίνονται καθημερινά από τους σκυβαλοσυλλέκτες δείχνουν πως το 98,7% των οικιών της Αγλαντζιάς συμμορφώνονται με το πρόγραμμα ενώ περίπου 55 υποστατικά δεν συμμορφώνονται. Στις πολυκατοικίες υπάρχει μια συμμόρφωση 93% ενώ 58 πολυκατοικίες δεν είναι πλήρως συμμορφωμένες. Πώς μεταφράζεται η μη συμμόρφωση, μας εξηγεί ο κ. Κωνσταντίνου πως όταν γίνεται η συλλογή των σκυβάλων, μας ενημερώνουν μέσω της πλατφόρμας ότι μέσα στον κάδο υπάρχει άλλο χρώμα σακούλα και έτσι σημειώνεται πως η πολυκατοικία αυτή δεν είναι πλήρως συμμορφωμένη με το πρόγραμμα. Αυτό που αξίζει να αναφέρω είναι πως στην Αγλαντζιά έχουμε περίπου 11.500 υποστατικά, δηλαδή, περίπου 5.500 σημεία συλλογής και αυτά που δεν συμμορφώνονται είναι περίπου 100. Επομένως η ουσία είναι πως υπάρχει τεράστια μείωση των σκυβάλων.
Η επιβολή προστίμων δεν είναι αυτοσκοπός
Στα θετικά στοιχεία της εφαρμογής του προγράμματος προσμετράται η τεχνογνωσία που αναπτύχθηκε όλα αυτά τα χρόνια για την επίλυση των προβλημάτων που παρουσιάστηκαν, η οποία θα βοηθήσει τους επόμενους δήμους που θα προχωρήσουν στην εφαρμογή να μην αντιμετωπίσουν τα ίδια. Αναφορικά με τα υποστατικά που δεν συμμορφώνονται, ο δήμαρχος είπε χαρακτηριστικά πως φυσικά και μας προβληματίζουν αυτά τα 100 σημεία. Ο δήμος και εγώ προσωπικά δεν επαναπαυόμαστε. Παίρνουμε διάφορα μέτρα για να βρεθούν λύσεις. Τα συνεργεία του δήμου κάνουν ταυτοποίηση, ελέγχους και ακολούθως προκύπτουν και εξώδικα που είναι του ύψους των 200 ευρώ για οικιακά υποστατικά και 500 ευρώ για εμπορικά υποστατικά, τα οποία εκδίδονται από το τμήμα περιβάλλοντος. Για το 2022 έχουν εκδοθεί περίπου 100 εξώδικα.
Το εξώδικο είναι ένα έκτακτο μέτρο που στοχεύει κυρίως στην ενημέρωση ή ακόμη και στην επιβολή της αγοράς των ειδικών σακουλιών από τα σημεία πώλησης που υπάρχουν σε αρκετά σημεία στην Αγλαντζιά. Ένα πρόβλημα που αναζητά ακόμη λύση όπως επισημαίνει ο κ. Κωνσταντίνου, είναι οι δημότες που πετάνε τα σκουπίδια τους σε άλλους δήμους. Σε αυτή την κατηγορία εμπίπτουν δύο τύποι δημοτών. Οι φοιτητές και όσοι πολίτες νιώθουν την ανάγκη να εξαπατήσουν τον δήμο τους.
Οι δύο κατηγορίες των «παραβατών»
Σχετικά με την πρώτη κατηγορία και λόγω του γεγονότος πως πολλοί φοιτητές έρχονται από άλλες πόλεις και πιθανόν να μη γνωρίζουν τη διαδικασία που ακολουθείται, ο Δήμος Αγλαντζιάς συμμετέχει στην ημερίδα γνωριμίας που γίνεται στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, με περίπτερο για σκοπούς ενημέρωσης και στέλνει email σε όλους τους φοιτητές σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο.
Αναφορικά με τη δεύτερη κατηγορία δημοτών, αυτούς που θέλουν να εξαπατήσουν τον δήμο, ο κ. Κωνσταντίνου ανέφερε ότι, είναι γνωστό και μετρήσιμο το ποσοστό των δημοτών που κάνουν αυτή την καταδικαστέα ενέργεια. Θεωρούμε όμως πως η καθυστέρηση των γειτονικών δήμων να εφαρμόσουν αυτό το πρόγραμμα επιδεινώνει την εφαρμογή του προγράμματος στον δήμο μας. Επομένως αυτή η καθυστέρηση δίνει την ευκαιρία σε αυτούς που θέλουν να εξαπατήσουν το δήμο τους να το πράξουν.
Ο δήμαρχος Αγλαντζιάς σημείωσε ότι μετά από ενημέρωση που υπήρξε από τους γειτονικούς δήμους, το 2022 παρατηρήθηκε αύξηση των σκυβάλων τους. Βάσει των μετρήσεων υπολογίζεται ότι το 10% της μείωσης σκυβάλων στον Δήμο Αγλαντζιάς κατέληξαν σε γειτονικούς δήμους. Αυτό το ποσοστό που μεταφράζεται σε 350 τόνους περίπου που αντιστοιχεί σε 50 σκυβαλοφόρα. Παρόλα αυτά η Αγλαντζιά έχει εξοικονομήσει συνολικά 500 σκυβαλοφόρα, που κανονικά θα κατέληγαν στη χωματερή κάθε χρόνο. Επομένως θεωρούν πως όταν όλοι οι δήμοι προχωρήσουν το 2024 με την εφαρμογή του προγράμματος ΠΟΠ, αυτό το πρόβλημα θα λυθεί.
Το κέρδος για τους δημότες
Ο κ. Κωνσταντίνου σημείωσε ότι οι δημότες έχουν αγκαλιάσει το σύστημα και βλέπουν το οικονομικό όφελός τους και πλέον ακόμη και τα παιδάκια του δήμου γνωρίζουν πώς να διαχωρίζουν τα απορρίμματα. Επίσης δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει το Υπουργείο Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης, «που στέκεται αρωγός σε αυτή την προσπάθεια και χρηματοδοτεί ένα μεγάλο μέρος, για να μπορέσει ο δήμος να αντεπεξέλθει».
Δήμος Λευκωσίας: Η ορθολογική διαχείριση αποβλήτων είναι προτεραιότητα
Ο δήμαρχος κ. Κωνσταντίνος Γιωρκάτζης δήλωσε στο Economy Today πως ο δρόμος για την υλοποίηση του προγράμματος είναι μακρύς και πολυεπίπεδος και απαιτεί την εμπλοκή πολλών φορέων και όχι μόνο των Τοπικών Αρχών. Στον δήμο μας γίνονται αρκετές προσπάθειες προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση, όμως υπάρχουν σημαντικές εκκρεμότητες σε επίπεδο εθνικού σχεδιασμού όπως:
• Η δημιουργία μονάδων για τη διαχείριση οργανικών αποβλήτων.
• Η δημιουργία κέντρων επαναχρησιμοποίησης.
• Η ενίσχυση του συστήματος διαλογής στην πηγή.
• Η χρήση ψηφιακά έξυπνων εργαλείων.
Υιοθετούμε δράσεις που σκοπό έχουν τη σταδιακή προσαρμογή των δημοτών. Όμως αυτό αποτελεί μία συνεχή διαδικασία που προϋποθέτει τη στενή συνεργασία μεταξύ δήμου, δημοτών και κράτους, καθώς και επάρκεια πόρων, ώστε να παρέχονται στους δημότες οι απαραίτητες διευκολύνσεις και ενημέρωση.
Δράσεις Δήμου Λευκωσίας
Ο Δήμος Λευκωσίας έως τώρα είχε συμμετοχή στο ευρωπαϊκό έργο «Urban Waste», στο έργο «Life – IP CYzero WASTE» και στο πρόγραμμα «Πληρώνω ΌΩσο Πετώ», ως επικεφαλής της ομάδας των συνεργαζόμενων Τοπικών Αρχών.
Επίσης στον Δήμο Λευκωσίας λειτουργεί και τα Σαββατοκύριακα προσωρινό Πράσινο Σημείο στο οποίο οι δημότες έχουν την ευκαιρία να μεταφέρουν όλα τα ρεύματα οικιακών αποβλήτων που παράγουν, τα οποία συλλέγονται δωρεάν. Φέτος, θα πραγματοποιηθούν και δύο πανδημοτικές εκστρατείες δωρεάν συλλογής κλαδευμάτων και ογκωδών αντικειμένων. Επιπλέον, ο δήμος διαθέτει συνεργείο συλλογής ογκωδών αντικειμένων που εξυπηρετεί το κοινό καθημερινά κατόπιν χρέωσης και συλλέγει κλαδεύματα, χόρτα, γρασίδι αφού αυτά τοποθετηθούν σε ειδικές χάρτινες σακούλες.
Ο δήμαρχος δεν παρέλειψε να αναφέρει πως είναι σε συνεχή διαβούλευση με τον Δήμο Αγλαντζιάς ώστε να ενημερώνονται τόσο για τα θετικά όσο και για τα αρνητικά από τη δική τους προσπάθεια, ώστε να διαμορφώσουν ανάλογη πορεία. Όμως εξέφρασε την ανησυχία του για το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός για το έργο αυτό είναι 25 εκατομμύρια ευρώ για όλες τις Τοπικές Αρχές. Ποσόν το οποίο δεν επαρκεί για την κάλυψη των αναγκών. Ο δήμος προβαίνει σε συνεχείς παραστάσεις για την αύξησή του, ενώ το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης έχει θεσπιστεί με σχετικό κανονισμό με ορόσημο τον Ιούνιο του 2024.
Νέοι στόχοι και κίνητρα
Σχετικά με την ανακύκλωση στόχος του Δήμου Λευκωσίας είναι η συνεχής εκτροπή των ανακυκλώσιμων υλικών για αξιοποίηση και η μείωση της ποσότητας των υλικών που δεν διαχωρίζονται. Για το έτος 2023 καθιέρωσαν στην εντός των τειχών πόλη καθημερινή συλλογή χαρτιού, με δική τους χρηματοδότηση και με ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα.
Το κίνητρο για τα νοικοκυριά δήλωσε ο δήμαρχος, θα είναι οικονομικό, όσο λιγότερα απόβλητα θα παράγει κάποιος τόσο λιγότερα χρήματα θα πληρώνει και ταυτόχρονα θα συμβάλει στην προστασία του περιβάλλοντος και στην αειφορία που είναι το πιο σημαντικό.
Η Λακατάμια είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις
Ο Δήμος Λακατάμιας θεωρεί αναγκαία την περαιτέρω ενημέρωση, με στόχο την ομαλή προσαρμογή των δημοτών του, στις νέες πολιτικές και δηλώνει πως είναι σε συνεχή επικοινωνία με το Τμήμα Περιβάλλοντος. Δυσκολίες, αναμένεται να παρουσιαστούν όπως γίνεται συνήθως με την εφαρμογή νέων προγραμμάτων, αλλά ο δήμος είναι έτοιμος να τις αντιμετωπίσει, δήλωσε η δήμαρχος κ. Φωτούλα Χατζήπαπα.
Συμμετοχή σε δράσεις
Ο Δήμος Λακατάμιας συμμετέχει στον μίνι διαγωνισμό για την ετοιμασία μελέτης για την Εγκαθίδρυση Συστήματος Διαλογής στην πηγή, χωριστής συλλογής ανακυκλώσιμων και οργανικών αποβλήτων και εφαρμογή συστήματος «Πληρώνω Όσο Πετώ (ΠΟΠ)». Με βάση τα αποτελέσματα της μελέτης, ο δήμος θα ετοιμάσει Τοπικό Σχέδιο Δράσης και διαχείρισης των δημοτικών αποβλήτων σύμφωνα με τις υποχρεώσεις του.
Επιπροσθέτως από το 2017, εφαρμόζει το πρόγραμμα «Πληρώνω Όσο Πετώ (ΠοΠ)» στην περισυλλογή από πόρτα σε πόρτα κλαδευμάτων με χρήση ειδικής, βιοδιασπώμενης, προπληρωμένης σακούλας, με συχνότητα εφαρμογής κάθε 15 μέρες. Η κ. Χατζήπαπα τόνισε πως το ΠΟΠ, έχει δώσει σημαντική εμπειρία στο προσωπικό του δήμου και προετοιμάζει τους δημότες, για εφαρμογή νέων προγραμμάτων που αφορούν άλλα ρεύματα αποβλήτων. Τόσο το ΠΟΠ όσο και η Ομάδα Πρόληψης, η οποία επιτηρεί την εφαρμογή του προγράμματος, αλλά έχει και ρόλο στην καταστολή της ρίψης αντικειμένων σε ανοικτούς χώρους, έχουν βραβευτεί με Πράσινη Σημαία.
Στόχος η δημιουργία περιβαλλοντικής κουλτούρας
Η καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης, επιδιώκεται με οργανωμένες επισκέψεις στα σχολεία, αλλά και με το Οικολογικό Φεστιβάλ που διοργανώνεται κάθε Μάιο, σε συνεργασία με τα σχολεία του δήμου και με τη συμμετοχή αρμόδιων φορέων. Διανέμεται ενημερωτικό υλικό και γίνεται προσωπική ενημέρωση των επισκεπτών, ενώ οι μαθητές παρουσιάζουν εργασίες και δράσεις τους που έχουν σχέση με το περιβάλλον.
Ο δήμος σε συνεργασία με την Green Dot, στοχεύει στην αύξηση του ποσοστού των υλικών συσκευασίας προς ανακύκλωση, με τη σωστή προσκόμισή τους στις καθορισμένες σακούλες, με ενημερωτικές δράσεις.
Στον δήμο επίσης λειτουργούν χώροι για την περισυλλογή γυαλιού και ρουχισμού, Πράσινα Σημεία, όπου οι δημότες, χωρίς χρέωση, έχουν τη δυνατότητα μεταφοράς αποβλήτων οικιακής προέλευσης. Στην περίπτωση που οι δημότες δεν μπορούν να μεταφέρουν τα ογκώδη αντικείμενά τους στα Πράσινα Σημεία, χρησιμοποιούνται εξουσιοδοτημένοι βοηθοί μεταφορείς. Πρόσφατα τέθηκε σε εφαρμογή ένα νέο πρωτοποριακό πρόγραμμα, το Reading – Reuse Books, το οποίο αφορά στην επαναχρησιμοποίηση των βιβλίων, με τους δημότες να συμβάλλουν πρόθυμα στην εφαρμογή του.
Η δήμαρχος πρόσθεσε πως, τα αποτελέσματα μελετών, καταγράφουν ότι ο δήμος μας, έχει περιθώριο αύξησης της ανακύκλωσης. Στοχεύουμε στην αύξηση της ανακύκλωσης, εφαρμόζοντας πολιτικές ενημέρωσης, δίνοντας προτεραιότητα στις συναντήσεις μας με τους μαθητές. Σε πρόσφατη επίσκεψη της επιτρόπου Περιβάλλοντος στα γραφεία του δήμου μας, έχουμε προγραμματίσει να διοργανώσουμε κοινές δράσεις ενημέρωσης των δημοτών. Και κατέληξε λέγοντας πως, το οικονομικό είναι ένα ισχυρό κίνητρο προς τους δημότες όσον αφορά στο ύψος των τελών των σκυβάλων. Ο δήμος θα αξιολογήσει τα αποτελέσματα της μελέτης, όπως και τις προτάσεις που θα υπάρξουν με τα οικονομικά κίνητρα και την απόδοσή τους. Επίσης θα συνεχίσει να επιχορηγεί το ΠΟΠ. Η αναβάθμιση του Οικολογικού φεστιβάλ και ο εμπλουτισμός του με τη διοργάνωση διαγωνισμών με θέματα για το περιβάλλον θεωρώ ότι θα λειτουργήσει ως ένα επιπλέον κίνητρο.
Δήμος Στροβόλου: Δυναμικά βήματα προς το νέο σύστημα διαχείρισης αποβλήτων
Οι δράσεις που έγιναν
Ο δήμαρχος Στροβόλου κ. Ανδρέας Παπαχαραλάμπους μίλησε στο Economy Today σχετικά με τις δράσεις του δήμου του, αναφέροντας ότι έγινε αρχικά μια ενημέρωση προς τους δημότες του Στροβόλου για το θέμα της ανακύκλωσης τον Δεκέμβριο του 2022 και σε συνεργασία με την Green Dot διένειμε 30.000 φακέλους με ενημερωτικό υλικό και δείγματα σακουλιών για ανακύκλωση. Τον Ιανουάριο του 2023 προσωπικό του δήμου εκπαιδεύτηκε από την Green Dot και τον Φεβρουάριο του 2023 οι εκπαιδευόμενοι πραγματοποίησαν εκστρατεία ενημέρωσης σε επιχειρήσεις της πόλης οι οποίες θεωρούνται ως οι μεγάλοι παραγωγοί αποβλήτων, όπως είναι για παράδειγμα τα κέντρα αναψυχής κ.λπ..
Ταυτόχρονα ο δήμος προώθησε την ανακύκλωση των φυτικών αποβλήτων από τις κατοικίες με το σύστημα της προπληρωμένης κομποστοποιήσιμης σακούλας, με πολύ καλά αποτελέσματα. Ταυτόχρονα προωθεί και την αξιοποίηση του Πράσινου Σημείου Στροβόλου στο οποίο οι δημότες μπορούν να μεταφέρουν δωρεάν υλικά, αντικείμενα και απόβλητα των κατοικιών τους και τα οποία προωθούνται μετέπειτα σε μονάδες για την κατάλληλη διαχείρισή τους.
Σχετικά με αυτές τις δράσεις ανέφερε, πως γίνονται για την ευαισθητοποίηση των δημοτών καθώς και για την προετοιμασία της υπηρεσίας του δήμου έτσι ώστε να μπορέσουμε να εφαρμόσουμε ολοκληρωμένο σχεδιασμό διαχείρισης αποβλήτων, τον οποίο είμαστε υποχρεωμένοι με βάση τη νομοθεσία να ετοιμάσουμε έως το τέλος του 2023. Την περίοδο αυτή, είμαστε σε διαδικασία δημοσίων προσφορών για την επιλογή μελετητή, ο οποίος θα υποστηρίξει επιστημονικά τον δήμο στο θέμα αυτό, ενώ παράλληλα έχει συσταθεί και Ομάδα Πρόληψης και Περιβαλλοντικής Πληροφόρησης, η οποία εποπτεύει τις γειτονιές και προβαίνει σε ενημέρωση και υπόδειξη καλών πρακτικών στους δημότες.
Οι δράσεις που σχεδιάζονται
Αναφορικά με τις επερχόμενες δράσεις του δήμου, ο κ. Παπαχαραλάμπους πρόσθεσε πως ο δήμος στοχεύει να ενισχύσει την επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση υλικών, πρωτίστως στις δικές του δραστηριότητες. Επιπλέον σχεδιάζει τη δημιουργία σταθμού επαναχρησιμοποίησης κλαδευμάτων και πράσινων αποβλήτων, ο οποίος θα παράγει πέλετ ή μπρικέτες, και μελετάται σχεδιασμός για τη δημιουργία πιλοτικού σταθμού παραγωγής υδρογόνου, για τον οποίο υποβλήθηκε και πρόταση για χρηματοδότηση στο πρόγραμμα Ορίζοντας Ευρώπη.
Επίσης, τόνισε ένα ακόμη θετικό βήμα είναι ο Σταθμός Μεταφόρτωσης Σύμμικτων Αποβλήτων που ετοιμάζεται για όλους τους δήμους της ΟΧΑ και θα λειτουργήσει στο πρόγραμμα ΠΟΠ, μειώνοντας τις διαδρομές των σκυβαλοφόρων και δίνοντας στους δήμους τη δυνατότητα καλύτερης εκμετάλλευσης του στόλου τους, ο οποίος και θα αναβαθμιστεί, καθώς είναι πεπαλαιωμένος.
Έξυπνη πόλη και καινοτομία
Ο κ. Παπαχαραλάμπους συνέχισε λέγοντας πως είναι καλό να σημειωθεί ότι «σε όλα τα νέα έργα του δήμου μας εντάσσονται πρόνοιες κυκλικής οικονομίας, αλλά και συστήματα έξυπνης πόλης που θα βοηθήσουν με την ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων (νέοι χώροι στάθμευσης, Δημοτικό Αθλητικό Κέντρο κ.τλ.)». Ο Δήμος Στροβόλου υποστηρίζει την καινοτομία και τις δημιουργικές επιχειρήσεις που ασχολούνται με θέματα ανακύκλωσης, κυκλικής οικονομίας και πράσινης επιχειρηματικότητας, τόσο μέσω του Κέντρου Πράσινης Επιχειρηματικότητας Στροβόλου όσο και μέσω των δράσεων που θα αναπτυχθούν στον νέο Κόμβο Καινοτομίας του δήμου, που δημιουργείται στο πλαίσιο του έργου USOLVE σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Κύπρου και το Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Δήμος Λατσιών: Τα δημοτικά απόβλητα επηρεάζουν δημόσια υγεία και οικονομία
Τα δημοτικά απόβλητα αφορούν και επηρεάζουν τη δημόσια υγεία, το περιβάλλον, το οικονομικό προϊόν, την απασχόληση και τα οικονομικά κάθε οικογένειας. Στον Δήμο Λατσιών ένα μεγάλο ποσοστό των δημοτών γνωρίζει και κάνει ανακύκλωση σύμφωνα και με τα μετρήσιμα στοιχεία.
Ο δήμαρχος Λατσιών Χρίστος Πιτταράς, δήλωσε, πως η διαχείριση των δημοτικών αποβλήτων αποτελεί βασική αρμοδιότητα των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά επηρεάζεται εξίσου από την πολιτική και τη στρατηγική της πολιτείας και τη στάση ζωής όλων.
Ο Δήμος Λατσιών μετά την προκήρυξη Στήριξης Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης υπέβαλε εκδήλωση ενδιαφέροντος για να υλοποιήσει δράσεις ορθολογικής διαχείρισης των δημοτικών αποβλήτων. Δράσεις που θα συμβάλουν στην επίτευξη του εθνικού στόχου του 2025 για χωριστή συλλογή των οργανικών / βιολογικών αποβλήτων και μέχρι το 2035 οι συνολικές ποσότητες δημοτικών αποβλήτων που καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής να μειωθούν στο 10% των συνολικών ποσοτήτων που παράγονται.
Είναι απαραίτητη η εξοικονόμηση πόρων
Ο δήμαρχος των Λατσιών σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Economy Today, δήλωσε πως έχουν τεθεί οι προτεραιότητες του δήμου σχετικά με τα δημοτικά απόβλητα και είναι ψηλά στην ατζέντα η υλοποίηση του σχεδιασμού. Χαρακτηριστικά ανέφερε πως πιο παλιά ο δήμος πλήρωνε 25.000 ευρώ τον μήνα στη χωματερή, ενώ τώρα δίνουν 33.000 με 35.000 ευρώ τον μήνα. Αυτό συμβαίνει για δύο λόγους:
Πρώτον υπάρχει αύξηση δημοτών και δεύτερον υπάρχουν ακόμη πολλοί άνθρωποι που δεν κάνουν ανακύκλωση. Το αποτέλεσμα είναι να δαπανούν περίπου 330.000 ευρώ τον χρόνο για την απόρριψη σκυβάλων του δήμου στη χωματερή. Ο δήμαρχος απηύθυνε έκκληση σε όλους να εντάξουν την ανακύκλωση στην καθημερινότητά τους. Αυτή η πρακτική επεσήμανε θα βοηθήσει έτσι ώστε να εξοικονομηθούν χρήματα για την ανάπτυξη έργων στον δήμο μας. Επιπρόσθετα, ο Δήμος Λατσιών, λόγω της μεγάλης ευαισθησίας του στον τομέα του περιβάλλοντος και της καθαριότητας, ανέλαβε πρωτοβουλία για προώθηση συνεργασιών, με σκοπό τη δημιουργία σύμπραξης Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην επαρχία Λευκωσίας για συμμετοχή στο Πρόγραμμα και ως εκ τούτου, για να συνεισφέρει στις προσπάθειες του κράτους για επίτευξη των προαναφερθέντων εθνικών στόχων. Ο κ. Πιτταράς έδωσε έμφαση στην ενημέρωση που πραγματοποιείται από τον δήμο του στα σχολεία της περιοχής και δήλωσε αισιόδοξος πως η μελλοντική γενιά δημοτών μεγαλώνει σε κλίμα ανακύκλωσης. Η δημιουργία κουλτούρας στα παιδιά είναι αναμφίβολα ο στόχος μας. «Οι μελλοντικοί δημότες, οι πολίτες αυτού του τόπου θα είναι ευαισθητοποιημένοι στον συγκεκριμένο τομέα οπότε θα έχουμε πετύχει ένα στόχο, ένα σκοπό». Τόνισε ότι για να επιτευχθούν οι στόχοι «θέλει πάρα πολλή δουλειά και εννοείται πως χρειάζεται και συνεργασία». Σημείωσε ότι ο Δήμος Λατσιών είναι μέλος μιας ευρύτερης συνεργασίας με ακόμα 3 δήμους της Λευκωσίας και 4 κοινοτάρχες των γύρω περιοχών οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση των απορριμμάτων της ευρύτερης περιοχής.
Τέλος ο δήμαρχος διεμήνυσε πως ο Δήμος Λατσιών και η προτεραιότητα τόσο του ίδιου όσο και του Δημοτικού Συμβουλίου είναι η εφαρμογή πολιτικών που σέβονται το περιβάλλον και συμβάλλουν στη διατήρηση ενός καθαρού δήμου, όπου οι δημότες θα διαβιούν σε σύγχρονες, αλλά πρωτίστως υγιείς και ευχάριστες συνθήκες.
Ο ακόλουθος πίνακας απεικονίζει τα ποσοστά ανακύκλωσης που κατέγραψε η Green Dot τις χρονιές 2021 και 2022 στους 5 δήμους της επαρχίας Λευκωσίας και την αύξηση ή μείωση των ποσοστών αυτών.
*Φοιτήτρια Δημοσιογραφίας
Διαβάστε επίσης: The Hill: «Απελπιστικές» οι προσπάθεις Ζελένσκι κατά διαφθοράς – Μόνο έτσι θα επιβιώσει