Βρισκόμαστε μια ακριβώς βδομάδα πριν από την περιβόητη Black Friday και οι προετοιμασίες στην αγορά είναι στο αποκορύφωμα τους. Βέβαια δεν λείπουν και τα καταστήματα εκείνα που ξεκίνησαν ήδη τις προσφορές θέλοντας να προσελκύσουν από τώρα τους καταναλωτές, ενώ οι υπόλοιποι προετοιμάζονται για μια βδομάδα ή ακόμα και ένα μήνα προσφορών.
Σε ποιο βαθμό όμως επηρεάζει ο θεσμός της Black Friday την επιθυμία των καταναλωτών για ψώνια; Σίγουρα στην Αμερική, απ’ όπου και ξεκίνησε αυτό το φαινόμενο η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική. Εκεί μιλάμε για μια μέρα κατά την οποία οι λιανέμποροι ανακοινώνουν τεράστιες εκπτώσεις και οι καταναλωτές κάνουν ουρές έξω από τα καταστήματα για να ψωνίσουν, χωρίς να λείπουν μάλιστα και τα επεισόδια αλλά και οι καβγάδες μεταξύ των αγοραστών.
Στην Κύπρο από την άλλη, εκτός του γεγονότος ότι ο θεσμός δεν μετρά αρκετά χρόνια ζωής, η αγορά δεν κινείται στους ίδιους ρυθμούς. Δεν υπάρχει δηλαδή εκείνη η φρενίτιδα που παρατηρείται στις ΗΠΑ για ψώνια. Αντί για μια μέρα, οι εκπτώσεις διαρκούν για μια βδομάδα ή σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και για ένα μήνα, αλλά σίγουρα δεν είναι στο ύψος των εκπτώσεων που ανακοινώνονται στις ΗΠΑ.
Μάλιστα ο σύνδεσμος των καταναλωτών θεωρεί ότι ο συγκεκριμένος θεσμός έχει ξεφύγει με την τόσο μεγάλη διάρκεια προσφορών, οι οποίες μάλιστα, σύμφωνα με παράπονα που υπάρχουν, δεν διαφέρουν από τις εκπτώσεις που μπορεί να βρει κάποιος καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Από την πλευρά τους, οι λιανέμποροι τονίζουν ότι αν δεν υπήρχε ενδιαφέρον από τους καταναλωτές δεν θα διαφήμιζαν για τόσο καιρό τις εκπτώσεις τους. Παράλληλα επισημαίνουν ότι δεν κάνουν κάτι διαφορετικό απ’ ότι γίνεται σε άλλες χώρες, με δεδομένο μάλιστα ότι στην Κύπρο ο συγκεκριμένος θεσμός μετρά μόλις μερικά χρόνια ζωής.
Αναλυτικότερα, σε προ ημερών δηλώσεις του, ο πρόεδρος του συνδέσμου καταναλωτών Μάριος Δρουσιώτης ανέφερε ότι πολλά καταστήματα διαφημίζουν εκπτώσεις για μια ολόκληρη βδομάδα ή ενδεχομένως και περισσότερο, με αποτέλεσμα ο θεσμός της μιας μέρας να έχει ξεφύγει, όπως είπε. Και συνέχισε λέγοντας ότι οι ίδιοι οι πωλητές έχουν ξεφτίσει το συγκεκριμένο θεσμό, με αποτέλεσμα οι καταναλωτές να μην εμπιστεύονται πλέον τις εκπτώσεις αυτές. Για τις οποίες, σημείωσε ότι πέραν από κάποια προϊόντα τεχνολογίας, για τα υπόλοιπα προϊόντα μπορεί να τις βρει κάποιος καθ΄ όλη τη διάρκεια του έτους.
Από την πλευρά του, ο γενικός γραμματέας του παγκύπριου συνδέσμου λιανικού εμπορίου (ΠΑΣΥΛΕ) Μάριος Αντωνίου σημείωσε ότι το να διαφημίζουν οι εταιρείες μέρες πριν από την Black Friday είναι μια πρακτική που εφαρμόζεται σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, επομένως δεν είναι μόνο κυπριακό φαινόμενο. Ερωτηθείς κατά πόσο οι καταναλωτές ανταποκρίνονται στις διαφημιστικές καμπάνιες και ενδιαφέρονται για τις εκπτώσεις της Black Friday, ο κ. Αντωνίου ανέφερε πως αν δεν υπήρχε ενδιαφέρον οι πωλητές δεν θα διαφήμιζαν. Υπάρχει απήχηση στο κοινό για τις συγκεκριμένες εκπτώσεις, είπε και γι’ αυτό οι διαφημιστικές καμπάνιες ξεκινούν από τόσο νωρίς. Άλλωστε, πρόσθεσε, η Κύπρος είναι από τις τελευταίες χώρες που μπήκαν στο χορό της Black Friday, επομένως δεν είμαστε εμείς που ανακαλύψαμε τις μεθόδους διαφήμισης.
Ο πρόεδρος της επιτροπής εμπορίου της Βουλής Κυριάκος Χατζηγιάννης ανέφερε με τη σειρά του ότι η υπηρεσία προστασίας του καταναλωτή, θα πρέπει να ετοιμάσει ένα πρόγραμμα ελέγχων ώστε να διασφαλίσει ότι δεν υιοθετούνται πρακτικές σε βάρος του καταναλωτή. Μάλιστα, σημείωσε ότι θα πρέπει να ληφθούν αποτρεπτικά μέτρα όπως είναι το name and shame ώστε να υπάρχει ο φόβος για το ενδεχόμενο παρανομίας. Ο κ. Χατζηγιάννης υποστήριξε ότι δεν γίνονται αποτελεσματικοί έλεγχοι, ρίχνοντας την μπάλα στους αρμοδίους, για το συγκεκριμένο ζήτημα.
Τα 13 σημεία του συνδέσμου καταναλωτών
Υπενθυμίζεται ότι ο Κυπριακός Σύνδεσμος Καταναλωτών, ενόψει της Black Friday που φέτος έχει καθοριστεί η 24η Νοεμβρίου, εξέδωσε ανακοίνωση, στην οποία αναφέρονται, μεταξύ άλλων, δεκατρία σημεία τα οποία θα πρέπει να προσέξουν οι καταναλωτές στις αγορές που θα πραγματοποιήσουν.
Αυτούσια η ανακοίνωση:
Ο θεσμός του Black Friday ξεκίνησε τη δεκαετία του '60 στις ΗΠΑ και αποτελεί ουσιαστικά την έναρξη της εμπορικής περιόδου των Χριστουγέννων. Η Black Friday πραγματοποιείται την τελευταία Παρασκευή του Νοεμβρίου.
Βέβαια ο συνδυασμός του υψηλού κόστους ενέργειας, οι ανατιμήσεις σε καθημερινά προϊόντα, οι πληθωριστικές τάσεις στην οικονομία, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η πανδημία του κορωνοϊού, η οποία προηγήθηκε, έχουν επηρεάσει σημαντικά τον καθημερινό οικονομικό σχεδιασμό των Κυπρίων, με αποτέλεσμα το αγοραστικό ενδιαφέρον να έχει μειωθεί σημαντικά. Είναι γεγονός ότι το αυξανόμενο κόστος ζωής αναγκάζει τους καταναλωτές να προσαρμόσουν την καταναλωτική τους συμπεριφορά, περιορίζοντας τα επουσιώδη έξοδα τους, μειώνοντας τις παρορμητικές αγορές και προγραμματίζοντας τις αγοραστικές τους αποφάσεις σε μια προσπάθεια καλύτερης διαχείρισης του διαθέσιμου εισοδήματος τους.
Ο ΚΣΚ για την καλύτερη ενημέρωση και προετοιμασία των αγοραστών αλλά και για την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των ευκαιριών που προσφέρει η αγορά κατά τη διάρκεια της Black Friday συστήνει στους καταναλωτές:
1) Διενεργήστε έρευνα αγοράς από τώρα. Εντοπίστε τα προϊόντα που πιθανόν να σας ενδιαφέρουν και σημειώστε την τιμή τους, ώστε να μπορείτε πιο εύκολα να έχετε πραγματική εικόνα του ύψους των εκπτώσεων που θα ανακοινωθούν στην Black Friday. Σκοπός είναι να αγοράσετε εκείνα τα προϊόντα που τον υπόλοιπο χρόνο δεν προσφέρονται σε εκπτώσεις.
2) Καθορίστε τον προϋπολογισμό σας από πριν. Είναι προφανές ότι την ημέρα του Black Friday θα υπάρξουν αρκετές προσφορές και θα είναι εύκολο να παρασυρθείτε. Καθορίστε από πριν τι χρειάζεστε και το μέγιστο ποσό που θέλετε να διαθέσετε, έχοντας υπόψη τις οικονομικές σας δυνατότητες.
3) Μελετήστε τα χαρακτηριστικά του προϊόντος που σας ενδιαφέρει, προκειμένου να βεβαιωθείτε ότι ανταποκρίνεται στις ανάγκες και απαιτήσεις σας. Ιδιαίτερη έμφαση και σημασία, θα πρέπει να δίνεται και σε άλλες κρίσιμες πληροφορίες που σχετίζονται με την ταχύτητα παράδοσης των προϊόντων και συγκεκριμένα: (α) στη διαθεσιμότητα, λαμβάνοντας ιδίως υπόψη εμπόδια και περιορισμούς που, σε διεθνές επίπεδο, επηρεάζουν την παραγωγή και διακίνηση των αγαθών, καθώς και (β) στον αναμενόμενο χρόνο αποστολής των προϊόντων μέσω των ταχυδρομικών παρόχων. Στόχος είναι οι καταναλωτές να μη βιώνουν αργότερα δυσαρέσκεια και απογοήτευση από τυχόν υπερβολικούς ή/και απροσδιόριστους χρόνους αναμονής.
4) Αναζητήστε κριτικές (reviews) για το προϊόν. Χρησιμοποιήστε το διαδίκτυο, όχι μόνο για πραγματοποίηση αγορών, αλλά και για να εντοπίσετε εναλλακτικά προϊόντα, κριτικές για το προϊόν που σας ενδιαφέρει, καθώς και την τιμή πώλησης του προϊόντος από άλλους προμηθευτές.
5) Προσοχή σε προϊόντα με πολύ μεγάλες εκπτώσεις που δεν έχουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες, όπως, ακριβή στοιχεία της διεύθυνσης του πωλητή ή πλήρη περιγραφή των χαρακτηριστικών του προϊόντος. Η τιμή δεν πρέπει να είναι το μόνο κριτήριο.
6) Αποφύγετε την αγορά προϊόντων, ακόμα κι αν πωλούνται σε ιδιαίτερα συμφέρουσες τιμές, από ηλεκτρονικά καταστήματα που διαθέτουν αμφίβολης νομιμότητας ιστοσελίδες, π.χ. δεν περιλαμβάνουν πλήρη στοιχεία έδρας και επικοινωνίας, διοχετεύουν την επικοινωνία με τους καταναλωτές αποκλειστικά μέσω social media εφαρμογών, όπως viber, messenger κ.λπ.
7) Στα προϊόντα με έκπτωση, θα πρέπει να αναγράφεται τόσο η αρχική τιμή του προϊόντος όσο και η τελική τιμή, ως έχει διαμορφωθεί με την έκπτωση που προσφέρεται.
8) Προσοχή στην ηλεκτρονική εγγραφή σε ενημερωτικά δελτία (newsletters), με τα οποία οι επιχειρήσεις καλούν τους καταναλωτές να δηλώσουν έγκαιρα τις προτιμήσεις τους σε συγκεκριμένα προϊόντα και να ενημερωθούν νωρίτερα για τις εκπτώσεις που θα γίνουν σε αυτά. Οι προσωπικές πληροφορίες που χορηγούνται μέσω αυτών των newsletters, χρησιμοποιούνται κατά κόρον από τους προμηθευτές για τη δημιουργία προσωποποιημένων προφίλ πελατών και για τη διενέργεια εξατομικευμένων προωθητικών ενεργειών που τους ακολουθούν παντού κατά την πλοήγησή τους στο Διαδίκτυο.
9) Ιδιαίτερα αν σκοπεύετε να αγοράσετε κάποιο προϊόν αξίας (πχ. κινητό τηλέφωνο, υπολογιστή), είναι σημαντικό να αξιολογήσετε την αξιοπιστία και την ποιότητα εξυπηρέτησης του συγκεκριμένου πωλητή. Ρωτήστε άλλους καταναλωτές για τις εμπειρίες τους, όπως για παράδειγμα η ανταπόκριση του πωλητή σε θέματα εγγυήσεων και η εξυπηρέτηση μετά την πώληση.
10) Ενημερωθείτε για την πολιτική επιστροφών του καταστήματος, πριν προβείτε σε αγορά. Να θυμάστε ότι σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, για αγορές από κατάστημα δεν υπάρχει νομική υποχρέωση και επαφίεται στην πολιτική του κάθε καταστήματος αν θα αποδεχτεί επιστροφές ή αλλαγές.
11) Θα πρέπει να ζητάτε πάντα απόδειξη για τα προϊόντα που έχετε αγοράσει. Σε περίπτωση ελαττωματικού και μη προϊόντος, η επίδειξη της απόδειξης μπορεί να σας φανεί χρήσιμη.
12) Για αγορές μέσω διαδικτύου ή και εκτός εμπορικού καταστήματος, οι καταναλωτές έχουν δικαίωμα υπαναχώρησης μέχρι και 14 ημέρες μετά την παραλαβή του προϊόντος.
13) Ενημερωθείτε κατά πόσο το κατάστημα που σας ενδιαφέρει συμμετέχει στο μηχανισμό εναλλακτικής επίλυσης καταναλωτικών διαφορών ή στον Κώδικα Καταναλωτικής Δεοντολογίας ή άλλο παρόμοιο μηχανισμό όπως είναι ο μηχανισμός επίλυσης καταναλωτικών διαφορών που προσφέρει ο Κυπριακός Σύνδεσμος Καταναλωτών.
Σε περίπτωση διαπίστωσης παραβάσεων, οι καταναλωτές θα πρέπει να επικοινωνούν με τον Κυπριακό Σύνδεσμο Καταναλωτών στο 22516112 και info@katanalotis.org.cy ή την Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας στο 1429.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: ΚΤΚ: Έκλεισαν πάνω από 125 χιλιάδες λογαριασμοί σε πέντε χρόνια