Συνέντευξη στον Ξένιο Μεσαρίτη
Το ξέπλυμα παράνομου χρήματος μπορεί να διαπραχθεί από οποιονδήποτε και δεν χρειάζεται απαραίτητα ένας λογιστής, αναφέρει ο Κυριάκος Ιορδάνους. Σε συνέντευξή του στο Economy Today, ο γενικός διευθυντής του ΣΕΛΚ τονίζει ότι βάσει της Νομοθεσίας ο κάθε λογιστής αποτελεί το «θυροφύλακα» για να εφαρμόζει τις διαδικασίες και τους ελέγχους κατά του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος. Επισημαίνει ότι ως ΣΕΛΚ πέραν των νενομισμένων δειγματοληπτικών ελέγχων γίνονται και επιπλέον έρευνες κατόπιν της όποιας καταγγελίας ή αναφοράς ή δημοσιευμάτων για ενδεχόμενες παραβιάσεις των κανονισμών AML, που ενδεχομένως να εμπλέκονται εποπτευόμενες οντότητες.
Σε σχέση με το ότι λογιστικά και ελεγκτικά γραφεία βρίσκονται στο επίκεντρο δημοσιογραφικών ερευνών σχετικά με παράνομες δραστηριότητες και παραβάσεις κυρώσεων, αναφέρει ότι αυτό είναι κάτι το οποίο σαν ΣΕΛΚ τους ανησυχεί ιδιαίτερα και αυτός είναι ο λόγος που συμμετέχουν στις διαδικασίες με στόχο τις διαρθρωτικές αλλαγές για αποκατάσταση της φήμης της χώρας και του τομέα των Επαγγελματικών υπηρεσιών, τονίζοντας ότι θα πρέπει να εξεταστεί ολόκληρο το πλαίσιο συμμόρφωσης της χώρας και ειδικότερα στον Χρηματοοικονομικό τομέα. «Πάταξον μεν, άκουσον δε» είχε πει ο Κυριάκος Ιορδάνους στον Νίκο Χριστοδουλίδη, εξήγώντας στο Economy Today, ότι είναι ουσιώδης η θέσπιση μιας ανεξάρτητης εθνικής ενιαίας Εποπτικής Αρχής για θέματα συμμόρφωσης, που να καλύπτει το ξέπλυμα παράνομου χρήματος και τις κυρώσεις, η οποία να καλύπτει ολόκληρο τον Χρηματοοικονομικό τομέα, υιοθετώντας εμπράκτως καλές πρακτικές πιο προηγμένων από την Κύπρο χωρών στο συγκεκριμένο θέμα.
Κατ’ αρχάς μια προβοκατόρικη ερώτηση. Μπορεί να διαπραχθεί ξέπλυμα βρώμικου χρήματος χωρίς τη συνδρομή ενός λογιστή;
Η απευθείας πρώτη απάντηση είναι ασφαλώς! Το ξέπλυμα παράνομου χρήματος μπορεί να διαπραχθεί από οποιονδήποτε. Κάποιος θα μπορούσε να το περιγράψει ως «χρήματα, έσοδα και άλλο όφελος που προκύπτουν από παράνομη δραστηριότητα και ακολούθως, επιστρέφουν μέσα στην Οικονομία και στο Χρηματοπιστωτικό Σύστημα ως φαινομενικά καθαρά και νόμιμα». Συνεπώς, σε αυτή την αλυσίδα ενεργειών ενδεχομένως να υπάρχουν διάφοροι συντελεστές με διαφορετικές ιδιότητες.
Σύμφωνα με την κείμενη Νομοθεσία, ο λογιστής αποτελεί «υπόχρεα οντότητα», κάτι που τον επιφορτίζει με ευθύνη να ενεργήσει ως «θυροφύλακας», δηλαδή, να εφαρμόζει τέτοιες διαδικασίες και ελέγχους, έτσι ώστε να μπορεί να διαπιστώσει αν υπάρχουν χρήματα ή άλλα έσοδα από παράνομες δραστηριότητες στις δοσοληψίες των πελατών του, να εφαρμόζει όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα δέουσας επιμέλειας και όπου υπάρχει υποψία για ύποπτες συναλλαγές ή δραστηριότητες, να τις αναφέρει στη ΜΟΚΑΣ.
Ποιος είναι ο ρόλος και οι ευθύνες του Συνδέσμου Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου σχετικά με την καταπολέμηση του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος;
Ο ΣΕΛΚ αποτελεί μια από τις Εποπτικές Αρχές που αναφέρονται στο άρθρο 59 του περί της Παρεμπόδισης και Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες Νόμου. Συγκεκριμένα, ο ΣΕΛΚ είναι Εποπτική Αρχή για τις επαγγελματικές δραστηριότητες προφανώς των μελών του Συνδέσμου Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου (ΣΕΛΚ) αλλά και της κάθε ομόρρυθμης εταιρείας ή ετερόρρυθμης εταιρείας ή εταιρείας περιορισμένης ευθύνης, όπου η πλειοψηφία των ομορρύθμων εταίρων ή των μετόχων και των διευθυντών της οποίας είναι μέλη του ΣΕΛΚ, καθώς και οποιασδήποτε σχετικής θυγατρικής εταιρείας τέτοιων εταιρειών.
Ως αρμόδια Εποπτική Αρχή, ο ΣΕΛΚ έχει τις ακόλουθες ευθύνες και αρμοδιότητες:
• Υπεύθυνος για την αποτελεσματική εφαρμογή των διατάξεων του Νόμου για τα μέλη του.
• Εκδίδει και εφαρμόζει Οδηγίες, Κανονισμούς, Εγκυκλίους και Καθοδηγητικές Σημειώσεις προς τα μέλη του σε σχέση με την εφαρμογή της Νομοθεσίας και των Ευρωπαϊκών Οδηγιών και Κανονισμών.
• Διενεργεί εποπτικούς ελέγχους στα μέλη του είτε με επιτόπιες επισκέψεις είτε μέσω άλλων ψηφιακών μεθόδων.
• Προώθηση της συμμόρφωσης μέσω της παροχής εκπαιδευτικών και ενημερωτικών δράσεων προς τα μέλη του.
• Υποβολή αναφορών προς τη ΜΟΚΑΣ και στην Αστυνομία σε περίπτωση που υπάρχει οποιαδήποτε υποψία ή εντοπίστηκαν περιπτώσεις παράνομων συναλλαγών ή δραστηριοτήτων σε θέματα ξεπλύματος παράνομου χρήματος.
• Ανταλλαγή πληροφοριών με άλλες αρμόδιες Αρχές και συνεργασία με τη ΜΟΚΑΣ και τις υπηρεσίες Επιβολής του Νόμου
• Επιβολή κυρώσεων και άλλων πειθαρχικών μέτρων όπου εντοπίζονται παραβάσεις στην εφαρμογή της Νομοθεσίας ή των Οδηγιών του από τα μέλη του.
• Συμμετέχει ως μέλος στη Συμβουλευτική Αρχή που συμβουλεύει το Υπουργικό Συμβούλιο σύμφωνα με το άρθρο 57 του Νόμου.
• Διενεργεί εξετάσεις για πιστοποίηση λειτουργών Συμμόρφωσης.
Παράλληλα, ο ΣΕΛΚ παρακολουθεί και ενημερώνεται για τις διεθνείς και εγχώριες εξελίξεις και βρίσκεται σε επαφή με οποιουσδήποτε σχετικούς Οργανισμούς για να διεκπεραιώσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις αρμοδιότητές του.
Πέραν των δειγματοληπτικών ελέγχων πότε ο ΣΕΛΚ προβαίνει σε ελέγχους για πιθανές παραβιάσεις των κανονισμών AML;
Κάθε χρόνο, η ομάδα Συμμόρφωσης και Εποπτείας του ΣΕΛΚ καταρτίζει πρόγραμμα εποπτικών ελέγχων στα μέλη του συνδέσμου, στη βάση ενός εσωτερικού μηχανογραφημένου συστήματος αξιολόγησης κινδύνων. Εφαρμόζοντας τις πρόνοιες του άρθρου 59(5) του Νόμου, ο ΣΕΛΚ παρακολουθεί, αξιολογεί και εποπτεύει την εφαρμογή των διατάξεων του Νόμου και των Οδηγιών του που εκδίδουν δυνάμει των διατάξεων του εδαφίου (4), τα πρόσωπα τα οποία υπόκεινται υπό την εποπτεία του. Η εποπτική εργασία διεξάγεται μέσω επιτόπιας και μη επιτόπιας εποπτείας, σε όλα τα πρόσωπα τα οποία υπόκεινται στην εποπτεία του, λαμβάνοντας κατάλληλα και αναλογικά διοικητικά μέτρα για τη διόρθωση της κατάστασης σε περίπτωση που διαπιστώνονται παραβάσεις. Για σκοπούς ενίσχυσης τής ανεξαρτησίας του ΣΕΛΚ από τους εποπτευόμενους του και για σκοπούς εφαρμογής καλών διεθνών πρακτικών, ο ΣΕΛΚ έχει αναθέσει στον Οργανισμό ACCA τη διενέργεια των επιτόπιων εποπτικών επισκέψεων.
Πέραν των προγραμματισμένων ελέγχων, ο ΣΕΛΚ έχει εξουσία και προβαίνει σε πρόσθετους ελέγχους. Αυτό γίνεται κατόπιν νέων στοιχείων ή πληροφοριών που ενδέχεται να έρθουν σε γνώση του ΣΕΛΚ για συγκεκριμένες περιπτώσεις, κατόπιν καταγγελίας ή αναφοράς από άλλη Αρχή στο πλαίσιο της ανταλλαγής πληροφοριών, είτε από δημοσιεύματα στον εγχώριο και διεθνή Τύπο ή από άλλες πηγές. Πρόσθετα, ο ΣΕΛΚ διενεργεί θεματικούς ή/και στοχευμένους ελέγχους με σκοπό να εξετάσει πιο εξειδικευμένες ή στοχευμένες περιπτώσεις.
Το επάγγελμα των λογιστών έχει βρεθεί στο επίκεντρο διαρροών και μετέπειτα δημοσιογραφικών ερευνών σχετικά με τη διακίνηση κεφαλαίων που σχετίζονται με τις παράνομες δραστηριότητες αλλά και παραβιάσεις δυτικών κυρώσεων. Πιστεύετε το μονοπώλιο ευθυνών κυρίως σε λογιστές και δικηγόρους είναι άδικο; Θεωρείτε ότι υπάρχουν άλλοι τομείς που μένουν στο απυρόβλητο;
Είναι γεγονός ότι λογιστικά και ελεγκτικά γραφεία βρίσκονται τα τελευταία χρόνια στο επίκεντρο δημοσιογραφικών και άλλων αναφορών σε σχέση με παράνομες δραστηριότητες, καθώς και με παραβάσεις στις κυρώσεις που επιβάλλονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλες δυτικές χώρες. Οπωσδήποτε αυτό είναι ανησυχητικό και μας απασχολεί σοβαρά στον ΣΕΛΚ.
Αυτό που είναι σημαντικό να αναφέρουμε εδώ είναι ότι οι αρνητικές αναφορές, αφορούν κυρίως εταιρείες παροχής διοικητικών υπηρεσιών και όχι κατ’ ανάγκη λογιστικά ή ελεγκτικά γραφεία. Σύμφωνα με την εκτίμηση κινδύνων, τα λογιστικά και ελεγκτικά γραφεία θεωρούνται οντότητες χαμηλότερου κινδύνου.
Οι Εταιρείες Παροχής Διοικητικών Υπηρεσιών (ΕΠΔΥ), λόγω των εργασιών τους, του πελατολογίου τους και των υπηρεσιών που προσφέρουν, κρίνονται ως οντότητες ψηλότερου κινδύνου. Ασφαλώς τέτοιες εταιρείες ανήκουν και σε μέλη του ΣΕΛΚ, ενώ ο σύνδεσμος είναι μια εκ των τριών αρμοδίων Αρχών για αυτές δυνάμει της σχετικής νομοθεσίας N.196(I)/2012. Στο επίκεντρο των διεθνών αναφορών εμπίπτουν κυρίως οι ΕΠΔΥ. Σαφέστατα, οι εταιρείες αυτές δεν λειτουργούν αυτόνομα ή σε σιλό, αλλά μέσω του χρηματοοικονομικού, χρηματοπιστωτικού και κανονιστικού συστήματος.
Όπως έχω προαναφέρει προηγουμένως, στην αλυσίδα ενεργειών που αφορούν στο ξέπλυμα παράνομου χρήματος υπάρχουν διάφοροι συντελεστές με διαφορετικές ιδιότητες, οι οποίοι εμπίπτουν στην εποπτεία διάφορων άλλων Εποπτικών Αρχών. Χρήσιμο είναι επίσης να ανατρέξει κανείς και στην Έκθεση της Moneyval του 2019 για να μελετήσει τις κύριες περιοχές κινδύνου και των αδυναμιών για τη χώρα.
Συνεπώς θεωρώ ότι είναι παρατραβηγμένο να στοχοποιείται ή να δαιμονοποιείται μια συγκεκριμένη επαγγελματική ομάδα. Αυτό που θα πρέπει να εξεταστεί είναι ολόκληρο το πλαίσιο συμμόρφωσης της χώρας και ειδικότερα του τομέα των Χρηματοοικονομικών και Επενδυτικών υπηρεσιών. Προς τον σκοπό αυτό, ο ΣΕΛΚ υπέβαλε εδώ και αρκετούς μήνες στην Κυβέρνηση πρόταση με την οποία γίνεται εισήγηση για θέσπιση μιας ανεξάρτητης εθνικής ενιαίας Εποπτικής Αρχής για θέματα συμμόρφωσης, που να καλύπτει το ξέπλυμα παράνομου χρήματος και τις κυρώσεις, η οποία να καλύπτει ολόκληρο τον Χρηματοοικονομικό τομέα, υιοθετώντας εμπράκτως καλές πρακτικές πιο προηγμένων από την Κύπρο χωρών στο συγκεκριμένο θέμα.
Ο ρόλος της ανώτερης κρατικής Εποπτικής Αρχής
Κατά την άποψή μου, είναι επιβεβλημένο να υπάρξει μια ανώτερη κρατική Αρχή η οποία θα ελέγχει, συντονίζει, υποστηρίζει και εξετάζει όλες τις επιμέρους Εποπτικές Αρχές, με σκοπό την ομοιόμορφη εφαρμογή της νομοθεσίας και τη λήψη κυρωτικών μέτρων όπου επιβάλλεται. Αυτό πιστεύουμε ότι θα ενισχύσει την αξιοπιστία της Κύπρου και θα αποτελέσει ένα καλό βήμα προς τη βελτίωση της φήμης της διεθνώς, εφαρμόζοντας αποφασιστικά τα δέοντα μέτρα.
Μια τέτοια ενέργεια θα είχε ως αποτέλεσμα επίσης, την καλύτερη αντίληψη από το εξωτερικό για τους επαγγελματίες στην Κύπρο, αφού θα ήταν πιο ξεκάθαροι οι ρόλοι και οι δράσεις τους σε σχέση με τους πελάτες που εξυπηρετούν, καθώς και το μέγεθος και εύρος της εμπλοκής τους στις συναλλαγές ή άλλες επιχειρηματικές αποφάσεις που αυτοί ήθελε να λάβουν. Φάνηκε άλλωστε από την πιο πρόσφατη σειρά αποκαλύψεων ότι αρκετές από τις αναφορές των ξένων δημοσιογραφικών Οργανισμών δεν ήταν ακριβείς, ολοκληρωμένες και ορθές. Δυστυχώς, αυτό που υπάρχει είναι προκατάληψη σε βάρος της Κύπρου και των Επαγγελματικών της υπηρεσιών και μέσω της λήψης αποφασιστικών μέτρων, όπως αυτό που αναφέρω πιο πάνω, τόσο από την Πολιτεία όσο και από όλους τους φορείς, θα μπορέσουμε να αναστρέψουμε το στίγμα που κουβαλούμε.
Σε πρόσφατο συνέδριο, απευθυνόμενος προς τον Νίκο Χριστοδουλίδη και την κυβέρνηση, επικαλεστήκατε τη φράση του Θεμιστοκλή προς τον Ευρυβιάδη «Πάταξον μεν, Άκουσον δε», κυρίως σχετικά με τις εξελίξεις γύρω από την ίδρυση της Ενιαίας Εποπτικής Αρχής. Ποιοι είναι οι κύριοι παράμετροι που ζητάτε ως ΣΕΛΚ να εφαρμοστούν στην θέσπιση της ΕΕΑ και ποιες είναι οι δικές σας κόκκινες γραμμές;
Όντως, είχα κάνει την αναφορά αυτή πρόσφατα σε συνέδριο που διοργάνωσε ο ΣΕΛΚ. Η αναφορά μου αυτή είχε ως στόχο να υπογραμμίσει την προθυμία και την ετοιμότητα του ΣΕΛΚ να συνεργαστεί με την Κυβέρνηση στην υιοθέτηση και εφαρμογή μιας Ενιαίας Εποπτικής Αρχής. Συμφωνούμε με την εξαγγελία του Προέδρου της Δημοκρατίας και δηλώνουμε έτοιμοι να εργαστούμε προς τον κοινό αντικειμενικό σκοπό.
Κατά την άποψή μας, το αρχικό πλαίσιο που παρουσιάστηκε από το Υπουργείο Οικονομικών χρήζει βελτίωσης, νομικής σαφήνειας και ενδυνάμωσης. Αυτό που εμείς βάζουμε στο τραπέζι είναι την άποψή μας ότι, μια τέτοια ρύθμιση θα ήταν πολύ πιο αποτελεσματική και ουσιαστική αν κάλυπτε ολόκληρο τον χρηματοοικονομικό τομέα και τους επιμέρους εποπτικούς φορείς, όπως σημείωσα πιο πάνω. Την ίδια ώρα, αντιλαμβανόμαστε ότι θα πρέπει να γίνει από κάπου μια αρχή, οπότε είμαστε στη διάθεσή της Πολιτείας για να φτιάξουμε ένα πραγματικά ανθεκτικό ρυθμιστικό και εποπτικό πλαίσιο, ξεκινώντας από τις ΕΠΔΥ. Νομίζω πως είμαστε σε καλό δρόμο από τη διαβούλευση που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Διαβάστε επίσης: Moody's: Αναβάθμισε τις προοπτικές της Κύπρου από σταθερές σε θετικές