Συνέντευξη στον Ξένιο Μεσαρίτη
Για να αντιμετωπίσουμε το οργανωμένο έγκλημα με τη μιζέρια και τα πάθη που φέρνει στις κοινωνίες μας, πρέπει να εργαστούμε όλοι μαζί για να μπορέσουμε να δώσουμε αυτόν τον «αγώνα», τονίζει ο Pekka Dare στην συνέντευξή του στο Economy Today. Σημειώνει ότι οι Εποπτικές Αρχές, εταιρείες και επαγγελματικοί φορείς όπως η International Compliance Association έχουν όλοι ένα σημαντικό ρόλο σε αυτό. Σχετικά με τη φήμη της Κύπρου, αναφέρει ότι «τα Cyprus Confidential αναδεικνύουν πολλά ανησυχητικά περιστατικά και έχει προκαλέσει αντίδραση σε πολιτικό και εποπτικό επίπεδο στην Κύπρο», σημειώνοντας ωστόσο ότι «για να είμαστε όμως ειλικρινείς, καμία δικαιοδοσία και κράτος δεν έχει ανοσία στα προβλήματα που έχουν υπογραμμιστεί». Ο κ. Dare επισημαίνει ότι οι κυπριακές δεσμεύσεις για πλήρη Συμμόρφωση με τους κανόνες, αν υλοποιηθούν, θα οδηγήσουν σε βιώσιμες επενδύσεις και ενίσχυση της εμπιστοσύνης προς την Κυπριακή Δημοκρατία ως Κέντρο Χρηματοοικονομικών Επενδύσεων. Σημείωσε, ανάμεσα σε άλλα ότι είναι γνωστό σε όλους τους επαγγελματίες Συμμόρφωσης ότι στα κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου το επίπεδο ρίσκου είναι στο κόκκινο, ενώ για το θέμα της Ενιαίας Εποπτικής Αρχής σημείωσε με λίγα λόγια ότι δεν πρόκειται να ανακαλύψουμε τον τροχό, αλλά καλό θα ήταν να ακολουθήσουμε τα πετυχημένα παραδείγματα άλλων χωρών.
Ο ρόλος των επαγγελματιών του Compliance
Ποιος είναι ο ρόλος των επαγγελματιών Συμμόρφωσης στον αντιμετώπιση της νομιμοποίησης εσόδων και κατ’ επέκταση, του Οικονομικού Εγκλήματος;
Οι επαγγελματίες Συμμόρφωσης αποτελούν την «καρδιά» της προσπάθειας για τη διαμόρφωση της κουλτούρας ακεραιότητας εντός των Οργανισμών τους. Έχοντας τον ρόλο των ειδικών συμβούλων, των «εκτελεστών» των επιχειρηματικών σχεδιασμών και των ανιχνευτών των αναδυόμενων απειλών και ευκαιριών οι υπεύθυνοι Συμμόρφωσης έχουν ουσιαστικό ρόλο στη λειτουργία μιας σύγχρονης επιχείρησης. Τα Τμήματα Συμμόρφωσης κάνουν τα απαραίτητα για να επιτρέψουν και να καθοδηγήσουν τη Βιώσιμη Ανάπτυξη μιας επιχείρησης, κάτι που ευθυγραμμίζεται και με την αποστολή της Διεθνούς Ένωσης Συμμόρφωσης (International Compliance Association), η οποία έχει ως στόχο να βοηθά τους πελάτες και τους συνεργάτες μας να κάνουν το σωστό για τις επιχειρήσεις, με τον σωστό τρόπο. Η αναγνώριση των κινδύνων και του ελέγχου βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της κάθε επιχείρησης, συνεπώς οι επαγγελματίες Συμμόρφωσης έχουν ένα μοναδικό ρόλο στον προσδιορισμό και στον τρόπο προσέγγισης των ενδεχόμενων κινδύνων, στις σχέσεις με τις Ρυθμιστικές και Εποπτικές Αρχές αλλά και της διαχείρισης των «θέλω» και των προσδοκιών των μετόχων της εταιρείας.
Οι εγκληματίες εξελίσσονται συνεχώς
Υπάρχει η πεποίθηση ότι οι εγκληματίες πάντα βρίσκονται ένα βήμα μπροστά από τις Διωκτικές Αρχές. Πώς αυτή η πεποίθηση αντανακλάται στην προσπάθεια αντιμετώπισης του Οικονομικού Εγκλήματος και στην καταπολέμηση του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος;
Ως ICA, βοηθάμε ώστε να μοιραζόμαστε τις βέλτιστες πρακτικές στη διαχείριση αναδυόμενων κινδύνων στο Οικονομικό Έγκλημα και στη Ρυθμιστική Συμμόρφωση. Αυτοί οι κίνδυνοι κυμαίνονται σε όλο το φάσμα από την αποφυγή κυρώσεων, στη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, στη φοροδιαφυγή, στην κατάχρηση και χειραγώγηση των αγορών, στις παραβιάσεις κανονισμών ESG και συμπεριφοράς, απλά για να αναφέρουμε μερικούς από αυτούς.
Οι εγκληματίες εξελίσσονται επίσης, δεν έχουν κανένα σεβασμό στα εθνικά σύνορα ή στις οδηγίες της Ε.Ε., αλλά γνωρίζουν τα αδύνατα σημεία σε συγκεκριμένες δικαιοδοσίες και συγκεκριμένους κλάδους, είτε στον τομέα των Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών, των Οργανισμών Παροχής Μη Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών (DNFSBs), των Fintech εταιρειών ή των εταιρειών Παρόχων Επενδύσεων σε ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία. Ένα εξαιρετικό παράδειγμα είναι η εξέλιξη των πολύπλοκων σχεδίων νομιμοποίησης εσόδων που προέρχονται από οργανωμένες εγκληματικές ομάδες της Κίνας και του Μεξικού που εξαπλώνονται παγκοσμίως. Ένα άλλο ισχυρό παράδειγμα είναι οι τεχνικές αποφυγής κυρώσεων μέσω δικτύων που χρησιμοποιούνται από άτομα που βρίσκονται κάτω από καθεστώς κυρώσεων με τους επαγγελματίες ενδιάμεσους (fixers-enablers) και τα κράτη που λειτουργούν εκτός Διεθνούς Δικαίου.
Αυτός ο συνεχής «αγώνας» είναι επίσης ένας αγώνας που εντείνεται συνεχώς τόσο αρνητικά όσο και θετικά από την ανάπτυξη και την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών. Από τη μία πλευρά έχουμε την έκρηξη των «deep fakes» και τη Γενετική Τεχνητή Νοημοσύνη (Generative Artificial Intelligence) που χρησιμοποιούνται για την εκτέλεση απάτης. Από την άλλη πλευρά, η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης και του Μachine Learning σε τεχνολογικές λύσεις και λύσεις Ρυθμιστικής Τεχνολογίας (Regulatory Technology) για την εκτέλεση πολύπλοκης ανάλυσης δικτύων και την αναγνώριση ύποπτων δραστηριοτήτων που συνδέονται με τοποθεσίες, KYC, παρακολούθηση των συναλλαγών και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει εκπληκτικά και πολλαπλάσια οφέλη. Η διεύρυνση των Δημόσιων και Ιδιωτικών Εταιρικών Σχέσεων (PPP) σε συνδυασμό με νέα τεχνολογία, όπως έχουμε δει στην Ολλανδία (TMNL) και στη Σιγκαπούρη (COSMIC), προσφέρει ένα βήμα αλλαγής στην ικανότητά μας να καταπολεμήσουμε το Οργανωμένο Έγκλημα και τη μιζέρια και τα πάθη που φέρνει στις κοινωνίες μας. Πρέπει να εργαστούμε μαζί για να μπορέσουμε να δώσουμε αυτόν τον «αγώνα». Εποπτικές Αρχές, εταιρείες και επαγγελματικοί φορείς όπως η ICA έχουν όλοι ένα σημαντικό ρόλο σε αυτό.
UBO: Η διαφάνεια μόνο καλό μπορεί να κάνει
Περίπου πριν από ενάμιση χρόνο, αρκετά κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιόρισαν τη δημόσια πρόσβαση στο Μητρώο των Οικονομικά Επωφελών Ιδιοκτησιών. Αυτό έχει επιπτώσεις στη δημοσιογραφική έρευνα και ενδεχομένως βοηθά εκείνους που επιχειρούν να νομιμοποιήσουν παράνομα κεφάλαια μέσω πολύπλοκων εταιρικών δομών. Πιστεύετε ότι η δημόσια πρόσβαση στο Μητρώο των Πραγματικών Δικαιούχων θα ενισχύσει τον αγώνα κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες;
Φυσικά. Οι οποιεσδήποτε κινήσεις για τον περιορισμό της πρόσβασης, για παράδειγμα για να περιοριστούν οι δημόσιοι φορείς ή οι ερευνητές Οικονομικού Εγκλήματος ή ακόμα και η τοποθέτηση κομίστρων για τη πρόσβαση στα μητρώα, μειώνει την καταιγιστική και απολυμαντική δύναμη της διαφάνειας που πρέπει να υπάρχει στον ιδιοκτησιακό έλεγχο και των δομών των επιχειρήσεων και εταιρειών. Οι επιπτώσεις στις αλλαγές των νομικών διατάξεων οφείλουν να είναι προς τη θετική κατεύθυνση. Ωστόσο, ας μην τρέφουμε αυταπάτες ότι τα Μητρώα Πραγματικών Δικαιούχων αποτελούν την ασημένια σφαίρα και θα συνιστούσα να ακολουθήσετε τη δουλειά του φίλου μου Graham Barrow στα «Dark Money Files» στο LinkedIn για να επισημάνει τις συνεχείς προκλήσεις με τα μητρώα. Ωστόσο, η αυξημένη δημόσια πρόσβαση και η διαφάνεια μπορεί μόνο να χαρακτηριστεί μονάχα ως κάτι θετικό.
Η αποκατάσταση της φήμης της Κύπρου
Η Κύπρος, μετά από σημαντικές διαρροές εγγράφων και δημοσιογραφικές έρευνες με τις τελευταίες αποκαλύψεις να ονομάζονται Cyprus Confidential, έχει αποκτήσει φήμη ως σημείο διέλευσης κεφαλαίων που προέρχονται από παράνομες δραστηριότητες. Πιστεύετε ότι η Κύπρος έχει δικαίως ή αδίκως αποκτήσει αυτήν τη φήμη και πώς το σχολιάζετε αυτό;
Προφανώς, το Cyprus Confidential αναδεικνύει πολλά ανησυχητικά περιστατικά και έχει προκαλέσει μια αντίδραση σε πολιτικό και εποπτικό επίπεδο στην Κύπρο. Αλλά ας είμαστε σαφείς, καμία δικαιοδοσία και κράτος δεν έχει ανοσία στα προβλήματα που έχουν υπογραμμιστεί. Η Κύπρος έχει αρκετή δουλειά να κάνει για να βελτιώσει τη φήμη της προς τη διεθνή κοινότητα ως δικαιοδοσία που δεσμεύεται στην Καταπολέμηση του Ξεπλύματος Χρήματος από Παράνομες Δραστηριότητες και πρέπει να δράσει προς την πλήρη Συμμόρφωση σχετικά με τους κανόνες κατά του Οικονομικού Εγκλήματος. Αυτή η δέσμευση θα οδηγήσει σε Βιώσιμες επενδύσεις και ενίσχυση της εμπιστοσύνης προς την Κυπριακή Δημοκρατία ως Κέντρο Χρηματοοικονομικών Επενδύσεων.
Όπως και στο Ηνωμένο Βασίλειο, υπάρχουν πολλές αναφορές από σημαντικούς Οργανισμούς όπως η ICIJ, η Global Financial Integrity και η Transparency International που έχουν ασκήσει πίεση σε όλους τους εμπλεκόμενους, ώστε να ελέγχουν και να βελτιώνουν συνεχώς το νομικό πλαίσιο και την αποτελεσματικότητα του ρυθμιστικού μας πλαισίου. Είναι καλό να υπάρχει συνέχεια αυτή η ανεξάρτητη αξιολόγηση και η συνεχής πίεση.
Γνωρίζω από τους πολλούς φίλους μου στην Κύπρο ότι υπάρχει μια τεράστια επιθυμία να συνεχίσουμε να βελτιώνουμε τους κανόνες και τα πρότυπα του ρυθμιστικού πλαισίου και γενικά στον κλάδο της Συμμόρφωσης στην ευρύτερη Βιομηχανία των Υπηρεσιών. Με τις ευρέως γνωστές δεσμεύσεις και δηλώσεις μεταξύ της Κυπριακής Κυβέρνησης και άλλων νομικών δικαιοδοσιών (των ΗΠΑ) και με την υποστήριξη όλων των Εποπτικών Αρχών στην Κύπρο, είμαι αισιόδοξος ότι θα δούμε θετικές αλλαγές ως αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας.
Από τη δική σας οπτική γωνία και βάσει της επαγγελματικής σας εμπειρίας στο Compliance, ποιος είναι ο δρόμος για να αποκατασταθεί η φήμη της χώρας; Πώς μπορούν οι επαγγελματίες Συμμόρφωσης και η ίδρυση του Κυπριακού Συνδέσμου Συμμόρφωσης να συμβάλουν στην αποκατάσταση της φήμης της χώρας;
Χαίρομαι που ο Κυπριακός Σύνδεσμος Συμμόρφωσης (CCA) ξεκίνησε (και το έκανε με την υποστήριξη και τη συνεργασία του ICA). Ο CCA θα βρίσκεται στην καρδιά της διατήρησης και της βελτίωσης της φήμης της Κύπρου ως ενός ασφαλούς, ηθικού και βιώσιμου μέρους για να γίνουν επιχειρήσεις. Όπως συζητήσαμε προηγουμένως, η Συμμόρφωση δεν είναι πια η εσωτερική αστυνομική δύναμη μιας εταιρείας, αλλά θα πρέπει να είναι αξιόπιστοι εταίροι που εργάζονται για να αναπτύσσονται οι εταιρείες με βιώσιμο και ηθικό τρόπο.
Ακολουθώντας τις αμερικανικές και βρετανικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας, οι οποίες περιλάμβαναν φυσικά πρόσωπα και νομικές οντότητες από την Κύπρο, η κυπριακή κυβέρνηση ανακοίνωσε τη δημιουργία Ενιαίας Εποπτικής Αρχής για ζητήματα AML στον τομέα Παροχής Υπηρεσιών. Ως επικεφαλής του ICA, ποια μορφή πιστεύετε ότι θα έπρεπε να έχει αυτή η Αρχή για να είναι αποτελεσματική σε αυτά τα θέματα;
Μια προσέγγιση εταιρικής σχέσης είναι κλειδί. Κοιτώντας, τουλάχιστον, τα διδαχθέντα μαθήματα από το Ηνωμένο Βασίλειο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σιγκαπούρη και τις ΗΠΑ. Οι ρυθμιστές είναι στο καλύτερο επίπεδο εκεί αφού εμπλέκονται με την εκπαίδευση της Βιομηχανίας και τη διευκόλυνση της ανάπτυξης ικανοτήτων. Η ICA έχει εκπαιδεύσει πολλούς ρυθμιστές και είναι ζωτικής σημασίας να κατανοήσουν τις πρακτικές προκλήσεις και να διαμορφώσουν μία προσέγγιση που θα είναι βασισμένη στους κινδύνους που υπάρχουν στα ζητήματα Συμμόρφωσης του σημερινού κόσμου. Φυσικά, πρέπει να υπάρχει επιβολή και ευθύνη, αλλά αυτό πρέπει να είναι ανάλογο και να στοχεύει στις πιο σοβαρές εκφάνσεις της ακραίας μη Συμμόρφωσης. Η τακτική επικοινωνία, οι αποσπάσεις και η επίσημη κοινοποίηση πληροφοριών, όπως έχουμε δει σε πολλές δικαιοδοσίες (όπως στο Ηνωμένο Βασίλειο το Joint Money Laundering Intelligence Taskforce), είναι ένα εξαιρετικό μέρος για να ξεκινήσετε.
Υψηλό προφίλ κινδύνου τα κατεχόμενα
Λαμβάνοντας υπόψη τα αυξανόμενα δημοσιεύματα για τα κενά που υπάρχουν στο κράτος μαριονέτα στις περιοχές που παράνομα κατέχονται από την Τουρκία στο βόρειο τμήμα της Κύπρου, πιστεύετε ότι αυτά τα κενά επηρεάζουν το καθεστώς Συμμόρφωσης της περιοχής, ειδικά όσον αφορά τις προσπάθειες καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από το Οργανωμένο Έγκλημα και την πρόληψη του;
Είναι γνωστό εδώ και πολλά χρόνια ότι οι κατεχόμενες περιοχές στο βόρειο τμήμα της Κύπρου έχουν υψηλό προφίλ κινδύνου. Σε κάθε επίπεδο, νομοθέτες, Εποπτικές Αρχές, ρυθμιστές και εταιρείες πρέπει να εξασφαλίσουν ότι έχουν αξιολογήσει τον κίνδυνο των εκθέσεών τους σε αυτές τις περιοχές όσον αφορά τη γεωγραφική, τον τύπο προϊόντος και τον κλάδο της Βιομηχανίας. Αυτός ο κίνδυνος απαιτεί την τακτική αξιολόγηση της πληροφορίας, των τυπολογιών και των δεδομένων, αναδεικνύοντας τους πρακτικούς κινδύνους που συνδέονται με τα αρχικά εγκλήματα και τη νομιμοποίηση χρημάτων.