Η φυλή αποτελεί συχνά κεντρικό ζήτημα στην αμερικανική πολιτική ζωή. Αλλά, όπως μας έδειξαν οι προεδρικές εκλογές του 2020, η τάξη είναι ένα ζήτημα που έχει εξίσου, αν όχι μεγαλύτερη σημασία, τουλάχιστον σε όρους ψήφων.
Ενώ ο νυν πρόεδρος, ο Ρεπουμπλικάνος Donald Trump, κέρδισε μια πλειοψηφία μικρών πόλεων και αγροτικών περιοχών, ο διεκδικητής των Δημοκρατικών, Joe Biden, πήρε κοινότητες που εκπροσωπούν ένα πελώριο 70% της αμερικανικής οικονομίας, σύμφωνα με τα στοιχεία του Brookings Institution. Ασχέτως του πού βρίσκονται οι ψηφοφόροι, εάν έζησαν σε ένα κέντρο οικονομικής ανάπτυξης τότε πιθανότατα ψήφισαν τον κ. Biden.
Αυτό μας λέει μερικά σημαντικά πράγματα για την Αμερική. Πρώτον, ο πλούτος και η εξουσία είναι συγκεντρωμένα σε λίγα μόλις μέρη. Κοιτάζοντας κανείς τον εκλογικό χάρτη των ΗΠΑ, βλέπει πως είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος του «κόκκινος», εκτός από τις παράκτιες και μερικές εσωτερικές αστικές περιοχές.
Περισσότερα από τα δυο τρίτα της αύξησης των θέσεων απασχόλησης στις ΗΠΑ από το 2007 επικεντρώθηκε σε 25 πόλεις και περιφερειακά κέντρα, σύμφωνα με το McKinsey Global Institute. Εν τω μεταξύ, οι περιοχές χαμηλότερης ανάπτυξης και οι αγροτικές κομητείες όπου ζουν περίπου 77 εκατ. άνθρωποι, είχαν «σταθερό ή μειούμενο ρυθμό ανάπτυξης της απασχόλησης», ακόμα και μετά την ανάκαμψη από την τελευταία χρηματοπιστωτική κρίση.
Αυτού του είδους η συγκέντρωση σε ορισμένες «πόλεις superstar» είναι μια παγκόσμια τάση. Τείνει επίσης να λειτουργεί ως «χιονοστιβάδα» καθώς οι πιο ταλαντούχοι νέοι προσελκύονται σε μια χούφτα αστικά κέντρα, οδηγώντας σε αύξηση των τιμών ακινήτων και δυσκολεύοντας οποιονδήποτε δεν αποτελεί μέρος αυτού του κλαμπ των superstar να ανέβει την κοινωνικο-οικονομική σκάλα. Αυτοί που μένουν πίσω είναι θυμωμένοι, και ευάλωτοι στους δημαγωγούς. Δεν αποτελεί έκπληξη που οι λιγότερο αστικοποιημένες κομητείες στις ΗΠΑ ψήφισαν τον κ. Trump με διαφορά 35 ποσοστιαίων μονάδων, αυξημένη από τις 32 μονάδες του 2016.
Πώς, λοιπόν, να εξηγήσει κανείς το γεγονός πως ο κ. Biden κατάφερε να αποκαταστήσει το «μπλε τείχος» στη λεγόμενη «σκουριασμένη ζώνη» του Ουσκόνσιν, του Μίσιγκαν και της Πενσιλβάνια; Εκεί, το ποσοστό των λευκών ανδρών της εργατικής τάξης που ψήφισαν Δημοκρατικούς αυξήθηκε από το 23% στο 28% το 2020, ενώ η αντίστοιχη ψήφος των γυναικών αυξήθηκε κατά 2 μονάδες στο 36%.
Πολύ απλά, μίλησε στη γλώσσα τους. Η Hillary Clinton έκανε το θανάσιμο λάθος όταν απέρριψε τους υποστηρικτές του Trump ως «άθλιους» και ο Barack Obama κάποτε αναφέρθηκε στην εργατική τάξη των Μεσοδυτικών πολιτειών ως «πικρόχολους» ανθρώπους που «αρπάζονται από τα όπλα ή από τη θρησκεία». Αλλά ο κ. Biden εμφανίστηκε στις περιοχές αυτές με συμπάθεια και σεβασμό, αποδομώντας έξυπνα τον αντίπαλό του. «Αντιμετώπιζα άτομα σαν τον Donald Trump όλη μου τη ζωή… άτομα που μας κοίταζαν αφ’ υψηλού διότι δεν είχαμε πολλά χρήματα ή επειδή οι γονείς μας δεν πήγαν στο κολέγιο», είπε σε ομιλία του στο Μανιτόγουοκ του Ουισκόνσιν. «Άτομα που κληρονόμησαν ό,τι είχαν στη ζωή τους και τα σπατάλησαν».
Όπως έγραψαν πρόσφατα πολλοί συγγραφείς και ακαδημαϊκοί, οι λέξεις έχουν σημασία. Θα ήταν πιο αποτελεσματικό αν υπήρχε λίγη λιγότερη περιφρόνηση από τις αξιοκρατικές τάξεις προς αυτούς με χαμηλότερο επίπεδο παιδείας, με πιο απλό λόγο και πιο παραδοσιακές απόψεις για την οικογένεια, τους ρόλους των φύλων ή τη θρησκεία. Μπορεί να είναι τρόπος για να αρχίσει να γεφυρώνεται το χάσμα της κατανόησης, που έστειλε ορισμένους τουλάχιστον ψηφοφόρους προς τον κ. Trump. Πιο συγκεκριμένα, θα βοηθούσε ορισμένους προοδευτικούς να αποφύγουν την παγίδα της ύβρεως και του πολιτικού απολυταρχισμού.
Για παράδειγμα, ασχέτως του πώς αισθάνεται κανείς για τις εκτρώσεις (προσωπικά είμαι υπέρ της επιλογής), ή για την Αμερικανική Ευαγγελική Χριστιανοσύνη, κατά τη διάρκεια της πρόσφατης ακροαματικής διαδικασίας για την επικύρωση του διορισμού της Amy Coney Barrett στο Ανώτατο Δικαστήριο υπήρξε αρκετή τέτοια περιφρόνηση από τις παράκτιες περιοχές. Όπως λένε οι ψυχολόγοι, πρέπει όλοι «να είμαστε περίεργοι, όχι εξοργισμένοι» με τις διαφορές.
Στη γεφύρωση του πολιτικού χάσματος θα βοηθούσε επίσης εάν ωθούνταν προς τις αγροτικές περιοχές περισσότερα κεφάλαια, παιδεία και συνδεσιμότητα. Το προτεινόμενο επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 20 δισ. δολαρίων του κ. Biden για το αγροτικό broadband είναι μια πολύ καλή αρχή. Και η πρότασή του για διαγραφεί δανείων ύψους 10.000 δολαρίων σε φοιτητές, θα ωφελούσε δυσανάλογα αυτούς που βρίσκονται εκτός των βασικών οικονομικών κέντρων.
Ένας εκσυγχρονισμός των συστημάτων δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι μια άλλη προτεραιότητα. Όπως οι φοιτητές, έτσι και πολλά κολέγια έχουν πολύ υψηλότερα χρέη από αυτά που μπορούν να διαχειριστούν, και μπορεί κάλλιστα να χρεοκοπήσουν ως αποτέλεσμα της πανδημίας Covid-19. Θα πρέπει να αξιοποιήσουμε την ευκαιρία για να αναβαθμίσουμε τα προγράμματα σπουδών, που δεν έχουν αλλάξει και πολύ εδώ και 100 χρόνια, προσθέτοντας δυο χρόνια μάθησης επιπέδου κολεγίου. Αυτό ήδη γίνεται σε τοπικό επίπεδο σε πολλές πόλεις. Ο κ. Biden θα μπορούσε να το εφαρμόσει αυτό πανεθνικά.
Οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν επίσης να βοηθήσουν, σταματώντας να θεωρούν τα τετραετούς φοίτησης πτυχία ως το μόνο προσόν που μπορεί να βάλει το βιογραφικό αυτών που ψάχνουν για δουλειά στην λίστα των πιθανών υποψηφίων των recruiters (αυτό είναι κάτι που έχει γίνει ακόμα μεγαλύτερο ζήτημα στην εποχή των προσλήψεων μέσω αλγόριθμου). Αντιθέτως, θα πρέπει να επικεντρωθούμε στις δεξιότητες. Ήδη πολλές εταιρείες του Fortune 500 το κάνουν αυτό, συνεργαζόμενες με μη κερδοσκοπικές ομάδες όπως οι Year Up και το Markle Foundation, για να ποσοτικοποιήσουν με άλλους τρόπους τις ικανότητες.
Οπωσδήποτε υπάρχει ένας αυξανόμενος όγκος ερευνών που δείχνει πως τα ισχυρά γερμανικού τύπου προγράμματα μαθητείας μπορούν να ενισχύσουν σημαντικά τα εισοδήματα αυτών που δεν διαθέτουν τα παραδοσιακά προσόντα. Αυτό δεν χρειάζεται να περιλαμβάνει κάποιο ταξικό αντάλλαγμα μεταξύ του να μπορείς να διαβάζεις αρχαία και του να μπορείς να προσληφθείς. Το πρόγραμμα Kentucky Fame, που διδάσκει μαθηματικά και κατασκευές, φιλοσοφία και δημιουργία ομάδων, έδειξε πως μπορούν σχεδόν να διπλασιαστούν οι μισθοί των αποφοίτων. Χρειαζόμαστε περισσότερα τέτοια προγράμματα στην καρδιά της χώρας μας.
Για τους Δημοκρατικούς δεν έχει να κάνει μόνον με το τι είναι σωστό, αλλά και με το τι είναι πολιτικό. Οι υποστηρικτές του Biden μπορεί να κατέχουν το 70% της οικονομίας, αν όμως δεν αλλάξει το σύστημα των εκλεκτόρων στο πλαίσιο του οποίου ο νικητής τα παίρνει όλα, τότε οι ψήφοι των αγροτικών περιοχών θα συνεχίσουν να έχουν σημασία.
Πηγή: Financial Times, euro2day.gr