του Χρίστου Πέτρου
Τον Μάρτιο του 1946, με τα πεδία των μαχών του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου να ξεκαπνίζουν ακόμη, ο Ουίστον Τσόρτσιλ επισκέφθηκε τις ΗΠΑ. Εκεί αποδέχτηκε πρόσκληση από το κολέγιο του Ουένστμινστερ, στη μικρή κωμόπολη Φούλτον στο Μιζούρι, να κάνει διάλεξη με αιχμή τα νωπά γεγονότα του Πολέμου, που είχε λήξει 9 μήνες πριν.
Ο Τσόρτσιλ στην ομιλία του δεν έμεινε μόνο στον απολογισμό του Πολέμου, αλλά μίλησε και για τη νέα πραγματικότητα που ξημέρωσε μετά απ’ αυτόν.
«Από το Στετίνο στη Βαλτική έως την Τεργέστη στην Αδριατική Θάλασσα ένα σιδηρούν παραπέτασμα πέφτει πάνω στην ήπειρο».
Με αυτήν την ιστορική φράση θέλησε να πει πως ο κόσμος είχε χωριστεί πλέον οριστικά στα δύο: Από τη μία πλευρά της σιδερένιας κουρτίνας ο καπιταλιστικός Δυτικός κόσμος με τις αστικές Δημοκρατίες. Από την άλλη οι σοβιετικές χώρες με τον κομμουνισμό και τη μία και μοναδική Αρχή του κόμματος.
Οι «δύο κόσμοι», στις δεκαετίες που ακολούθησαν, είχαν φροντίσει να μην αφήσουν ανοιχτή, καμία δίοδο για μεταξύ τους ουσιαστική συνεννόηση και συνεργασία.
Στο οικονομικό πεδίο, μόνο μετά την «απρόσμενη» πτώση του σοβιετικού μπλοκ το 1990-91 και την «επικράτηση του καπιταλισμού», εταιρείες του Δυτικού κόσμου απλώθηκαν στα εδάφη που κάποτε «έκρυβε» το σιδερένιο παραπέτασμα.
Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, χιλιάδες εταιρείες κάθε είδους, πολυεθνικές και μικρότερης εμβέλειας, είχαν μεταφέρει μέρος των εργασιών τους στην αχανή και πάμπλουτη σε πόρους Ρωσική Ομοσπονδία. Ο συνολικός κύκλος εργασιών των εταιρειών αυτών είναι μερικά δισεκατομμύρια, και ενδεχομένως τρισεκατομμύρια ευρώ. Επιπλέον η παρουσία τους στις πρώην σοβιετικές χώρες, και ειδικότερα στη Ρωσία, επισφράγιζε τη νέα συνθήκη που δημιουργήθηκε μετά την «Περεστρόικα»: το σιδηρούν παραπέτασμα μπήκε στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας, και μαζί του οι φραγμοί και τα σύνορα για το «δυτικότροπο» επιχειρείν.
Η 24η Φεβρουαρίου του 2022, ωστόσο, θέτει εν αμφιβόλω την κατάσταση αυτή. Οι 11 μέρες που πέρασαν από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία φαίνεται πως είναι τόσο πυκνές σε ιστορική σημασία, που περιέχουν το στοιχείο της «πλανητικής αλλαγής». Σε αυτό φαίνεται πως συνηγορεί και η «μαζική έξοδος» των πολυεθνικών από τη Ρωσία μέσα σε μόλις μερικές μέρες.
Μια λίστα με δεκάδες κολοσσούς της τεχνολογίας, των πετρελαιοειδών, της ενέργειας, της αυτοκινητοβιομηχανίας, των επαγγελματικών υπηρεσιών, της ψυχαγωγίας κ.ά., μετά και τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Μόσχα, βρίσκονται στην πόρτα της εξόδου…
Η BP, η Shell, η ExxonMobil, Visa, Mastercard, Audi, BMW, Honda, Boeing, Airbus, Apple, HP, Dell, Siemens, Adidas, Walt Disney, Netflix, ΑΦΟΙ Warner, είναι μόνο μερικές από τις εταιρείες που είτε παγώνουν κάποιες από τις δραστηριότητές τους στη Ρωσία είτε αναστέλλουν τη λειτουργία τους.
Είναι ίσως η πρώτη φορά στη νεότερη ιστορία, που μετά την έναρξη ενός πολέμου καταγράφεται τόσο εκτεταμένη αντίδραση από πολυεθνικές που συνήθως «βρίσκουν τον τρόπο» και συνεχίζουν να παράγουν πλούτο παράλληλα με ό,τι συμβαίνει γύρω τους. Ακόμη και αν αυτό που συμβαίνει είναι πόλεμος.
Φυσικά η «έξοδος» των πολυεθνικών από τη Ρωσία τις τελευταίες μέρες δεν είναι άσχετη με τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Μόσχα, οι οποίες καθιστούν δυσλειτουργική την παραγωγή και τη διασυνοριακή δραστηριότητα.
Ωστόσο, και με δεδομένο ότι κανείς δεν ξέρει πόσο θα τραβήξει αυτός ο πόλεμος και, ως εκ τούτου, πόσο θα είναι σε ισχύ οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν αλλά και άλλες που μπορεί να επιβληθούν στο κοντινό μέλλον, η «μεγαμηχανή» των πολυεθνικών θα έχει επ’ αόριστον κατεβασμένο τον διακόπτη.
Γεγονός που σε συνάρτηση με τις γεωπολιτικές αναλύσεις, που θέλουν τη ρωσική εισβολή να συνιστά το έναυσμα για την επί του εδάφους δημιουργία των δύο πλανητικών αξόνων -Ευρωατλαντικού με τις αστικές δημοκρατίες και Ευρασιατικού με τα συγκεντρωτικά καθεστώτα - μπορεί να συνιστά ακόμη και στο κομμάτι της οικονομίας ένα μερικό πισωγύρισμα στον «διαχωρισμένο κόσμο».
Με άλλα λόγια, το κατέβασμα του διακόπτη των πολυεθνικών στη Ρωσία, αν κρατήσει πολύ, θα τις οδηγήσει σε οριστική έξοδο από τη μεγαλύτερη εδαφικά χώρα του κόσμου. Και στην έξοδό τους αυτή θα τραβήξουν πίσω τους ένα νέο σιδηρούν παραπέτασμα, με όρους 21ου αιώνα…
ΠΗΓΗ: Σημερινή