Σε συνέντευξη στο Economy Today, o Υπουργός Οικονομικών, Χάρης Γεωργιάδης, λίγες εβδομάδες πριν από την αποχώρησή του, προβαίνει σε απολογισμό της 6,5 ετών θητείας του. Σχολιάζει την «καυτή πατάτα» των ιδιωτικοποιήσεων και το πόρισμα του Συνεργατισμού, το οποίο του επέρριπτε βαρύτατες ευθύνες, και απαντά στο κατά πόσον μετάνιωσε για την επιλογή κάποιων συνεργατών του. Απαντά ακόμη στο κατά πόσον αποχωρεί πλουσιότερος από το Υπουργείο, στο αν τον ενδιαφέρει η θέση του προέδρου του ΔΗΣΥ και στο αν θα είναι υποψήφιος στις βουλευτικές εκλογές του 2021. Τέλος, καταθέτει συγκεκριμένες εισηγήσεις για ενίσχυση του ρόλου του Δημοκρατικού Συναγερμού.
Σε λίγες εβδομάδες αποχαιρετάτε το Υπουργείο Οικονομικών έπειτα από 6,5 χρόνια θητείας. Ποια συναισθήματα σάς διακατέχουν;
Για να είμαι ειλικρινής, παραμένει τόσο πιεστική η κατάσταση στο Υπουργείο, ειδικά αυτή την περίοδο που κορυφώνεται η διαδικασία της ετοιμασίας του προϋπολογισμού αλλά και με αυτά που προέκυψαν στη Βουλή, που δεν έχω καταφέρει καλά-καλά ούτε να σκεφτώ, ούτε να αισθανθώ οτιδήποτε σχετίζεται με την ολοκλήρωση της θητείας μου. Σίγουρα, όμως, πρόκειται για την ολοκλήρωση ενός κύκλου, του πιο σημαντικού ίσως στην πολιτική και επαγγελματική μου διαδρομή. Ήταν μια αποστολή ζωής, ειδικά εάν λάβουμε υπόψη τη δραματικά δύσκολη κατάσταση που παραλάβαμε το 2013. Η τύχη της χώρας κρεμόταν από μια κλωστή και η ευθύνη ήταν μεγάλη. Και πρέπει να σας πω ότι έκτοτε δεν έχει περάσει ούτε μια μέρα χωρίς να νιώσω το βάρος αυτής της ευθύνης που ο Πρόεδρος Αναστασιάδης μού ανέθεσε, αλλά που στην ουσία ήταν ευθύνη προς τη χώρα μας. Θεωρώ πως τώρα πλέον έχουμε φτάσει σε ένα σημείο που μου επιτρέπει να προγραμματίσω την ολοκλήρωση του δικού μου ρόλου από τη συγκεκριμένη θέση.
ΟΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΔΑΡΙΟΥ…
Ποιο θεωρείτε το μεγαλύτερο επίτευγμα κατά τη διάρκεια της θητείας σας και ποια η μεγαλύτερή σας αποτυχία;
Αυτό που θεωρώ ως το πιο σημαντικό επίτευγμα, συλλογικό ασφαλώς, είναι ότι η χώρα μας στέκεται πλέον στα πόδια της. Ότι έχουμε εξασφαλίσει μια δεύτερη ευκαιρία. Από την άλλη, θεωρώ ότι δεν κατάφερα να πείσω, στον βαθμό που θα ήθελα, ότι αυτή την ευκαιρία πρέπει να την διαχειριστούμε υπεύθυνα και ότι δεν πρέπει να επιστρέψουμε στα παλιά. Είναι εξαιρετικά σημαντικό το γεγονός ότι διανύουμε τον πέμπτο χρόνο ισχυρής ανάπτυξης, μετά από μια άνευ προηγουμένου κρίση και μια βαθιά ύφεση, ότι διαμορφώνονται πλέον συνθήκες πλήρους απασχόλησης, ότι γίνονται σημαντικές ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις, ότι λειτουργούμε με ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς και ότι η χώρα μας αναβαθμίστηκε στην επενδυτική βαθμίδα και έχει άνετη πρόσβαση στις διεθνείς αγορές. Αυτά είναι σημαντικά επιτεύγματα για μια χώρα που μόλις πριν από μερικά χρόνια είχε βρεθεί στο χείλος του γκρεμού. Όμως, δεν είναι όλα ρόδινα, υπάρχουν αδυναμίες και κίνδυνοι και με κανένα τρόπο δεν πρέπει να παρασυρθούμε σε μια πορεία λαϊκισμού και ανευθυνότητας. Και δυστυχώς διαισθάνομαι ότι τελευταία αυτό συμβαίνει όλο και πιο συχνά. Βλέπουμε κόμματα στη Βουλή να λαμβάνουν πρόχειρες και βεβιασμένες αποφάσεις, με αποτέλεσμα η σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος να εξαρτάται από αποφάσεις του ποδαριού. Βλέπουμε συγκεκριμένες ηγεσίες συνδικαλιστικών οργανώσεων του δημοσίου τομέα να απαιτούν πλήρη αποκατάσταση των μισθών εδώ και τώρα και τη δημοσιονομική σταθερότητα να κρέμεται από μια απόφαση δικαστηρίου. Και βλέπουμε σημαντικές μεταρρυθμίσεις να μην προχωρούν λόγω του φόβου ανάληψης του όποιου πολιτικού κόστους. Εάν δεν μάθουμε από τα λάθη του παρελθόντος, θα αντιμετωπίσουμε συνέπειες. Είναι τόσο απλό.
Τι έφταιξε και δεν προχώρησαν οι ιδιωτικοποιήσεις της Cyta, της ΑΗΚ και του Κρατικού Λαχείου; Γιατί τα επιχειρήματα που προτάξετε δεν έπεισαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης;
Δεν νομίζω να υστερούν τα επιχειρήματα. Για παράδειγμα, μιλώντας με πολλούς φίλους, είτε της αντιπολίτευσης είτε των συντεχνιών, για την περίπτωση της Cyta, διαπιστώνω ότι μια χαρά κατανοούν την ανάγκη για μερική έστω ιδιωτικοποίηση. Βλέπουν ότι μόνο έτσι θα διασφαλιστεί η προοπτική της Cyta. Αλλά υπάρχει πάντοτε ένα «αλλά». Νομίζω δηλαδή ότι αυτά που απουσιάζουν δεν είναι τα επιχειρήματα, αλλά η τόλμη. Κάθε τέτοια απόφαση αναπόφευκτα κάποιους θα αφήσει δυσαρεστημένους. Η ατολμία είναι αυτή που αναβάλλει κάθε δύσκολη απόφαση, σπρώχνοντας τα πράγματα παρακάτω. Στην περίπτωση της Cyta πάντως, προσπάθησα όσο κανένας. Η θέση μου είναι καταγραμμένη. Το ίδιο και στην περίπτωση του Λαχείου. Αυτή την περίοδο ετοιμάζεται και πρόταση για το ΧΑΚ. Την ΑΗΚ διευκρινίζω ότι δεν την χειρίστηκα, δεν ήταν στις αρμοδιότητές μου. Αλλά γενικά επαναλαμβάνω τη διαπίστωση ότι λείπει η τόλμη και η διάθεση να ληφθούν δύσκολες αποφάσεις. Αυτή η διάθεση συνήθως προκύπτει μόνο όταν είναι πολύ αργά. Δείτε για παράδειγμα τις Κυπριακές Αερογραμμές.
Αυτό συνέβη και στον Συνεργατισμό; Το πόρισμα πάντως σας επιρρίπτει ευθύνες. Θεωρείτε άδικα και καθοδηγούμενα τα όσα ειπώθηκαν εναντίον σας;
Ο Συνεργατισμός, όπως και οι Κυπριακές Αερογραμμές, έτυχαν μιας εγκληματικής κακοδιαχείρισης για δεκαετίες. Δεν νομίζω να υπάρχει συμπολίτης μας που να μην το αναγνωρίζει. Η ερευνητική επιτροπή προσπερνά σε μερικές σελίδες αυτή τη διαχρονική κακοδιαχείριση, αδιαφορεί για το γεγονός ότι το σύνολο των μη εξυπηρετούμενων δανείων δημιουργήθηκαν πριν από το 2013 και παραβλέπει το γεγονός ότι μετά το 2013 υπήρξε πρόοδος, η οποία συγκρίνεται ευνοϊκά με αυτή των άλλων τραπεζών. Το κυριότερο είναι ότι δεν αξιολογεί το γεγονός της μεταβολής των εποπτικών δεδομένων μετά το 2015, που καθιστούσε αναπόφευκτη την ιδιωτικοποίηση του Συνεργατισμού με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο. Και παραβλέπει πλήρως το γεγονός ότι οι αποφάσεις του 2018 ισχυροποίησαν το τραπεζικό μας σύστημα και οδήγησαν σε διαδοχικές αναβαθμίσεις της οικονομίας μας. Αντιθέτως, η επιτροπή εστιάζει στο ποιος πήρε το πιο μεγάλο γραφείο και ποιος χρησιμοποίησε την εταιρική του κάρτα. Δεν θα μιλήσω για καθοδηγούμενο πόρισμα, παρόλο που είναι εύλογο το ερώτημά σας, αλλά θα πω ότι η επιλογή της επιτροπής να μην αξιοποιήσει υπηρεσίες ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων και συμβούλων, κατά προτίμηση από το εξωτερικό, υπονόμευσε την αξιοπιστία της έκθεσης.
Νιώθετε προδομένος για την επιλογή κάποιων συνεργατών σας σε καίρια πόστα;
Με κανένα τρόπο δεν θα επιχειρήσω να μεταθέσω υπαρκτές ή ανύπαρκτες ευθύνες σε άλλους. Για αυτά που αποτελούσαν δική μου αρμοδιότητα, αναλαμβάνω πλήρη ευθύνη. Αλλά είναι μύθος το ότι είχα την ευχέρεια να επιλέγω δικούς μου συνεργάτες σε καίρια πόστα, είτε στον Συνεργατισμό είτε αλλού. Το διοικητικό συμβούλιο του Συνεργατισμού έπρεπε, με βάση τη νομοθεσία, να τύχει της έγκρισης της Βουλής και του Διοικητή, και στη συνέχεια να τεθεί ενώπιον της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τη δική της έγκριση. Και το διοικητικό συμβούλιο, με τη σειρά του, επέλεγε τους Γενικούς Διευθυντές, οι οποίοι στη συνέχεια εγκρίνονταν, όχι από εμένα, αλλά από την Κεντρική Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Άρα, σε ποιες ακριβώς δικές μου επιλογές αναφερόμαστε;
ΔΕΝ ΧΡΩΣΤΩ ΣΕ ΚΑΝΕΝΑΝ
Η άποψη της πλειοψηφίας της κοινής γνώμης είναι ότι οι πολιτικοί που υπηρετούν την κυβέρνηση και τα κόμματα αποχωρούν πλουσιότεροι. Εσάς διαφοροποιήθηκε η οικονομική σας κατάσταση κατά τη διάρκεια της θητείας σας;
Η οικονομική και περιουσιακή μου κατάσταση, όπως και αυτή της συζύγου μου και της θυγατέρας μου, έχουν κατ’ επανάληψη δημοσιευτεί και υποβληθεί στην επιτροπή που έχει την αρμοδιότητα ελέγχου. Αποχωρώντας από το Υπουργείο, θα είμαι υποχρεωμένος να το πράξω εκ νέου.
Μια σύγκριση αυτών των δηλώσεων θα επιβεβαιώσει ότι δεν έχει προκύψει καμία ουσιαστική μεταβολή και κυρίως καμία αδικαιολόγητη μεταβολή. Διευκρινίζω ακόμη ότι ούτε φόρους χρωστώ, ούτε μη εξυπηρετούμενα ή όποια άλλα δάνεια έχω.
ΣΥΓΚΡΑΤΗΜΕΝΗ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ΓΙΑ ΜΕΛΛΟΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Είστε αισιόδοξος για το μέλλον της κυπριακής οικονομίας; Τι πρέπει να αποφύγει ο διάδοχός σας ώστε να μη χτυπήσουμε και πάλι την πόρτα των διεθνών δανειστών;
Είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος. Οι εκτιμήσεις συγκλίνουν στο ότι η οικονομία μας διαθέτει σημαντική αναπτυξιακή δυναμική. Τα δημόσια οικονομικά είναι υπό έλεγχο και το δημόσιο χρέος σε πτωτική πορεία. Αλλά αυτή η θετική προοπτική τελεί υπό την αίρεση ότι θα διαφυλάξουμε τη σταθερότητα, ότι θα μείνουμε μακριά από τον ανεύθυνο λαϊκισμό, ότι η διαχείριση των δημοσίων οικονομικών θα είναι προσεκτική και υπεύθυνη και ότι η μεταρρυθμιστική προσπάθεια θα συνεχιστεί.
Στον δημόσιο τομέα, αυτή η μεταρρυθμιστική προσπάθεια πρέπει να επικεντρωθεί στην επένδυση στην τεχνολογία και στον ψηφιακό μετασχηματισμό. Θεωρώ σημαντική προς αυτή την κατεύθυνση και την εθνική στρατηγική για το Blockchain που έχουμε υιοθετήσει. Πρέπει επίσης να στοχεύσουμε στη διεύρυνση της παραγωγικής βάσης της οικονομίας μας και στην ανάπτυξη νέων τομέων, όπως είναι για παράδειγμα η πανεπιστημιακή εκπαίδευση, η έρευνα και η καινοτομία, η διαχείριση επενδυτικών ταμείων, η ενέργεια, η οπτικοακουστική βιομηχανία.
Την ίδια ώρα, πρέπει να παρακολουθούμε τι συμβαίνει στον περίγυρό μας, να παρακολουθούμε τις διεθνείς εξελίξεις και να έχουμε επίγνωση των εξωγενών κινδύνων. Με προβληματίζει, για παράδειγμα, η ένταση του προστατευτισμού στο διεθνές εμπόριο, κάτι που θα έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις στις ευρωπαϊκές οικονομίες.
Και πρέπει να είμαστε απόλυτα συνεπείς και αξιόπιστοι ως προς τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την ιδιότητα του κράτους-μέλους της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης. Με λίγα λόγια, αυτό που λέω είναι ότι πάμε καλύτερα, αλλά η συνέχιση της θετικής αυτής πορείας της οικονομίας μας είναι σε έναν μεγάλο βαθμό στο χέρι μας. Θα εξαρτηθεί από τις επιλογές και τη συμπεριφορά μας, όχι μόνο του επόμενου Υπουργού Οικονομικών, αλλά όλων όσοι έχουν λόγο και ρόλο στη διαδικασία λήψεως αποφάσεων.
Εάν ήσασταν Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ποιον θα επιλέγατε για να σας διαδεχθεί;
Τον επόμενο Υπουργό Οικονομικών θα τον επιλέξει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και όχι εγώ.
ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΜΟΥ ΠΑΤΕΡΑΣ Ο ΝΙΚΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ
Τι αντιπροσωπεύουν για σας ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, και τι ο πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού, Αβέρωφ Νεοφύτου;
Τον Πρόεδρο Αναστασιάδη τον θεωρώ ως τον πολιτικό μου πατέρα και δικαιούται και αυτός να με θεωρεί ως πολιτικό του τέκνο. Με δική του απόφαση ανέλαβα αρχικά επικεφαλής του πολιτικού του γραφείου και μάλιστα σε πολιτικά δύσκολους καιρούς για τον ίδιο και για το κόμμα. Στη συνέχεια, ορίστηκα εκπρόσωπος Τύπου και ασφαλώς Υπουργός στις δύο διαδοχικές κυβερνήσεις του. Έδειξε μεγάλη εμπιστοσύνη προς το πρόσωπό μου ο Πρόεδρος, κυρίως με την ανάθεση των καθηκόντων του Υπουργού Οικονομικών στην κορύφωση της κρίσης, και αυτό το εκτιμώ ιδιαίτερα. Με τον Αβέρωφ έχουμε μια διαχρονική και πολύ στενή συνεργασία, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Έχουμε κοινή αντίληψη σε πλείστα θέματα και εκτιμώ το γεγονός ότι δεν δίστασε, μαζί με την κοινοβουλευτική ομάδα του Δημοκρατικού Συναγερμού, να βάλει πλάτες σε κάθε δύσκολη απόφαση που έπρεπε να προωθήσουμε. Είναι χάρη σε αυτές τις αποφάσεις που η χώρα μας βρίσκεται σήμερα σε σαφώς καλύτερη θέση.
ΑΝΟΙΚΤΟ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ ΓΙΑ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ
Θα επιστρέψετε στον Δημοκρατικό Συναγερμό για να διεκδικήσετε μια θέση στις βουλευτικές εκλογές του 2021 ή μια θέση στην ηγετική πυραμίδα του κόμματος;
Να υποδείξω ότι ποτέ δεν έφυγα από τον Δημοκρατικό Συναγερμό προκειμένου να τίθεται θέμα επιστροφής μου. Ήμουν και παραμένω ενεργό στέλεχος της παράταξης, τυγχάνει τα τελευταία χρόνια να υπηρετώ στη διακυβέρνηση του Προέδρου Αναστασιάδη και παραμένω στη διάθεση του κόμματος για να προσφέρω εάν υπάρχει ανάγκη και εάν παρουσιαστεί κατάλληλη ευκαιρία. Για τις βουλευτικές εκλογές δεν έχω αποφασίσει ακόμη, έχουμε καιρό, αλλά αφήνω ανοικτό το ενδεχόμενο. Σίγουρα διαπιστώνω ότι οι πολιτικές μάχες μεταφέρονται όλο και περισσότερο στο επίπεδο της Βουλής και αυτό είναι κάτι που θα λάβω υπόψη. Και θα έβρισκα ταυτόχρονα ελκυστική την ευκαιρία να θέσω τον εαυτό μου στην κρίση των συμπολιτών μας.
Ο ΔΗΣΥ ΕΧΕΙ ΠΡΟΕΔΡΟ
Θα σας ενδιέφερε μελλοντικά η θέση του προέδρου του ΔΗΣΥ;
Ο Δημοκρατικός Συναγερμός έχει πρόεδρο, συνεργάζομαι μαζί του και τον στηρίζω. Έγερση ζητήματος ηγεσίας, έστω και με έμμεσο τρόπο, θα ήταν εκτός τόπου και χρόνου και θα δημιουργούσε αχρείαστη εσωστρέφεια στην παράταξη. Συνεπώς, δεν τίθεται τέτοιο ζήτημα και αυτή είναι η ξεκάθαρή μου απάντηση.
ΘΑ ΚΑΤΑΦΕΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΡΑΤΗΣΟΥΜΕ ΨΗΛΑ ΤΟΝ ΔΗΣΥ
Κάποιοι με δημόσιες δηλώσεις τους θεωρούν πως ο ΔΗΣΥ απώλεσε τα ιδανικά και τις αξίες που είχε το κόμμα όταν βρισκόταν στο πηδάλιο ο αείμνηστος Γλαύκος Κληρίδης. Ασπάζεστε αυτή την άποψη;
Ο Δημοκρατικός Συναγερμός, παρά τις όποιες αδυναμίες, παραμένει η πιο αξιόπιστη και υπεύθυνη πολιτική δύναμη. Ανέλαβε μεγάλες ευθύνες μαζί με την κυβέρνηση, κράτησε τη χώρα μας στην Ευρώπη και διαφύλαξε τον κοινωνικό ιστό, τη στιγμή που άλλοι ήθελαν να μας ρίξουν στα βράχια. Αλλά, για να συνεχίσει να είναι ισχυρή και υπολογίσιμη δύναμη, πρέπει σίγουρα να επιδιώξουμε αλλαγές και να αποφύγουμε λάθη. Στη δική μου αντίληψη, η αξιόπιστη πολιτική στάση σε όλα τα ζητήματα, χωρίς αμφιταλαντεύσεις, χωρίς να φλερτάρουμε είτε με το ένα είτε με το άλλο άκρο, είναι εξαιρετικά σημαντική. Πρέπει να τηρούμε μια στάση σοβαρή και ξεκάθαρη, που να αρμόζει σε ένα σύγχρονο κεντροδεξιό κόμμα, ξέροντας ότι δεν μπορούμε να έχουμε πάντοτε τη συμφωνία όλων. Πάντα θα υπάρχουν ομάδες που διαφωνούν και αυτό πρέπει να είμαστε έτοιμοι να το διαχειριστούμε. Αλλά αυτό ακριβώς είναι που διακρίνει τα λαϊκιστικά κόμματα από τα αξιόπιστα κόμματα. Και ο Δημοκρατικός Συναγερμός πρέπει να διαφυλάξει και να ενισχύσει την αξιοπιστία του. Εξάλλου, η βασική αρχή του Γλαύκου Κληρίδη ήταν ο ρεαλισμός, ο πραγματισμός και η αποφυγή της πολιτικής των συνθημάτων. Αυτή την αρχή πρέπει να την κρατήσουμε. Εξίσου σημαντική θεωρώ την ενίσχυση με νέα στελέχη. Θέλουμε νέους, σοβαρούς ανθρώπους, με μόρφωση, με άποψη, με πολιτική και επαγγελματική διαδρομή, να αναλάβουν ρόλους στο κόμμα. Και να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά με τις διευρυμένες παραγωγικές τάξεις της κοινωνίας μας. Εάν τα κάνουμε αυτά, θεωρώ πως θα καταφέρουμε να κρατήσουμε τον Δημοκρατικό Συναγερμό ψηλά.
Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που θα κάνετε μετά την αποχώρησή σας από το Υπουργείο Οικονομικών;
Θα πάρω μια μεγάλη ανάσα! Όπως τον δρομέα μεγάλων αποστάσεων που ολοκληρώνει μια δύσκολη διαδρομή! Τα υπόλοιπα στην ώρα τους.