Της Θεοδώρας Νικολάου
Γλυκόπικρη γεύση αφήνει στους αρμόδιους φορείς το τέλος της προθεσμίας υποβολής αιτήσεων για συμμετοχή στο σχέδιο ΕΣΤΙΑ. Ο αριθμός των αιτήσεων, που ήταν απογοητευτικός μέχρι και τις τελευταίες ημέρες, με αποτέλεσμα όλοι να θεωρούν προδιαγεγραμμένη την αποτυχία του σχεδίου, στην εκπνοή του χρόνου αυξήθηκε σημαντικά.
Συγκεκριμένα, με τη λήξη της προθεσμίας υποβολής αιτήσεων στις 31 Δεκεμβρίου 2019, οι τράπεζες μετρούσαν περί τις 5.400 αιτήσεις. Αριθμός αυξημένος σε σχέση με αυτόν που αναμενόταν, ωστόσο πολύ χαμηλός σε σχέση με τον αριθμό των δικαιούχων, που υπολογίζεται ότι έφταναν τις 11 χιλιάδες.
Σημαντικό ρόλο στην αύξηση αυτή, που παρατηρήθηκε λίγο πριν από το σφύριγμα της λήξης της προθεσμίας, αποτέλεσαν οι διευκολύνσεις που ανακοινώθηκαν από το αρμόδιο Υπουργείο, οι οποίες επέτρεπαν την υποβολή αιτήσεων χωρίς τα απαραίτητα δικαιολογητικά, τα οποία όμως θα πρέπει να υποβληθούν μέχρι τις 31 Μαρτίου 2020.
Η δε περίοδος εξέτασης των συμπληρωμένων αιτήσεων από τα τραπεζικά και άλλα ιδρύματα πήρε παράταση μέχρι και τις 30 Απριλίου 2020. Στο μεταξύ, ο Υπουργός Οικονομικών, Κωνσταντίνος Πετρίδης, στην πρώτη του τοποθέτηση μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής αιτήσεων για το ΕΣΤΙΑ, αποκάλυψε πως η κυβέρνηση προτίθεται να ετοιμάσει ένα νέο κοινωνικό σχέδιο προκειμένου να καλύψει ευάλωτους δανειολήπτες που δεν μπόρεσαν να προστατευτούν από το σχέδιο ΕΣΤΙΑ.
Έρχεται νέο κοινωνικό σχέδιο
Ο αρμόδιος Υπουργός, στην πρώτη του αντίδραση μετά τα απογοητευτικά αποτελέσματα του σχεδίου ΕΣΤΙΑ, ανέφερε χαρακτηριστικά πως «για τους πραγματικά ευάλωτους δανειολήπτες, οι οποίοι δεν θα μπορέσουν να καταστούν βιώσιμοι, παρά τις γενναιόδωρες πρόνοιες του ΕΣΤΙΑ, και των οποίων η αίτηση θα απορριφθεί, η πρόθεση της κυβέρνησης είναι όπως στο επόμενο διάστημα προχωρήσει στην ετοιμασία κοινωνικού προγράμματος, από το οποίο θα μπορούν να επωφεληθούν». Η εν λόγω αναφορά έρχεται να ενισχύσει την κατά καιρούς φημολογία που ήθελε το κράτος να προχωράει σε δεύτερο, βελτιωμένο και ευρύτερο πρόγραμμα, καθώς το πρώτο δεν φαίνεται να αντιμετώπισε τα προβλήματα στα οποία στόχευε εξαρχής. Ωστόσο, η εν λόγω φρασεολογία –αφού μιλά για πρόγραμμα και όχι για σχέδιο– προϊδεάζει για μια ενδιάμεση λύση, που θα έχει περισσότερο τη μορφή κοινωνικού ωφελήματος παρά ολοκληρωμένου σχεδίου. Η όλη προσπάθεια φαίνεται να είναι σε πολύ αρχικά στάδια, γι’ αυτό και ο Υπουργός δεν θέλησε να αποκαλύψει περαιτέρω λεπτομέρειες.
Σε αναβρασμό οι τράπεζες
Σε αναβρασμό, εν τω μεταξύ, βρίσκονται οι τράπεζες, σε μια προσπάθεια να «τρέξει» όσο το δυνατόν καλύτερα το σχέδιο ΕΣΤΙΑ. Οι τράπεζες όλο αυτό το διάστημα ήρθαν σε επικοινωνία με το σύνολο των δικαιούχων, που ανέρχονται εν τέλει σε περίπου 11.000, εκ των οποίων περίπου οι μισοί έδειξαν τελικά ενδιαφέρον ένταξης στο σχέδιο. Σύμφωνα με τον ίδιο τον Υπουργό Οικονομικών, τα προκαταρκτικά στοιχεία έδειχναν ότι οι αιτήσεις έφτασαν σχεδόν τις 5.500. Τραπεζικοί κύκλοι αναφέρουν πως πολλές από τις αιτήσεις που κατατέθηκαν τελικά την τελευταία στιγμή, έστω και χωρίς δικαιολογητικά, δεν πληρούν τα κριτήρια και δεν είναι επιλέξιμες. Πηγές από τους ίδιους κύκλους αναφέρουν πως αυτή τη στιγμή οι τράπεζες επεξεργάζονται επιχειρησιακά τις αιτήσεις που έχουν λάβει από την αρχή της προκήρυξης του σχεδίου και βρίσκονται σε επικοινωνία με όσους αιτήθηκαν ακόμα και την τελευταία στιγμή, ώστε να προσκομίσουν όλα τα δικαιολογητικά που απαιτούνται και να προχωρήσει η εξέταση των αιτήσεων. Εξάλλου, στις 30 Απριλίου του τρέχοντος έτους εκπνέει ο χρόνος εντός του οποίου οι τράπεζες πρέπει να έχουν καταθέσει τις αιτήσεις, προκειμένου να αρχίσει η εφαρμογή. Σύμφωνα με τον αρμόδιο Υπουργό, «με την ολοκλήρωση της διαδικασίας υποβολής αιτήσεων, τα τραπεζικά και άλλα ιδρύματα θα αξιολογήσουν την επιλεξιμότητα των δυνητικών δικαιούχων και θα προωθήσουν στο Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων τα αποτελέσματα, προκειμένου να τύχουν τελικής αξιολόγησης, για έγκριση ένταξης στο σχέδιο».
Οι διευκολύνσεις έδωσαν ώθηση
Το ελάχιστο έως και μηδαμινό ενδιαφέρον των δανειοληπτών για συμμετοχή στο σχέδιο ΕΣΤΙΑ ανάγκασε την κυβέρνηση να δώσει παράταση μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου 2019 στο αρχικό χρονοδιάγραμμα που είχε τεθεί για την υποβολή των αιτήσεων, ενώ παράλληλα ανακοίνωσε και σειρά άλλων διευκολύνσεων. Οι εν λόγω διευκολύνσεις έδωσαν μια μικρή ώθηση στους δανειολήπτες, η οποία όμως και πάλι δεν ήταν αρκετή. Η σημαντική αλλαγή στη συμπεριφορά των δανειοληπτών έναντι του σχεδίου ΕΣΤΙΑ επήλθε μετά την ανακοίνωση της πρωτοβουλίας του Υπουργού Οικονομικών, η οποία επέτρεπε την υποβολή αιτήσεων έστω κι αν αυτές δεν ήταν συμπληρωμένες με όλα τα δικαιολογητικά, με την προϋπόθεση, βέβαια, ότι θα προσκομισθούν όλα τα πιστοποιητικά που απαιτούνται μέχρι την 31η Μαρτίου 2020.
Η απόφαση αυτή φαίνεται να έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να αυξηθεί η ροή των αιτήσεων, αφού όπως είναι γνωστό το μεγάλο πλήθος δικαιολογητικών, η γραφειοκρατία, το υψηλό κόστος και η μη ετοιμότητα κρατικών υπηρεσιών, όπως το Κτηματολόγιο, θεωρούνταν μέχρι πρότινος βασικές αιτίες της χαμηλής προσέλευσης.
Εν τέλει, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία των τραπεζών, οι αιτήσεις λίγο πριν από τη λήξη της προθεσμίας εκτοξεύτηκαν στις 5.434, οι οποίες αντιστοιχούν σε δάνεια ύψους €1,4 δισ. Η μεγαλύτερη ροή στην υποβολή αιτήσεων παρατηρήθηκε τις τελευταίες δύο ημέρες, κατά τις οποίες υποβλήθηκαν συνολικά περίπου 2.600 αιτήσεις. Πρόκειται, μάλιστα, για μη συμπληρωμένες αιτήσεις, που σε κάποιες περιπτώσεις έχουν μόνο τα απαραίτητα, δηλαδή όνομα, ταυτότητα και υπογραφή. Σημαντικό στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι, από το σύνολο των αιτήσεων που υποβλήθηκαν πριν από την εκπνοή της προθεσμίας, το 50% αφορά δανειολήπτες της ΚΕΔΙΠΕΣ. Συγκεκριμένα, οι εν λόγω αιτήσεις ανέρχονται γύρω στις 2.700 και αντιστοιχούν σε δάνεια €570 εκατ.
Δεν υπάρχει «plan b» από πλευράς Βουλής
Ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών, Άγγελος Βότσης, κληθείς να σχολιάσει τον χαμηλό αριθμό αιτήσεων που υποβλήθηκαν από δικαιούχους, ανέφερε πως, αν αναλογιστούμε ότι οι δυνητικοί υποψήφιοι ανέρχονταν στους 7.700 και αιτήθηκαν τελικά οι 5.400, μιλάμε για έναν ικανοποιητικό αριθμό. Άλλωστε, όπως είπε, «ακόμα και 3.000 δικαιούχους να καταφέρουμε να γλιτώσουν τα σπίτια τους, είναι μεγάλο επίτευγμα». Τέλος, ερωτηθείς εάν υπάρχουν σκέψεις από πλευράς Βουλής, είπε πως αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει «plan b».