επιμέλεια: Χρίστος Πέτρου
Ο προϋπολογισμός του 2022 είναι μια προσπάθεια να διορθωθεί η κατάσταση από τις συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία με τη λήψη έκτακτων μέτρων στήριξης για τις επιχειρήσεις και την οικονομία.
Όπως ανέφερε ο Οικονομολόγος Τάσος Γιασεμίδης μιλώντας στην πρωινή εκπομπή του Ράδιο Πρώτο, «Πρωινοί τύποι», η αύξηση του ΑΕΠ και η αποπληρωμή μέρους των δανείων θα είναι οι δύο παράγοντες που θα συντελέσουν στην μείωση του δημοσίου χρέους, το οποίο έφτασε το 119% του ΑΕΠ στην περίοδο της πανδημίας.
Είναι σημαντικό να εμπεδωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, από το 2023 θα ζητά απ’ όλα τα κράτη μέλη, επιστροφή στους δείκτες που τίθενται από το δημοσιονομικό σύμφωνο. Αυτό σημαίνει, όπως εξήγησε ο κ. Γιασεμίδης, ότι οι χαλαρώσεις που επέτρεψαν στα κράτη μέλη να εφαρμόσουν οικονομικές πολιτικές προς στήριξη των εργαζομένων και των επιχειρήσεων αλλά που είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση του δημόσιου χρέους, «σιγά σιγά θα μαζευτούν».
Παράλληλα, με την έξοδο από την κρίση που επέφερε η πανδημία, αναμένεται και η μείωση των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης των κεντρικών τραπεζών, σε ότι αφορά τις αγορές ομολόγων. Ως εκ τούτου, ενδέχεται να υπάρξει αύξηση των επιτοκίων αν ο πληθωρισμός εξακολουθήσει να κινείται αυξητικά.
Ο προϋπολογισμός δεν είναι το μοναδικό εργαλείο που θα φέρει την ανάπτυξη στην οικονομία
Ο προϋπολογισμός έχει πάψει εδώ και χρόνια να αποτελεί το εργαλείο εκείνο που από μόνο του θα φέρει την ανάπτυξη σε μια οικονομία. ο προϋπολογισμός με τα αναπτυξιακά του έργα πρέπει να κινητοποιεί και τους ιδιωτικούς πόρους επειδή μια μεταρρύθμιση θα πρέπει να έχει και πολλαπλασιαστικό χαρακτήρα προκειμένου να έχουμε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, ανέφερε ο κ. Γιασεμίδης σχολιάζοντας τον αναπτυξιακό χαρκατήρα του προϋπολογισμού του 2022.
Παροδική ή όχι η άνοδος των τιμών;
Οι παράγοντες στους οποίους οφείλεται η αύξηση των τιμών, δεν αφορούν την Κύπρο αλλά κυρίως το διεθνές περιβάλλον, σημείωσε ο κ. Γιασεμίδης.
Μεταξύ άλλων, οι τιμές αυξάνονται διεθνώς λόγω της μεγάλης αποδιοργάνωσης που υπέστη το εμπόριο και η ναυτιλία.
«Η ναυτιλία προσπαθεί να βρει τα πόδια της μετά την αδρανοποίηση μεγάλου αριθμού πλοίων. Επίσης πολλά εμπορευματοκιβώτια βρέθηκαν σε περιοχές που δεν υπάρχει αρκετή ζήτηση και άρα πρέπει να γίνει ανακατανομή, και αυτό έχει ένα κόστος», υπογράμμισε ο κ. Γιασεμίδης.
Άλλος σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει τις τιμές των προϊόντων διεθνώς είναι, σύμφωνα με τον κ. Γιασεμίδη η αύξηση στη ζήτηση των προϊόντων από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, μετά τη χαλάρωση των περιορισμών που εφαρμόστηκαν στην περίοδο αιχμής της πανδημίας.
Καταλυτικός παράγοντας για την αύξηση των τιμών, είναι και οι γενικότερες αυξήσεις που σημειώνονται στις διεθνής αγορές.
Πέραν από το οικονομικό επιτελείο της Κυβέρνησης πάντως, και η ίδια η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υποστηρίζει ότι το φαινόμενο με την αύξηση των τιμών θα είναι παροδικό «και γι’ αυτό εξάλλου δεν έχουμε δει να λαμβάνει κάποιο μέτρο αύξηση των επιτοκίων» όπως τόνισε ο κ. Γιασεμίδης, συμπληρώνοντας ωστόσο πως «αν συνεχιστεί η κατάσταση με τις αυξήσεις των τιμών, θα δούμε αλλαγή ενδεχομένως και στη στάση των Κεντρικών Τραπεζών».
Το σημαντικό είναι ο χρόνος που θα χρειαστεί προκειμένου οι εφοδιαστηκές αλυσίδες να βρουν το ρυθμό τους και να αντεπεξέλθουν στην εμπορική ζήτηση που υπάρχει διεθνώς.
«Φόβος» δανειοληπτών και καταναλωτών για αύξηση των επιτοκίων
Δισταγμός στους καταναλωτές και στους υφιστάμενους δανειολήπτες προκαλεί το ενδεχόμενο της αύξησης των επιτοκίων για δάνεια από τις τράπεζες.
Σύμφωνα με τον κ. Γιασεμίδη, τα επιτόκια θα αυξηθούν. Το θέμα είναι πόσο και πώς θα γίνει αυτό. Όπως διευκρίνισε ο κ. Γιασεμίδης, τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης με τα επιτόκια σε αγορές ομολόγων και δάνεια σχεδόν στο 0%, αφορούσαν έκτακτα μέτρα που έχουν μείνει σχεδόν από το 2008 και την χρηματοοικονομική κρίση. Όταν οι κεντρικές τράπεζες άρχισαν να τα αποσύρουν ήρθε η κρίση της πανδημίας… «Οπότε γίνεται αντιληπτό ότι σε κάποια φάση θα υπάρξει αύξηση των επιτοκίων. Το πόσο θα αυξηθούν και το πώς εξαρτάται από τον πληθωρισμό. Πάντως σύμφωνα με τις δηλώσεις των κεντρικών τραπεζιτών της ΕΕ και των ΗΠΑ φαίνεται πως η αύξηση αυτή θα γίνει σταδιακά.
Οι παράγοντες που θα καθορίσουν τις αποφάσεις των κεντρικών τραπεζών για τα επιτόκια, είναι η πορεία του πληθωρισμού, η πορεία ανάκαμψης της οικονομίας που συνεπάγεται ανάγκη ή μη για ρευστότητα, αλλά και η πορεία των αγορών σε ότι αφορά τις μετοχές αλλά και τα αγαθά.