Του Ξένιου Μεσαρίτη
Πέραν της αύξησης τιμών που αντιμετωπίζουν οι καταναλωτές για αγαθά και υπηρεσίες ένεκα των πληθωριστικών τάσεων, οι φορολογούμενοι θα πληρώσουν και ακριβότερο κράτος για το 2024, κάτι που ενδέχεται να ακριβώσει εντέλει περισσότερο τις τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών.
«Η κοινωνία καλείται να πληρώνει περισσότερα για τις ίδιες υπηρεσίες, και για την ίδια ποιότητα υπηρεσιών», αναφέρει στην Έκθεσή του το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, απεικονίζοντας γλαφυρότατα την κατάσταση σημειώνοντας ότι «το κρατικό μισθολόγιο καταγράφει σοβαρά επίπεδα πληθωρισμού. Ο «πληθωρισμός» αυτός, για το 2024, είναι της τάξης του 15.1%».
Όπως ανέφερε ο Μιχάλης Περσιάνης, Πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, στην Εκπομπή Μεσημέρι και Κάτι, το κρατικό μισθολόγιο θα μας κοστίσει 15,1% το 2024 περισσότερο από το 2023, ενώ δεν θα πάρουμε περισσότερες υπηρεσίες της τάξης του 15,1%, ούτε σε όγκο ούτε σε ποιότητα.
Χωρίς ψηφιοποίηση δεν έχει αύξηση το προϊόν
«Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η ψηφιοποίηση της κρατικής μηχανής βρίσκεται περίπου στο μηδέν, αν όχι ακριβώς στο μηδέν», είπε ο κ. Περσιάνης.
Υπάρχουν κάποιες μικροκινήσεις, αλλά όλες οι κινήσεις που εντοπίζουμε έχουν να κάνουν κυρίως με την επαφή του πολίτη με το κράτος σημειώνοντας ότι «αυτό δεν αφορά μόνο την παρούσα κυβέρνηση αλλά και τις προηγούμενες».
Ενδεικτικά ανέφερε, «Αν μπορώ να υποβάλω τη φορολογική μου δήλωση από το κινητό μου αυτό είναι καλό, το πρόβλημα είναι ότι ο λειτουργός θα πρέπει να τυπώσει τη δήλωση και να την φακελώσει όπως ήταν να πράξει 50 χρόνια πριν», επισημαίνοντας ότι το παράδειγμα είναι σχηματικό και δεν έχει να κάνει με το Τμήμα Φορολογίας αλλά είναι για να αποτυπωθεί η εικόνα που επικρατεί γενικότερα στο κράτος και τη στασιμότητα που υπάρχει με την παραγωγικότητα στο δημόσιο.
Όπως καταγράφεται και στην Έκθεση του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, «η ολική ψηφιακή μεταρρύθμιση της ίδιας της κρατικής μηχανής, η οποία είναι απούσα από τους σχεδιασμούς, πρέπει να θεωρηθεί πλέον σοβαρή προτεραιότητα. Μέσα από τέτοια μεταρρύθμιση θα μπορεί να εξασφαλιστεί αύξηση του οφέλους της κοινωνίας που να αντιστοιχεί στο αυξημένο κόστος».
«Σε αντίθετη περίπτωση, οι μισθολογικές συνθήκες του δημοσίου θα τεθούν σε κίνδυνο, με μοναδικό ερώτημα το πότε θα συμβεί αυτό και κάτω από ποιες συνθήκες».
Δημοσιονομική πειθαρχεία στα χαρτιά
Άλλα φαίνεται ότι λέμε και άλλα κάνουμε σχετικά με τα δημόσια οικονομικά αφού την ίδια στιγμή που γίνονται διακηρύξεις από το Υπουργείο Οικονομικών για αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχεία, την τριετία 2024-2026 προβλέπεται αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ κατά 10,9% και το κρατικό μισθολόγιο αυξάνεται κατά 24,8%.
Συγκεκριμένα, στην Έκθεση του ΔΣΚ αναφέρεται ότι «Παρά τη γενικότερη στάση του Υπουργείου Οικονομικών υπέρ της δημοσιονομικής πειθαρχίας, καταγράφεται σημαντική αύξηση των ανελαστικών δαπανών, κυρίως μέσα από αποφάσεις πολιτικής οι οποίες ενδεχομένως να λήφθηκαν στην απουσία του Υπουργείου Οικονομικών ή παρά τις ενστάσεις του».
Υπενθυμίζουμε ότι στις αρχές Νοεμβρίου ο Υπουργός Οικονομικών είχε τονίσει ότι πρέπει να προσέξουμε το κρατικό μισθολόγιο εκφράζοντας εν μέρει και τη διαφωνία του για την ΑΤΑ που δόθηκε πρόσφατα.
Ο Μάκης Κεραυνός στην «Ετήσια Διάλεξη του Υπουργού Οικονομικών» στο Πανεπιστήμιο Κύπρου είχε προειδοποιήσει ότι «η ΑΤΑ πρέπει να συνδεθεί με την ανταγωνιστικότητα και την παραγωγικότητα, διαφορετικά, αν δεν προσέξουμε, θα φτάσουμε σε ένα ποσοστό του προϋπολογισμού, της τάξης του 50%, που θα αφορά τις αμοιβές του δημόσιου τομέα».
Το παράδοξο την ίδια ώρα που «μαίνεται η μάχη κατά του πληθωρισμού»
Η αύξηση στο κρατικό μισθολόγιο έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη θεωρία της μάχης κατά του πληθωρισμού αφού η οριζόντια αύξηση μισθών των δημοσίων υπαλλήλων χωρίς κριτήρια που συνδέονται με την παραγωγικότητα είναι ο ορισμός πολιτικής που δημιουργεί πληθωριστικές πιέσεις.
Οικονομικοί κύκλοι αναφέρουν ότι αυξάνοντας τους μισθούς συγκεκριμένης μερίδας πληθυσμού δημιουργείται αύξηση στις καταναλωτικές ορέξεις άρα στη ζήτηση, ωθώντας συνεπώς τις τιμές των αγαθών προς τα πάνω.
Άρα η αύξηση των μισθών, συγκεκριμένης μερίδας του πληθυσμού, και ιδίως χωρίς αύξηση της παραγωγικότητας, καταλήγει στην αύξηση των τιμών που αντιμετωπίζει το σύνολο του πληθυσμού, ακόμα και των πιο ευάλωτων ομάδων των οποίων το εισόδημα παραμένει σταθερό.
Επιδεινώνονται οι πληθωριστικές τάσεις από την σύνδεση πληθωρισμού-μισθών
Ο οικονομολογος Γιώργος Συρίχας, μιλώντας στο Economy Today ανέφερε ότι «γενικότερα το κρατικό μισθολόγιο πρέπει να τύχει προσοχής και δεν πρέπει να αυξάνεται ως ποσοστό του ΑΕΠ ή των δαπανών γιατί δημιουργείται μια τάση η οποία δεν μπορεί να είναι διατηρήσιμη».
Ο κ. Συρίχας σημείωσε και κάτι το οποίο καταγράφεται και στο Κέντρο Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου και στων συσχετισμό συντελεστών παραγωγής, της παραγωγικότητας και των πιέσεων από τον πληθωρισμό στην Κύπρο, ο μηχανισμός της ΑΤΑ, δεν λαμβάνει υπόψη τις αλλαγές στην παραγωγικότητα, περιορίζοντας την ικανότητα της οικονομίας να προσαρμόζεται σε οικονομικές κρίσεις (economic shocks), υπονομεύοντας έτσι την ανθεκτικότητά και ανταγωνιστικότητά της.
Σημείωσε ότι η μελέτη δείχνει ότι η αυτόματη σύνδεση μεταξύ μισθών και πληθωρισμού πιθανόν να επιδεινώσει τις πληθωριστικές τάσεις.