Μέρος Α
Υπάρχει κανείς που δεν βγάζει το καπέλο στον Άρη; Ακόμη και αν κάποιος σταθεί στα πολλά χρήματα που μπήκαν (και μπαίνουν) στο ταμείο, η αποδοχή μίας επιτυχημένης επένδυσης είναι καθολική. Φυσικά η πορεία της ομάδας της Λεμεσού δεν είναι πρωτοφανής. Πολλές ομάδες στην Ευρώπη (άσημες, μικρές, μεσαίες και νεοσύστατες) προσπάθησαν διά της οδού των χρημάτων να μεγαλώσουν και να κυριαρχήσουν. Άλλες τα κατάφεραν σε εξαιρετικό βαθμό, άλλες σε μικρή διάρκεια, άλλες προσωρινά, άλλες έως φωτοβολίδες. Θα δούμε το φαινόμενο αυτό σε δύο μέρη. Αρχίζοντας από τα Βαλκάνια, όπου οι τεράστιες πολιτικές και γεωγραφικές αλλαγές στις αρχές των 90’ς άλλαξαν πολλά και στο ποδόσφαιρο των χωρών. Στο δεύτερο μέρος θα κινηθούμε προς άλλους γεωγραφικούς προορισμούς.
Φυσικά εδώ στη νήσο Κύπρο, εν αρχή ήταν η Πάφος. Εκτός του κλασικού «γκρουπ» του ποδοσφαίρου μας ήταν η ομάδα που βρήκε αλλοδαπό επενδυτή-χρηματοδότη. Λομάκιν (κυρίως) και Ντουμπόφ σε δίδυμο. Επένδυσαν πολλά. Δεν πήραν ανάλογη (αγωνιστική) ανταπόδοση. Ούτε τίτλο, ούτε καν Ευρώπη. Όμως το νιώθεις, με τις συνεχείς διορθώσεις (σε σχεδιασμό και νοοτροπία), η πρώτη επιτυχία είναι κοντά. Ο Άρης τα έκανε όλα σε ρυθμό τούρμπο με τον Φεντόροφ στον διοικητικό θώκο. Σε 2,5 σεζόν πήγε Ευρώπη, πήρε πρωτάθλημα, μπήκε σε Όμιλο και είναι κατά γενική ομολογία η ισχυρότερη σήμερα ομάδα. Απλά η επένδυση απέδωσε ταχύτατα επειδή όλα έγιναν μελετημένα. Ναι ξόδεψε, αλλά ξόδεψε σωστά. Ο Άρης είναι εξαιρετικός στο σκάουτινγκ και στις μετεγγραφές, αναπτύσσει ταχύτητα τις υποδομές του, γενικώς δουλεύει άρτια.
Τα «Case Studies» της Βουλγαρίας
Φεύγουμε από τη νήσο Κύπρο. Ας δούμε τα πιο τρανά παρόμοια παραδείγματα, μικρών ή και άσημων ομάδων που μεγάλωσαν απότομα. Άλλες για λίγο, άλλες με διάρκεια. Όπως προείπαμε, τα Βαλκάνια, κυρίως η Βουλγαρία και η Ρουμανία είναι πεδίο αναφοράς. Οι Ανορθωσιάτες θα θυμούνται την πρώτη απόπειρα πριν 30 χρόνια στη Βουλγαρία. Γκρίσα Τόπαλοβ και Σούμεν. Ο πρώτος... επιχειρηματίας που προσπάθησε πληρώνοντας αδρά να δημιουργήσει ομαδάρα από μία μικρή ομάδα. Κατάφερε να βγει Ευρώπη (αποκλείστηκε από την Ανόρθωση), αλλά σύντομα οι επιχειρήσεις πήγαν στον... διάτανο και η Σούμεν επέστρεψε στη μιζέρια. Ακολούθησε άλλος ένας... Γρηγόρης. Ο Γκρίσα Γκάντσεφ που έριξε χρήματα στην Λίτεξ (μέχρι τότε ονομαζόταν Όσεμ) Λόβετς στα 1996. Ανέβηκε αμέσως στην Α’ κατηγορία και καπάκι πήρε το πρώτο από τα 4 πρωταθλήματα (κατέκτησε και 4 κύπελλα. Για 18 χρόνια η Λίτεξ ήταν ισχυρότατη, αλλά στα 2015 ο Γκάντσεφ αποχώρησε και επένδυσε στην ΤΣΣΚΑ. Λίγους μήνες μετά η ομάδα αποχώρησε κατά τη διάρκεια αγώνα με τη Λέφσκι. Τιμωρήθηκε με αποκλεισμό από το πρωτάθλημα και μοιραία έπεσε κατηγορία. Ήταν η αρχή του τέλους. Χωρίς οικονομική ισχύ, βολοδέρνει από τότε στις μικρές κατηγορίες. Και αν η Σούμεν και η Λίτεξ είχαν ιστορία στην Β’ Κατηγορία, τι να πει κανείς για τη Λουντογκόρετς Ράζγκραντ. Τρελή ιστορία όπως και το όνομά της (σε ελεύθερη μετάφραση είναι τρελοδασόβια ή αγριοδασόβια). Για να συγκρίνουμε όσο μας επιτρέπεται με τα κυπριακά δεδομένα, πάρτε από άποψης κατοίκων το νούμερο 40 οικισμό της Κύπρου. Σε κακή γεωγραφική θέση και χωρίς κάτι αξιοσημείωτο (πήγα και είδα). Η Λουντογκόρετς ανέβηκε που λέτε στην 2η κατηγορία το 2010 υπό τις οδηγίες του φερέλπιδα προπονητή Ιβάιλο Πέτεφ. Τότε άνοιξε η τύχη της. Ο πολυεκατομμυριούχος Κίριλ Ντομουτσίεφ τα είχε μόλις τσουγκρίσει με τους άλλους μεγαλομετόχους της ΤΣΣΚΑ. Aποχωρώντας, υποσχέθηκε ότι θα επιστρέψει δριμύτερος με άλλη ομάδα και επέλεξε να επενδύσει στη Λουντογκόρετς. Προσεγμένες κινήσεις και άμεση άνοδος στην 1η κατηγορία. Γερές μετεγγραφές και άμεσα πρωτάθλημα (2012). Από τότε πήρε άλλα 11 (όλα δηλαδή). Έπαιξε 10 φορές σε ευρωπαϊκούς Ομίλους, έκανε ένα πολύ ωραίο γήπεδο, εξαιρετικές εγκαταστάσεις, δημιούργησε φοβερές άκρες στη Βραζιλία. Η ομάδα του Ράζγκραντ είναι παντοδύναμη. Μπορεί να προσφέρει μεγάλα συμβόλαια (ρωτήστε τον Πιέρο Σωτηρίου), ακολουθεί πιστά μία αγωνιστική φιλοσοφία και προκαλεί εφιάλτες σε Λέφσκι και ΤΣΣΚΑ.
Οι «φωτοβολίδες» και τα παραδείγματα στη Ρουμανία
Πρωταθλήτρια Ρουμανίας 2009. Ουνιρέα Ουρζιτσένι. Μια πόλη 14 χιλιάδων κατοίκων. Που είναι σήμερα η ομάδα; Πουθενά. Μία φωτοβολίδα!! Μέχρι το 2003 μάλλον δεν την ήξεραν ούτε οι Ρουμάνοι. Ανέβηκε τότε στην 2η κατηγορία. Βρήκε και χορηγό. Αλλά σύντομα άρχισαν να πέφτουν τα πολλά λεφτά από τον επιχειρηματία Ντουμίτρου Μπουτσάρου. Η Ουνιρέα ανέβηκε σε δύο χρόνια στην 1η κατηγορία. Το 2009 κατέκτησε με προπονητή τον πρώην άσο της Τσέλσι Νταν Πετρέσκου το πρωτάθλημα. Κατάφερε άμεσα να προκριθεί στους Ομίλους του Τσάμπιονς Λιγκ όπου πέτυχε νίκες επί των Ρέιντζερς και Σεβίγια. Λογικά απέκτησε οικονομική άνεση. Αλλά ο Μπουτσάρου χρώσταγε. Αποφάσισε το 2010 να πουλήσει πάνω από τη μισή ομάδα και το 2011 δεν ανανέωσε την άδεια συμμετοχής στο πρωτάθλημα. Οπότε Ουνιρέα τέλος!!!
Κάπως παρόμοια περίπτωση της Βασλούι. Με χρήματα του πρώην διαιτητή και έχοντας μπόλικα λεφτά του Πορουμπόιου που επένδυσε για μία δεκαετία. Κυρίως σε μετεγγραφές με καλές επιλογές από Ρουμανία, Βραζιλία (κυρίως) και Αφρική. Κάποια στιγμή πέρασε από εκεί και ο Ηλίας Χαραλάμπους. Από το 2005 όταν ανέβηκε στην ελίτ μέχρι το 2014 η Βασλούι πέτυχε 5 ευρωπαϊκές προκρίσεις (απέκλεισε και την Ομόνοια). Αλλά δεν πήρε κανένα τίτλο και δεν μπήκε σε Όμιλο. Το 2013 απογοητευμένος Πορουμπόιου μείωσε δραστικά την εισφορά του και τον επόμενο χρόνο αποσύρθηκε. Η Βασλούι σύντομα κήρυξε πτώχευση και πρακτικά έκλεισε την αυλαία. Πριν από μερικά χρόνια μπήκε στον χάρτη η Βιτορούλ Κοστάνζα. Δεν ήταν η ορίτζιναλ ομάδα της πόλης, η οποία ήταν η Φαρούλ (έχει μία σημαντική ιστορία, αλλά ήταν στα αζήτητα για χρόνια). Ήταν και είναι το δημιούργημα του τρανού Γκεόργκι Χάτζι. Ανέβηκε σε 2 χρόνια από την 3η στην 1η κατηγορία. Η αλήθεια είναι ότι είναι διαφορετική η ιστορία. Ο Χάτζι έβαλε λεφτά, αλλά ισορροπούσε μεταξύ αγοράς παικτών και ανάδειξη νεαρών από την ακαδημία του. Έκανε πέντε χρόνια στα σαλόνια μέχρι να πάρει το πρωτάθλημα το 2017. Το 2021 η Βιτορούλ ενοποιήθηκε με τη Φαρούλ.
Τέλος είναι η CFR Κλουζ. Έκανε 7 χρόνια στην 1η κατηγορία τη δεκαετία του ’70 και μετά έπεσε στα χαμηλά. Κουβαλούσε πάντα και την ταμπέλα της δευτεράντζας στην πόλη πίσω από την Ουνιβερσιτάτια. Στα 2002 ήταν στην 3η κατηγορία όταν ο επιχειρηματίας Αρπάντ Παζκάνι ανέλαβε τα ηνία. Σε 2 χρονιές η ομάδα ανέβηκε στην 1η κατηγορία. Άρχισε να δείχνει ισχύ το 2006 (5η) όταν μάλιστα έφτασε στον τελικό του Ιντερτότο. Με καλές μετεγγραφές και οργάνωση έφτασε τελικά στην επιτυχία και την κορυφή το 2008. Πήρε άλλα εφτά, κατέκτησε 4 κύπελλα και οκτώ φορές έπαιξε σε ευρωπαϊκούς Ομίλους.
Η ιστορία της Όμπιλιτς
H Όμπιλιτς υπάρχει ακόμη. Στα χαρτιά. Είναι η πρωταθλήτρια Σερβίας/Μαυροβουνίου του 1997-98. Εμφανίστηκε στον χάρτη του ποδοσφαίρου το 1992 μετά τις ανακατατάξεις λόγω του εμφυλίου. Ανέβηκε στην πρώτη κατηγορία το 1996 και τότε πέρασε υπό τη διεύθυνση του Αρκάν. Για να μην το πολυσυζητούμε ο Αρκάν ήταν άνθρωπος του υπόκοσμου, επικεφαλής των παραστρατιωτικών ομάδων στον εμφύλιο, είχε κηρυχθεί εγκληματίας πολέμου. Με τα λεφτά (έκανε καλή ομάδα) και κυρίως χρησιμοποιώντας την ισχύ του στο παρασκήνιο ο Αρκάν ανέδειξε την Όμπιλιτς πρώτη. Το 1998 παρέδωσε τα ηνία στη γυναίκα του (σταρ του τραγουδιού) Τσέτσα, αφού η ΟΥΕΦΑ είχε απειλήσει με αποκλεισμό της Όμπιλιτς από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις λόγω της εμπλοκής του Αρκάν σε εγκληματικές δραστηριότητες. Η κακή διαχείριση από την Τσέτσα και η δολοφονία του Αρκάν το 2000, προκάλεσαν τη σταδιακή πτώση. Το 2006 η Όμπιλιτς υποβιβάστηκε και σε τρεις περιόδους βρέθηκε στις τοπικές κατηγορίες.
Το αλβανικό παράδειγμα
Και πάμε παραδίπλα στην Αλβανία. Στην Κορυτσά. Η Σκεντερμπέου φέρει το όνομα του εθνικού ήρωα της χώρας. Είχε πάρει το πρωτάθλημα του 1933 και μετά άστε. Στα μέσα της σεζόν 09-10, πάλευε για να αποφύγει για άλλη μία φορά τον υποβιβασμό. Τότε ήρθαν τεράστιες εξελίξεις. Ο CEO της Red Bull Αλβανίας Aγκίμ Ζέκο ανέλαβε επικεφαλής του συλλόγου. Έφερε κοντά χορηγούς και επιχειρηματίες. Ο στόχος μπήκε. Σωτηρία φέτος, πρωτάθλημα του χρόνου και μετά κυριαρχία. Έτσι και έγινε. Η Σκεντερμπέου σώθηκε. Το καλοκαίρι με μπόλικο ρευστό έκανε ηχηρές μετεγγραφές και το 2011 κατέκτησε το πρωτάθλημα. Μέχρι το 2018, είχε ήδη αναδειχτεί πρωταθλήτρια 7 φορές. Το 2015 μπήκε σε Όμιλο του Γιουρόπα Λιγκ. Αλλά η ιστορία έμοιαζε πολύ καλή για να είναι αληθινή. Τότε το 2018 ήρθε το χαστούκι. Η έρευνα της ΟΥΕΦΑ κατέληξε ότι ο σύλλογος από την Κορυτσά χειραγωγούσε παιχνίδια. Η τιμωρία; Δεκαετής αποκλεισμός από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Με τέτοια ποινή μοιραία άρχισε η κατιούσα. Το 2022 η Σκεντερμπέου υποβιβάστηκε. Η αλήθεια είναι ότι ανέβηκε άμεσα, αλλά η αίγλη και η ισχύς δεν υφίστανται.
Και…στα Σκόπια
Tέλος θα πάμε και στα Σκόπια. Εκεί, μετά το 1992 εμφανίστηκαν 3-4 ομάδες που με επενδύσεις προσπάθησαν να γίνουν το νο1. Η Σκέντιγια είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα. Ανέβηκε σε 3χρονιές από την 4η στην 1η κατηγορία. Υποβιβάστηκε δύο φορές και επανήλθε το 2010. Και το 2011 ξοδεύοντας γερά, κατέκτησε το πρωτάθλημα. Είχε όμως δημιουργήσει χρέη και έφτασε τάχιστα το 2013 σε δεινή θέση. Τότε επήλθε συμφωνία με την πολυεθνική εταιρία Ecolog International με σκοπιανό ιδρυτή. Το ταμείο από μείον άρχισε να γεμίζει. Σιγά σιγά και με κάποια λάθη, Σταδιακά όλα πήγαν ρολόι και η Σκέντιγια κατέκτησε άλλα τρία πρωταθλήματα. Τέσσερις φορές έπαιξε σε πλέι-οφ Ομίλων (για ομάδα της χώρας είναι επιτυχία), αλλά αποκλείστηκε.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Διελκυστίνδα Παπαναστασίου - Κουλά με φόντο το πρόστιμο για τους ρύπους