Συνέντευξη στην Ευδοκία Παπαδοπούλου
«Ως Πρόεδρος της Παγκύπριας Συντεχνίας Ισότητα, έχω την ευθύνη να προασπίζομαι τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των εργαζόμενων που αντιπροσωπεύω και να διασφαλίζω ότι οι φωνές τους ακούγονται», τονίζει πριν από τη συνέντευξή του, στο Economy Today, ο Πρόδρομος Χριστοφή. Εξηγεί πως αποτελεί πεποίθησή του ότι η ανταλλαγή απόψεων και η συνεργασία μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων μερών είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση των προκλήσεων, εκφράζοντας παράλληλα, την αισιοδοξία του ότι μέσα από τη συζήτηση και τη συνεργασία, μπορεί να επιτευχθεί πρόοδος προς την κατεύθυνση μιας πιο δίκαιης και αποτελεσματικής αγοράς εργασίας.
Μέσα από τις απαντήσεις του, προσπαθεί, όπως ο ίδιος επισημαίνει, να προσφέρει, από τη δική του οπτική γωνία, μία συνολική εικόνα της κατάστασης που επικρατεί γύρω από αυτό το ζήτημα στην Κύπρο. Σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Χριστοφή απαριθμεί τις δυσκολίες και τα αιτήματα των μελών της Ισότητας, απαντώντας παράλληλα, με 8 σημεία, για τις επιδόσεις της κυβέρνησης και περιγράφει γιατί η παραχώρηση ΑΤΑ μπορεί να ενισχύσει την παραγωγικότητα. Επιπρόσθετα, δίνει τη δική του ερμηνεία για κατώτατο και απασχόληση εργαζόμενων από τρίτες χώρες, υπογραμμίζοντας τις βελτιώσεις που θα πρέπει να γίνουν.
Ποιες θα κατατάσσατε ως τις σημαντικότερες προκλήσεις στην κυπριακή αγορά εργασίας;
Οι μεγαλύτερες προκλήσεις της κυπριακής αγοράς εργασίας θεωρώ πως συνδέονται άμεσα με την εξάλειψη της ανεργίας σε όλες τις ομάδες του πληθυσμού και ειδικά στους νέους, με τη διευκόλυνση και ενθάρρυνση της πρόσβασης στην εργασία και την προσαρμογή των προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης στις ανάγκες της αγοράς. Επιπρόσθετα, κρίσιμης σημασίας πρόκληση είναι η προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης, δηλαδή οικονομικής ανάπτυξης που ικανοποιεί τις πραγματικές ανάγκες του παρόντος χωρίς να διακυβεύει τη δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιήσουν τις δικές τους ανάγκες. Προϋποθέτει, δηλαδή, περιβαλλοντικά και κοινωνικά βιώσιμες οικονομικές δραστηριότητες. Μέσα από τέτοιου είδους ανάπτυξη σε όλους τους τομείς παραγωγής και ειδικά στον πρωτογενή τομέα (Γεωργία, Αλιεία, Κτηνοτροφία κ.τλ.) και στον δευτερογενή τομέα (Μεταποίηση), μπορούν να προκύψουν νέες ευκαιρίες απασχόλησης με τρόπο που να μην επιβαρύνει περιβαλλοντικά το μέλλον.
Εξίσου σημαντική πρόκληση αποτελεί η ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών και ειδικότερα της Τεχνητής Νοημοσύνης στο εργασιακό περιβάλλον, με τρόπο που να μεγιστοποιεί την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα και να ελαχιστοποιεί το κόστος, χωρίς να απειλεί θέσεις εργασίας ή να διευρύνει τις ανισότητες. Απαιτείται, λοιπόν, ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός που να εξισορροπεί το οικονομικό όφελος με την κοινωνική συνοχή. Επίσης, το ζήτημα της σμίκρυνσης του χάσματος των εισοδημάτων και της εξασφάλισης αξιοπρεπών αμοιβών για το σύνολο των εργαζόμενων πρέπει να τεθεί επίσης ως προτεραιότητα, καθώς η φτώχεια, οι διακρίσεις και ο κοινωνικός αποκλεισμός υπονομεύουν τη συνοχή και αποδυναμώνουν την οικονομία συνολικά.
Τέλος, η διαχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος αποτελεί μείζον ζήτημα, καθώς πρέπει να συνδυάζει τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μεταναστών με την προστασία της κοινωνικής συνοχής, του βιοτικού επιπέδου και της ποιότητας ζωής των ημεδαπών. Για να επιτευχθεί αυτό, είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί η ομαλή ένταξη των μεταναστών στην κοινωνία, ώστε αυτοί να καταστούν, σταδιακά, χρήσιμα και παραγωγικά μέλη της. Ειδικότερα, είναι σημαντικό να δοθεί προτεραιότητα στην αξιοποίηση των μεταναστών για κάλυψη τομέων της Οικονομίας που έχουν ανάγκη σε εργατικό δυναμικό, όπως η Γεωργία, η Κτηνοτροφία, ο Τουρισμός και η Βιομηχανία. Με αυτόν τον τρόπο, οι μετανάστες θα μπορούν να συμβάλουν στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας, χωρίς να αποτελούν ανταγωνισμό για το ντόπιο εργατικό δυναμικό.
Σε 6 πυλώνες οι δυσκολίες
1. Ποιες είναι οι σοβαρότερες δυσκολίες που θεωρείτε πως αντιμετωπίζουν σήμερα οι εργαζόμενοι που εκπροσωπείτε;
Οι σοβαρότερες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι που εκπροσωπεί η ΙΣΟΤΗΤΑ είναι οι εξής:
• Οικονομικές δυσκολίες: Οι οικονομικές δυσκολίες που βιώνει ένα σημαντικό ποσοστό των μελών μας είναι πολυδιάστατες. Πέρα από το γεγονός ότι οι μισθοί τους δεν επαρκούν για την κάλυψη των βασικών δαπανών διαβίωσης, σε αρκετούς κλάδους οι αποδοχές δεν ανταποκρίνονται στο επίπεδο ευθύνης ή και τις απαιτήσεις ή/και τους κινδύνους που ενέχουν τα καθήκοντά τους.
• Εργασιακή ανασφάλεια: Κλάδοι ή ομάδες μελών της συντεχνίας εργάζονται, για χρόνια, με συμβόλαια ορισμένης διάρκειας και δεν απολαμβάνουν εργασιακή σταθερότητα.
• Ακατάλληλες συνθήκες εργασίας: Κλάδοι μελών της συντεχνίας εργάζονται κάτω από επικίνδυνες ή ακατάλληλες συνθήκες, χωρίς την απαιτούμενη υποστήριξη από την εργοδοτική πλευρά ή/και χωρίς την παροχή του αναγκαίου εξοπλισμού ή/και σε ακατάλληλα ωράρια ή/και κτήρια.
• Διακρίσεις: Μισθολογικές και άλλες ανισότητες και δυσμενείς διακρίσεις μεταξύ εργαζόμενων που ασκούν τα ίδια ακριβώς καθήκοντα.
• Απουσία δυνατότητας ανέλιξης: Ομάδες μελών της συντεχνίας, με πολλά χρόνια υπηρεσίας, δεν δικαιούνται να διεκδικήσουν θέσεις προαγωγής.
• Συμφιλίωση της επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής: Εργαζόμενοι αναγκάζονται να διανύουν καθημερινά μεγάλες αποστάσεις για να μεταβούν και να επιστρέψουν από τον τόπο εργασίας τους και αναγκάζονται να ανταποκρίνονται σε περισσότερες απαιτήσεις από το εργασιακό τους περιβάλλον. Αυτό τους αφήνει λιγότερο χρόνο και ενέργεια για την οικογένειά τους. Οι σύγχρονες οικογένειες είναι συχνά μονογονεϊκές ή με δύο εργαζόμενους γονείς. Αυτό καθιστά πιο δύσκολη την ανάληψη ή κατανομή των οικογενειακών ευθυνών και υποχρεώσεων.
ΜΜΕ και ΜΚΔ ως «βήμα» των εργαζόμενων
2. Και ποια λοιπόν είναι τα αιτήματά τους; Πώς θα συμβάλετε ως συντεχνία στην υλοποίησή τους;
Σε ό,τι αφορά τα σημαντικότερα αιτήματά τους, αυτά είναι: α) αύξηση μισθών, β) κατοχύρωση της εργασιακής τους σταθερότητας ή/και μονιμοποίηση γ) παροχή της δυνατότητας ανέλιξης, δ) βελτίωση των συνθηκών εργασίας, μέσα από τη λήψη των αναγκαίων μέτρων από την εργοδοτική πλευρά, ώστε να εργάζονται κάτω από υγιείς και ασφαλείς συνθήκες εργασίας και ε) παροχή της δυνατότητας για ευέλικτες ρυθμίσεις απασχόλησης, όπως ευέλικτα ωράρια και τηλεργασία.
Η συντεχνία, από ιδρύσεώς της, εργάζεται μεθοδικά, οργανωμένα και στρατηγικά, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη στήριξη των μελών της. Για την επίτευξη των στόχων της, αξιοποιεί κάθε νόμιμο μέσο και τρόπο, πάντα με γνώμονα το συμφέρον των εργαζόμενων. Ειδικότερα, η συντεχνία αξιοποιεί τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης για την ενημέρωση της κοινής γνώμης σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι και τα αιτήματά τους. Επίσης, υποβάλλει διαβήματα στην εργοδοτική πλευρά και υπομνήματα σε αρμόδιες κοινοβουλευτικές επιτροπές, προκειμένου να προωθήσει τα αιτήματα των μελών της. Σε περιπτώσεις όπου υπάρχει στέρεο νομοθετικό έρεισμα, η συντεχνία προχωρά και σε δικαστικές ενέργειες.
Ώρα αξιολόγησης:
Θετικά Vs Απροβίβαστου
3. Ένας σχεδόν χρόνος διακυβέρνησης Νίκου Χριστοδουλίδη. Ποιες κινήσεις της κυβέρνησης στο κεφάλαιο «εργασιακά», περνούν, κατά την άποψή σας, τη «βάση» και σε ποιες βάζετε «απροβίβαστο»;
Θετικά αποτιμώ:
• Την κατάληξη σε συμφωνία για αύξηση του ποσοστού της ΑΤΑ από 50% σε 66,7%, αν και η θέση της συντεχνίας είναι ότι υπάρχει νομική υποχρέωση για παραχώρηση 100% της ΑΤΑ, βάσει της περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νομοθεσίας και των σχετικών Κανονισμών.
• Το νέο περί Κατώτατου Ορίου Μισθών Διάταγμα του 2024, με το οποίο αναθεωρούνται τα κατώτατα όρια μισθών που εφαρμόζονται από την 01/01/2024 (από €885 σε €900 κατά την πρόσληψη και από €940 σε €1000 μετά από 6 μήνες απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη), παρά το γεγονός ότι εκκρεμεί ο καθορισμός του Κατώτατου Μισθού σε ωριαία βάση.
• Τη συμβολή της στη θέσπιση του περί Ρύθμισης του Πλαισίου Οργάνωσης της Τηλεργασίας Νόμου του 2023, ο οποίος καλύπτει τον Ιδιωτικό τομέα και τον ευρύτερο Δημόσιο τομέα, αλλά άφησε εκτός τις Κρατικές Υπηρεσίες και δεν είναι βέβαιο αν και πότε, τελικά, θα καλυφθούν.
• Τη ρύθμιση για την επιταχυνόμενη ανέλιξη των χαμηλόμισθων δημοσίων υπαλλήλων (κλ. Α2-Α5-Α7(ii)), παρά το γεγονός ότι άφησε, αδίκως, εκτός της ρύθμισης τούς πλέον χαμηλόμισθους (κλ. Α1-Α2-Α5(ii)), όπως και τα χρόνια υπηρεσίας των υπαλλήλων που: (α) αναβαθμίστηκαν από την κλ. Α1-Α2-Α5(ii) στην κλ. Α2-Α5-Α7(ii) το 2020 ή το 2022, (β) προηγουμένως υπηρετούσαν σε άλλες θέσεις της κλ. Α2-Α5-Α7(ii), (γ) υπηρετούσαν με συμβόλαια ορισμένου χρόνου (ακόμα και στην ίδια θέση). Αδίκως, εκτός ρύθμισης έμειναν και οι χαμηλόμισθοι ωρομίσθιοι υπάλληλοι του Δημόσιου και του ευρύτερου Δημόσιου τομέα.
• Τη (σταδιακή) αποκατάσταση των επιδομάτων προσωπικού του Δημόσιου και του ευρύτερου Δημόσιου τομέα.
Βάζω «απροβίβαστο» για:
• Την αθέτηση των προεκλογικών υποσχέσεων για στενή συνεργασία με τη συντεχνία μας για τη συζήτηση και ρύθμιση των θεμάτων που αφορούν μέλη μας,
• Την αθέτηση των προεκλογικών υποσχέσεων για ταχεία και αποτελεσματική ικανοποίηση των αιτημάτων της συντεχνίας μας για εξίσωση των όρων απασχόλησης των εργοδοτουμένων ορισμένου και αορίστου χρόνου (ΕΟΧ & ΕΑΧ) με τους αντίστοιχους όρους του μόνιμου προσωπικού και για τη μονιμοποίηση των ΕΑΧ,
• αλλά και για κάποιες ανακολουθίες και επικοινωνιακού τύπου κινήσεις, τις οποίες όμως θα προτιμούσα να μην αναλύσω περαιτέρω.
Η ΑΤΑ ως μέτρο αύξησης της παραγωγικότητας
4. Η χαμηλή παραγωγικότητα συγκαταλέγεται διαχρονικά στις μεγαλύτερες αδυναμίες της κυπριακής οικονομίας. Θεωρείτε πως η παραχώρηση ΑΤΑ σε όλους τους εργαζόμενους, ανεξάρτητα από την απόδοση του καθενός, μπορεί να λειτουργήσει ενισχυτικά ως προς την παραγωγικότητα;
Η παραχώρηση ΑΤΑ μπορεί να ενισχύσει την παραγωγικότητα, καθώς παρέχει στους εργαζόμενους ένα αίσθημα ασφάλειας και σταθερότητας, πέραν της διατήρησης της αγοραστικής τους δύναμης. Αυτό μπορεί να τους βοηθήσει να επικεντρωθούν στην εργασία τους και να αποδώσουν καλύτερα. Επιπλέον, η παραχώρηση ΑΤΑ μπορεί να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να προσελκύσουν και να διατηρήσουν καλούς εργαζόμενους, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της παραγωγικότητας. Ωστόσο, πρέπει να αναφερθεί ότι η παραχώρηση ΑΤΑ δεν είναι πανάκεια για την ενίσχυση της παραγωγικότητας. Για να επιτευχθεί αυτό, είναι απαραίτητο να ληφθούν μέτρα, όπως η επένδυση στην εκπαίδευση και η κατάρτιση των εργαζόμενων, η κατάλληλη οργάνωση της παραγωγικής διαδικασίας, η βελτίωση των συνθηκών εργασίας, η προώθηση της Καινοτομίας και η δημιουργία κουλτούρας που να προάγει την παραγωγικότητα.
Πιο ελκυστική η εργασία λόγω κατώτατου
5. Πώς αξιολογείτε τη μέχρι στιγμής συμβολή του κατώτατου μισθού στην κυπριακή αγορά εργασίας, ένα χρόνο μετά την εφαρμογή του μέτρου;
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας Κύπρου, το ποσοστό ανέργων από τον Δεκέμβριο του 2022 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2023 μειώθηκε κατά 15,3%. Αυτή η μείωση μπορεί να είναι αποτέλεσμα και της θέσπισης κατώτατου μισθού. Πιστεύω ότι η αύξηση του κατώτατου μισθού κατέστησε την εργασία πιο ελκυστική για άνεργους και για άτομα που δεν δήλωναν την εργασία τους. Θεωρώ ότι η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των χαμηλόμισθων δίδει ώθηση στην κατανάλωση με θετικές επιδράσεις στην αγορά. Ταυτόχρονα, μειώνει τις εισοδηματικές ανισότητες και συμβάλλει στην κοινωνική συνοχή.
Έμφαση στις πραγματικές ελλείψεις
6. Ποια η άποψή σας σε σχέση με το πλαίσιο απασχόλησης εργαζόμενων από τρίτες χώρες;
Θεωρώ ότι το υφιστάμενο πλαίσιο απασχόλησης εργαζόμενων από τρίτες χώρες εμφανίζει ορισμένες αδυναμίες που χρήζουν βελτίωσης. Ειδικότερα, θα έπρεπε να υπάρχει μεγαλύτερη διαφάνεια και αυστηρότερος έλεγχος στη διαδικασία πρόσληψης αλλοδαπών εργατών, ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα εκμετάλλευσης ή παραβίασης των εργασιακών δικαιωμάτων, αλλά και ανταγωνισμού με το ντόπιο εργατικό δυναμικό. Επιπλέον, η υποχρεωτική εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας θα διευκόλυνε σημαντικά την επικοινωνία και την ομαλή ένταξή τους στο εργασιακό και κοινωνικό περιβάλλον. Επίσης, θα μπορούσε να βελτιωθεί το σύστημα εντοπισμού και αξιολόγησης των πραγματικών αναγκών της αγοράς εργασίας σε εργατικό δυναμικό, ώστε ο αριθμός των αλλοδαπών, σε συνάρτηση με τους κλάδους στους οποίους αυτοί διοχετεύονται, να αντιστοιχούν πραγματικά στις ελλείψεις και να μην υπερβαίνουν το αναγκαίο μέτρο.
Κλείνοντας, θα ήθελα να επισημάνω ότι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η κυπριακή αγορά εργασίας είναι πολυδιάστατες και απαιτούν ολιστικές και βιώσιμες λύσεις. Ο διάλογος, η αλληλοκατανόηση και η συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων πλευρών είναι το κλειδί για τη δημιουργία μιας πιο δίκαιης και παραγωγικής αγοράς εργασίας. Ελπίζω ότι μέσα από την ανταλλαγή απόψεων σε μέσα όπως το δικό σας, θα μπορέσουμε να ενισχύσουμε την προσπάθεια για εξεύρεση λύσεων προς όφελος όλων.
Διαβάστε επίσης: Σ. Χαραλάμπους: Το χάσμα μεταξύ μισθών και κερδών διευρύνεται