«Η Κύπρος μπορεί να καταστεί μια μικρή αλλά σημαντική πηγή χαλκού»

Η Venus Minerals έχει δημιουργήσει μια τεράστια γεωεπιστημονική βάση δεδομένων για όλη την ελεύθερη Κύπρο, η αξία της οποίας σε σημερινές τιμές αγοράς ξεπερνά τα €100 εκατομμύρια.

Συνέντευξη στον Ξένιο Μεσαρίτη

Η Κύπρος έχει συνδέσει το όνομά της με τον χαλκό, αφού η μεταλλευτική ιστορία του νησιού ξεκινά πριν από το 3000 π.Χ., ενώ η πιο διαδεδομένη άποψη για την ονομασία της Κύπρου υποστηρίζει ότι προήλθε από το λατινικό «cuprum» που σημαίνει χαλκός. Οι αρχαίοι Κύπριοι, εκτός του ότι ήταν δεινοί μεταλλευτές, ήταν και επιδέξιοι μεταλλουργοί, ενώ τα νεότερα χρόνια η εκμετάλλευση του χαλκού άρχισε από την περιοχή της Σκουριώτισσας, γύρω στο 1921, και συνεχίστηκε έντονα μέχρι το 1974 και τη βίαιη απότομη μείωση της μεταλλευτικής δραστηριότητας που ακολούθησε λόγω της τουρκικής εισβολής.

Μετά από μια διακοπή που κράτησε για μια περίοδο μεγαλύτερη των τεσσάρων δεκαετιών, φαίνεται ότι η μακραίωνη παράδοση της Κύπρου στην εξόρυξη χαλκού θα μπει σε νέες βάσεις με την εταιρεία Venus Minerals, η οποία, μαζί με τις νέες τεχνολογίες που ελαχιστοποιούν τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, θα συμβάλει στην εκμετάλλευση των αποθεμάτων των παλιών ορυχείων αλλά και στην ανακάλυψη νέων αποθεμάτων.

O Peter van der Borgh, διακεκριμένος γεωλόγος και Διευθύνων Σύμβουλος της Venus Minerals, σε συνέντευξή του στο Economy Today, εξηγεί τις προοπτικές και τις προκλήσεις της εξόρυξης χαλκού στην Κύπρο. Σκιαγραφεί επίσης την πορεία των ερευνών για τον εντοπισμό αποθεμάτων χαλκού και άλλων μεταλλευμάτων στο νησί, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο ο χαλκός θα βοηθήσει στη μετάβαση στην πράσινη οικονομία.

Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια για τις πρόσφατες ανακαλύψεις σας; Γιατί επιλέξατε την Κύπρο για τις έρευνές σας;

Το χαρτοφυλάκιο της Venus Minerals περιλαμβάνει σήμερα διάφορα έργα στη βόρεια περιοχή του Τροόδους. Τα δύο βασικότερα είναι το Magellan Project, που αφορά τις περιοχές Κοκκινόγια, Κλήρου και Νέα Σια, και το Mariner Project στους Τρούλλους. Κατά τη διερευνητική φάση των έργων, το 2020, αναθεωρήσαμε τις εκτιμήσεις μας για το Magellan Project, καθώς διαπιστώσαμε πως, με βάση τα νέα ευρήματα, το έργο υπολογίζεται ότι διαθέτει συνδυασμένο απόθεμα 9,5 εκατομμυρίων τόνων με μέση περιεκτικότητα 0,65% χαλκό και πρόσθετη αξία από χρυσό, ασήμι και ψευδάργυρο. Πρόκειται για μια πολύ θετική εξέλιξη, που είναι πολύ κοντά στον αρχικό μας στόχο. Όσον αφορά την επιλογή της Κύπρου, θα πρέπει να πω ότι υπήρξε από την αρχή ένας ιδιαίτερα ελκυστικός προορισμός για εμάς για πολλούς λόγους. Η χώρα διαθέτει, για παράδειγμα, εξαιρετικές υποδομές και την ανάλογη τεχνογνωσία σε εγχώριο επίπεδο για να υποστηρίξει αποτελεσματικά την εξορυκτική ανάπτυξη, όπως επίσης και ένα ολοκληρωμένο νομοθετικό και ρυθμιστικό πλαίσιο για τη μεταλλευτική δραστηριότητα. Η Venus Minerals έχει μάλιστα καταφέρει να δημιουργήσει μια τεράστια γεωεπιστημονική βάση δεδομένων για όλη την ελεύθερη Κύπρο, η αξία της οποίας σε σημερινές τιμές αγοράς ξεπερνά τα €100 εκατομμύρια. Αυτό επέτρεψε στην εταιρεία να εξασφαλίσει ερευνητικές άδειες στις πιο υποσχόμενες περιοχές του νησιού.

Οι αναθεωρημένες εκτιμήσεις ανακοινώθηκαν μετά τις έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή, εν μέσω πανδημίας. Πώς επηρεάζει αυτή η παγκόσμια κρίση τη δυνατότητα αξιοποίησής τους και πώς το ξέσπασμα της πανδημίας του COVID-19 επηρέασε γενικότερα τις εργασίες σας;

Όσον αφορά τις εργασίες μας, κατά τη διάρκεια της διερευνητικής φάσης, που έλαβε χώρα τους προηγούμενους μήνες, λάβαμε όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να διασφαλίσουμε την υγεία του προσωπικού μας, ακολουθώντας κατά γράμμα τις κυβερνητικές οδηγίες και εφαρμόζοντας τα μέτρα που προβλέπονταν για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορωνοϊού. Λόγω και της φύσης των δραστηριοτήτων μας, που σε μεγάλο βαθμό απαιτούν τη χρήση αυτοματοποιημένων μεθόδων και τη διεξαγωγή εργασιών σε μεγάλους ανοιχτούς χώρους, μπορέσαμε άμεσα να εφαρμόσουμε σχέδια δράσης, διασφαλίζοντας την ομαλή συνέχιση της λειτουργίας μας. Για να απαντήσω τώρα στην πρώτη σας ερώτηση, θα έλεγα πως, παρόλο που η πανδημία επηρέασε αρχικά τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον μεταλλευτικό κλάδο σε διεθνές επίπεδο και επέφερε σοβαρές επιπτώσεις στις τιμές της αγοράς όλων των ορυκτών, είχαμε λόγους να πιστεύουμε πως η κατάσταση σταδιακά θα βελτιωνόταν. Ειδικότερα, όσο προχωρούν τα προγράμματα των εμβολιασμών ανά τον κόσμο και επανεκκινούν οι οικονομίες χωρών με εντατικοποιημένη βιομηχανία χαλκού όπως η Κίνα, η διεθνής ζήτηση για το μέταλλο εκτιμάται πως θα παρουσιάσει εντυπωσιακή ανάκαμψη, φθάνοντας σε επίπεδα-ρεκόρ. Ήδη, αυτό αντανακλάται και στις τιμές του χαλκού, που καταγράφουν αύξηση της τάξεως του 50% σε σύγκριση με τα ιστορικά χαμηλά επίπεδα του 2020, φθάνοντας στο υψηλότερο επίπεδό τους από το 2017.

Θεωρείτε πως είναι βιώσιμο το μέλλον της μεταλλευτικής βιομηχανίας στην Κύπρο; Ποιες οι προοπτικές του κλάδου;

Στην Κύπρο υπάρχουν σημαντικά αναξιοποίητα αποθέματα ορυκτών. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι, μετά τα γεγονότα του 1974, τα περισσότερα ορυχεία εγκαταλείφθηκαν και από τότε υπήρξε περιορισμένη εξόρυξη χαλκού από τη χώρα. Σε σχέση με το πώς προδιαγράφεται το μέλλον του κλάδου, για να το σκιαγραφήσουμε, θα πρέπει πρώτα να λάβουμε υπόψη πως τα τελευταία χρόνια η ζήτηση για χαλκό έχει αυξηθεί σημαντικά, λόγω της παγκόσμιας μετάβασης προς μια πιο πράσινη οικονομία και της εκτεταμένης χρήσης του μετάλλου σε συστήματα ανανεώσιμης ενέργειας, μπαταρίες και εξαρτήματα ηλεκτρικών οχημάτων. Ως εκ τούτου, καθώς η ζήτηση για το μέταλλο αναμένεται πως θα εξακολουθήσει να αυξάνεται, ο ρόλος της Κύπρου θα αναβαθμίζεται, λόγω της δυνατότητάς της να παράγει σημαντική ποσότητα νέων αποθεμάτων. Επιπρόσθετα, η μεταλλευτική βιομηχανία αναμένεται πως θα αλλάξει δραστικά μέσα στα επόμενα χρόνια. Για την ακρίβεια, οι εταιρείες του κλάδου καλούνται να ενταχθούν στην επανάσταση της αυτοματοποίησης, καθώς τα ορυχεία γίνονται ολοένα και βαθύτερα και η ποιότητα των μεταλλευμάτων φθίνει, ενώ καλούνται να συμμορφώνονται πλήρως με τα όλο και πιο απαιτητικά πρότυπα ασφάλειας και υγείας και τις περιβαλλοντικές Αρχές. Σε κάθε περίπτωση, η ανάπτυξη μιας ισχυρής μεταλλευτικής βιομηχανίας στην Κύπρο συνεπάγεται πολλαπλά οφέλη για όλους τους εμπλεκομένους και ειδικότερα για την τοπική κοινότητα. Δεδομένου ότι η μεταλλευτική βιομηχανία αποτελεί μακροπρόθεσμο εργοδότη και επενδυτή, η βιώσιμη ανάπτυξή της θα έχει θετικές επιδράσεις, όπως είναι, μεταξύ άλλων, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, οι ευκαιρίες εκπαίδευσης, τα πρόσθετα έσοδα στα κρατικά ταμεία από φορολογικές εισπράξεις, η καλλιέργεια δεξιοτήτων και η αναβάθμιση υποδομών.

Πώς αναμένεται να αξιοποιηθούν τα αποθέματα χαλκού που ανακαλύφθηκαν στην Κύπρο; Προορίζονται αποκλειστικά για εξαγωγή στο εξωτερικό ή θα χρησιμοποιηθούν και για κάλυψη των εγχώριων αναγκών;

Ο χαλκός είναι το τρίτο πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο μέταλλο στον κόσμο και, όπως ανέφερα προηγουμένως, διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Ως εκ τούτου, δεδομένης της σημασίας του και των διαφορετικών τρόπων με τους οποίους μπορεί να αξιοποιηθεί, ο χαλκός θα συνεχίσει να αποτελεί βασικό αγαθό στις διεθνείς αγορές. Όσο η ζήτηση του χαλκού αυξάνεται σε παγκόσμιο επίπεδο και όσο τα αποθέματα μειώνονται, η Κύπρος έχει τη δυνατότητα να καταστεί μια μικρή αλλά σημαντική πηγή χαλκού σε μια στρατηγική γεωγραφική τοποθεσία. Συνεπώς, μέσω εξαγωγών σε χώρες που διατηρούν πιο ανεπτυγμένες κατασκευαστικές και μεταποιητικές βιομηχανίες και που χρησιμοποιούν εντατικά τον χαλκό, το νησί μπορεί να διεκδικήσει έναν πιο κεντρικό ρόλο στην παγκόσμια αγορά χαλκού.

Πώς ακριβώς μπορεί να συμβάλει ο χαλκός στη μετάβαση προς μια πιο κυκλική/πράσινη οικονομία;

Σήμερα, ολοένα και περισσότερες χώρες στρέφονται στη διαμόρφωση πιο πράσινων οικονομιών, ως αποτέλεσμα των διάφορων διεθνών συμβάσεων, όπως η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και η Συμφωνία του Παρισιού, εστιάζοντας τις προσπάθειές τους στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Προς αυτή την κατεύθυνση, καλούνται να αυξήσουν τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να αναπτύξουν βιώσιμες υποδομές. Ο χαλκός συμβάλλει καθοριστικά στη μετάβαση προς ένα μέλλον χαμηλής κατανάλωσης άνθρακα, αφού το 60% της παραγωγής του χρησιμοποιείται για την παραγωγή και αποθήκευση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς διαθέτει την υψηλότερη ηλεκτρική και θερμική αγωγιμότητα από οποιοδήποτε άλλο μέταλλο στην αγορά. Συγκεκριμένα, αυτού του είδους η ενέργεια χρειάζεται πολύ περισσότερο χαλκό σε σύγκριση με τη συμβατική ενέργεια, επειδή είναι πιο αποκεντρωμένη. Συνεπώς, το ερυθρό μέταλλο αποτελεί βασικό στοιχείο για την κατασκευή ανεμογεννητριών, ηλεκτρικών καλωδίων και πολλών άλλων υλικών που βρίσκονται στο επίκεντρο των συστημάτων ΑΠΕ, τα οποία παράγουν ενέργεια από την ηλιακή, υδροηλεκτρική, θερμική και αιολική ενέργεια. Παράλληλα, χρησιμοποιείται στην παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων, καθώς είναι απαραίτητος για την κατασκευή εξαρτημάτων όπως κινητήρες, μπαταρίες, σταθμοί φόρτισης και άλλες υποστηρικτικές υποδομές.

Ποιες είναι οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη διαδικασία έρευνας και εξόρυξης ορυκτών; Πώς διαβεβαιώνετε τους κατοίκους των περιοχών όπου γίνονται τέτοιες εργασίες ότι δεν θα επηρεαστεί η ποιότητα ζωής τους; Υπάρχει για παράδειγμα η περίπτωση του Πενταδάκτυλου, όπου οι μεταλλευτικές δραστηριότητες έχουν μεταβάλει το τοπίο.

Είναι αλήθεια ότι η μεταλλευτική δραστηριότητα με το πέρασμα του χρόνου άφησε τα σημάδια της στο περιβάλλον, ωστόσο οι σύγχρονες πρακτικές είναι πολύ διαφορετικές, έχοντας ενσωματώσει τα διδάγματα του παρελθόντος. Η διατήρηση της βιοποικιλότητας, καθώς και η διασφάλιση της κοινωνικής και εργασιακής ευημερίας, αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία της σύγχρονης μεταλλευτικής βιομηχανίας. Επιπλέον, ο συντονισμός με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς των τοπικών κοινοτήτων είναι απαραίτητος και επιθυμητός για τρέχοντα και επερχόμενα έργα. Για παράδειγμα, όταν μια εταιρεία υποβάλει αίτηση για άδεια εξόρυξης, η διεξαγωγή μελέτης εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση, ενώ, παράλληλα, πρέπει να περιλαμβάνει σχέδιο αποκατάστασης της περιοχής. Επιπρόσθετα, διάφορες κυβερνητικές υπηρεσίες παρακολουθούν συνεχώς τις πρακτικές εξόρυξης, τα επίπεδα ηχορύπανσης, καθώς και την ποιότητα του νερού και του αέρα. Ακόμη και τώρα, που βρισκόμαστε στο διερευνητικό στάδιο, χρειάζεται να ενημερώνουμε συνεχώς την κυβέρνηση σχετικά με την εξέλιξη των εργασιών μας. Παράλληλα, αναγνωρίζουμε τη σημασία των Γεωπάρκων, μιας πρωτοβουλίας που έχει ως στόχο να προστατέψει τα μοναδικά τοπία, τη βιοποικιλότητα και την κληρονομιά της Κύπρου. Να αναφέρω επίσης πως οι εμπειρίες μας, εκτός Κύπρου, μας έφεραν σε επαφή με καινοτόμες τεχνολογίες και πρακτικές, πολλές από τις οποίες εφαρμόζονται στην Κύπρο για πρώτη φορά. Παράλληλα, στη Venus Minerals χρησιμοποιούμε υπερσύγχρονες μεθόδους έρευνας, εξόρυξης και ενεργειακής επεξεργασίας, ειδικά σχεδιασμένες ώστε να ελαχιστοποιούν τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και να μεγιστοποιούν την απόδοση. Είναι σημαντικό, άλλωστε, να θυμόμαστε πως όλες οι μεταλλευτικές δραστηριότητες στην Κύπρο υπόκεινται στις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που συγκαταλέγονται μεταξύ των πιο αυστηρών παγκοσμίως, αποτρέποντας έτσι την υπερεκμετάλλευση και προστατεύοντας το φυσικό περιβάλλον. Τέλος, εξετάζουμε συνεχώς τρόπους για να μετατρέψουμε περιβαλλοντικές πρακτικές σε θετικές ευκαιρίες, αξιοποιώντας ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις, γνώση και καινοτομία.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ