ΤΗΣ ΕΜΙΛΥΣ ΜΙΝΤΗ
Πολύ µεγάλες δυνατότητες οικονοµικής ανάπτυξης και τεράστιες προοπτικές για τους τοµείς της έρευνας, της καινοτοµίας και της εκπαίδευσης προκύπτουν µέσω των νέων τεχνολογιών.
Οι τεχνολογικές εξελίξεις είναι ραγδαίες και η ζωή µας έχει ήδη αλλάξει σε σηµαντικό βαθµό. Συνεπώς, δηµόσιος και ιδιωτικός τοµέας οφείλουν να συµβαδίσουν µε όλες αυτές τις νέες εξελίξεις, κοιτάζοντας µπροστά. Το µεγάλο ερώτηµα δεν είναι βεβαίως αν θα ανταποκριθούµε σε όλες αυτές τις νέες προκλήσεις, αλλά αν θα ανταποκριθούµε σε αυτές εγκαίρως. Και, κυρίως, πώς µπορούµε να αλλάξουµε στάση και νοοτροπία απέναντι σε κάθε τι νέο, σε κάθε τι καινούργιο.
Τη δεδοµένη χρονική στιγµή, βρίσκεται στο στάδιο του νοµοτεχνικού ελέγχου το νοµοσχέδιο που θα διέπει την τεχνολογία blockchain, κάτι που αναµένεται να αποφέρει σηµαντικό όφελος για τη χώρα µας.
Σε παρέµβασή του στο περιοδικό Economy Today, o CEO του Πανεπιστηµίου Λευκωσίας και Chairman του Tech Island, Αντώνης Πολεµίτης, επιχειρεί να µας δώσει µια εικόνα για το πώς λειτουργεί το blockchain, αφού πρόκειται για µια τεχνολογία που µας αφορά όλους, ενώ καταθέτει τις απόψεις του και για το πώς θα πρέπει να κινηθεί η χώρα µας από τούδε και στο εξής σε ό,τι αφορά την τεχνολογία γενικότερα. Τέλος, σηµειώνει την ανάγκη για δηµιουργία νοµοθετικού πλαισίου το συντοµότερο και για ψήφιση του σχετικού νοµοσχεδίου που θα κατατεθεί στη Βουλή. Χαρακτηριστική για τις προοπτικές ενός µικρού νησιού, όπως η Κύπρος, είναι η δήλωσή του πως «στον ψηφιακό κόσµο τα σύνορά µας δεν τελειώνουν στη θάλασσα».
Σε παρατήρηση ότι, ειδικά στον τοµέα της προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, ένα από τα επιχειρήµατα που θέτουν οι αρµόδιοι φορείς διαχρονικά είναι το θέµα της γραφειοκρατίας και των χρονοβόρων διαδικασιών –άρα το blockchain θα µπορούσε να συµβάλει θετικά στην περίπτωση αυτή–, ο κ. Πολεµίτης τονίζει: «∆υστυχώς δεν έχουµε επενδύσει αρκετά στην ψηφιοποίηση του δηµόσιου τοµέα, όπως συµβαίνει για παράδειγµα στην Εσθονία, όπου πλέον πάρα πολλές διαδικασίες πραγµατοποιούνται ψηφιακά. Συνεπώς, για να προχωρήσουµε στο blockchain θα πρέπει πρώτα να προχωρήσουµε και στην ψηφιοποίηση».
ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ∆ΥΝΑΜΙΚΟ
Η κατάσταση ενδεχοµένως να γίνεται ακόµα πιο περίπλοκη, αφού µεγάλη αδυναµία εντοπίζεται και στην εξεύρεση σχετικά καταρτισµένου ανθρώπινου δυναµικού. Κληθείς να σχολιάσει αν υπάρχει στη χώρα µας ανθρώπινο δυναµικό µε γνώση και τεχνολογική εξειδίκευση, ο κ. Πολεµίτης εξέφρασε τη θέση πως «η εξεύρεση ανθρώπινου δυναµικού αποτελεί µια µεγάλη, παγκόσµια πρόκληση, αλλά και συγκεκριµένο πρόβληµα για την Κύπρο». «Υπάρχει µεγάλη έλλειψη ανθρώπινου δυναµικού που να έχει τεχνολογικές δεξιότητες, και σε ό,τι αφορά την Κύπρο, µέρος αυτού του προβλήµατος είναι και η νοοτροπία που έχουµε κατά την επιλογή επαγγέλµατος, κάτι που προκύπτει και µέσα από την ίδια την οικογένεια», πρόσθεσε και υπογράµµισε: «∆εν υπάρχει καµία αµφιβολία ότι οι τεχνολογικοί κλάδοι είναι αυτοί που θα έχουν ζήτηση τα επόµενα 40-50 χρόνια. Η τεχνολογία είναι το µεγαλύτερο έργο του 21ου αιώνα».
ΕΡΓΟ∆ΟΤΗΣΗ ΑΠΟ ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ
Ακολούθως, ο κ. Πολεµίτης διατύπωσε τη θέση πως «είναι πολύ σηµαντικό να µπορούµε να προσελκύσουµε ταλέντα και να εργοδοτήσουµε ανθρώπινο δυναµικό, καταρτισµένο σε θέµατα τεχνολογίας, από ξένες χώρες». Αυτό που σηµείωσε ο κ. Πολεµίτης είναι πως «οι χώρες ανταγωνίζονται σήµερα µε αυτές που διαθέτουν τεχνολογικά ικανούς ανθρώπους. Αυτούς τους ανθρώπους θα πρέπει να θέλουµε να τους προσελκύσουµε στην Κύπρο. Υπάρχει παγκοσµίως ένας υπόγειος “πόλεµος” για προσέλκυση ταλέντων», είπε. Πρόσθεσε δε πως, «πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, µε την πανδηµία (αν και αυτό ίσχυε από πριν), έχει γίνει ακόµα πιο ξεκάθαρο πως δεν έχει τροµερή σηµασία το πού ζεις και πού εργάζεσαι. Μπορεί να είσαι προγραµµατιστής και το πελατολόγιό σου ή οι στόχοι της εταιρείας σου να είναι παγκόσµιοι. Για την κυπριακή οικονοµία, η οποία είναι µικρή, αυτό είναι πάρα πολύ σηµαντικό, γιατί είναι γεγονός ότι δεν µπορεί να στηθεί ένα αναπτυξιακό πλάνο αποκλειστικά βασιζόµενο στην εσωτερική οικονοµία της Κύπρου. Πρέπει να βλέπουµε τι γίνεται στον υπόλοιπο κόσµο, αφού οι ψηφιακές δυνατότητες είναι απεριόριστες και στον ψηφιακό κόσµο τα σύνορά µας δεν τελειώνουν στη θάλασσα».
ΟΣΟ ΠΙΟ ΓΡΗΓΟΡΑ ΤΟΣΟ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ
Ερωτηθείς αν θεωρεί πως η Κύπρος έχει καθυστερήσει σε ό,τι αφορά το νοµοσχέδιο για το blockchain, η βασική του προσέγγιση είναι πως «αυτό εξαρτάται από την οπτική µε την οποία βλέπει κανείς τα πράγµατα». Αφού ανέφερε ότι «θα µπορούσαµε να ήµασταν από τις πρώτες χώρες που θα είχαν νοµοθετικό πλαίσιο», υπέδειξε πως «για παράδειγµα στη Σιγκαπούρη, που είναι µια σχετικά µικρή χώρα, αυτή τη στιγµή η διαδικασία βρίσκεται στο τρίτο στάδιο. Άλλες ανταγωνιστικές προς εµάς χώρες, ως κέντρα υπηρεσιών, κέντρα τεχνολογίας και περιφερειακά κέντρα, όπως η Ελβετία, η Μάλτα και το Λουξεµβούργο, είναι πιο µπροστά. Χώρες όπως η Ελλάδα δεν έχουν ακόµα καταλήξει στο τι θα κάνουν. Συνοψίζοντας, πιστεύω πως, αν εγκριθεί φέτος το σχετικό νοµοσχέδιο, θα είµαστε σε καλό δρόµο».
Λέγοντας τα πιο πάνω, ο κ. Πολεµίτης ήγειρε επίσης το θέµα ότι «µια βασική αδυναµία που έχουµε στην Κύπρο είναι οι αργοί ρυθµοί» και πρόσθεσε πως «όταν βρισκόµαστε σε µια περίοδο τεχνολογικής ανάπτυξης, όλα θα πρέπει να κινούνται πιο γρήγορα». Φέρνοντας ως παράδειγµα τη Σιγκαπούρη, υπέδειξε πως «εδώ και τρία-τέσσερα χρόνια έχουν δηµιουργήσει νοµοθετικό πλαίσιο για αυτόνοµα αυτοκίνητα. Αυτό είναι κάτι που και εµείς ως χώρα θα µπορούσαµε να το κάνουµε, αφού έτσι κι αλλιώς κάποια πράγµατα µελλοντικά θα γίνουν. Όσο πιο γρήγορα γίνουν, τόσο περισσότερα οφέλη µπορείς να αποκοµίσεις. ∆εν υπάρχει καµία αµφιβολία ότι κάποια µέρα θα πρέπει να έχουµε νοµοθετικό πλαίσιο για αυτόνοµα αυτοκίνητα».
ΤΑ ΚΡΥΠΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΑ
Κληθείς να σχολιάσει αν ευσταθούν οι επιφυλάξεις που εκφράζονται για τα κρυπτονοµίσµατα ότι είναι υψηλού ρίσκου ή αν αυτές συντηρούνται από άλλους, διατύπωσε τη θέση πως «η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη µέση». Αναφερόµενος αρχικά σε «γνήσιες» ανησυχίες, οι οποίες προκύπτουν και από τη συνεχή αυξοµείωση των τιµών, δεν παρέλειψε να αναφερθεί και σε ανησυχίες που προκύπτουν πάντοτε όταν εµφανιστεί µια νέα τεχνολογία, όπως έγινε λόγου χάρη µε την εµφάνιση του ηλεκτρονικού Τύπου. Σχολιάζοντας ότι ενδεχοµένως οι ανησυχίες αυτές να προκύπτουν και για διάφορους άλλους λόγους, επισήµανε πως «ενδεχοµένως να είναι και αντιδράσεις ανταγωνισµού».
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Καταλήγοντας, ο κ. Πολεµίτης τόνισε: «Όταν σκεφτόµαστε την κυπριακή οικονοµία, πρέπει να λαµβάνουµε υπόψη ότι πλέον µπορούµε να διεκδικήσουµε ένα µικρό, αλλά σηµαντικό για τα εγχώρια δεδοµένα, ποσοστό της παγκόσµιας οικονοµίας. Χτίζοντας άλλα πέντε ξενοδοχεία δεν µπορούµε να αλλάξουµε κλίµακα. Απλά παραµένουµε στην κατηγορία της οικονοµικής ανάπτυξης µιας µεσαίας µεσογειακής χώρας. ∆εν λέω να σταµατήσουµε να επενδύουµε στους τοµείς αυτούς, αλλά ότι θα πρέπει να προχωρήσουµε στα επόµενα βήµατα και να έχουµε κατά νου την τεχνολογία, η οποία έχει πολύ µεγάλη προοπτική και µπορεί να διαδραµατίσει σηµαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της Κύπρου. Ο µεγάλος αναπτυξιακός τοµέας του κόσµου αυτή τη στιγµή είναι η τεχνολογία».
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ BLOCKCHAIN
Μιλώντας µας σε γενικές γραµµές για την τεχνολογία blockchain και τις δυνατότητες που προκύπτουν από τη χρήση της, ο κ. Πολεµίτης εξήγησε µεταξύ άλλων: «Το blockchain είναι µια νέα τεχνολογία, που αποτέλεσε τη βάση για τη δηµιουργία των κρυπτονοµισµάτων (cryptocurrency). Ένας απλός τρόπος να αντιληφθούµε πώς δουλεύει είναι να σκεφτούµε το διαδίκτυο, που είναι µια βάση δεδοµένων και µπορούµε από αυτήν να αντλήσουµε πληροφόρηση. Κάτι ανάλογο συµβαίνει και µε το blockchain, µε τη διαφορά όµως πως, αν το διαδίκτυο αφορά την πληροφορία, το blockchain αφορά την αξία».
Για παράδειγµα, όπως εξήγησε ο κ. Πολεµίτης, οι κάτοχοι Bitcoin µπορούν να πραγµατοποιούν συναλλαγές, όπως να ανταλλάζουν νοµίσµατα µε άλλα, να παίρνουν δάνειο και να βάζουν υποθήκη. Η διαφορά είναι πως, στην περίπτωση των κρυπτονοµισµάτων, δεν υπάρχει κάποιος διαµεσολαβητής, όπως η τράπεζα.
«Το Ethereum είναι ακριβώς η ίδια ιδέα, µε τη διαφορά ότι πάνω σε αυτή την πλατφόρµα µπορούν να αναπτυχθούν και να τρέξουν αποκεντρωµένες εφαρµογές (Decentralized Apps ή Dapps). Το κρυπτονόµισµα από το οποίο τροφοδοτείται και πάνω στο οποίο βασίζει τη λειτουργία του το δίκτυο του Ethereum ονοµάζεται Ether. Υπάρχουν επιπλέον και τα NFTs (Non-Fungible Tokens), τα οποία έχουν µια µεγάλη βάση στο Ethereum. Αυτά τα NFTs µπορεί να είναι έργα τέχνης, φωτογραφίες ή τα λεγόµενα PFPs (profile pictures) τα οποία χρησιµοποιούνται στα µέσα κοινωνικής δικτύωσης. Όλα όσα έχουµε αναφέρει πιο πάνω είναι ψηφιακά αντικείµενα, τα οποία οι χρήστες µπορούν να έχουν στο ψηφιακό τους πορτοφόλι στο Ethereum. Μπορούν, για παράδειγµα, να αγοράσουν έργα τέχνης και στη συνέχεια έχουν τη δυνατότητα να τα πουλήσουν, να τα ενοικιάσουν, να τα µεταφέρουν ή να τα χαρίσουν».
ΜΕΤΑΒΑΙΝΟΝΤΑΣ ΣΤΟ METAVERSE
«Συνοψίζοντας, αυτό που θα έλεγα είναι πως το blockchain είναι η αρχιτεκτονική, τα θεµέλια ενός νέου ψηφιακού κόσµου. Αν κοιτάξουµε δέκα χρόνια µπροστά, ψηφιακός και πραγµατικός κόσµος θα έχουν ενωθεί, σηµατοδοτώντας τη µετάβαση σε αυτό που σήµερα ονοµάζουµε metaverse. Το metaverse θα είναι ένας νέος ψηφιακός κόσµος, όπου θα µπορείς να παρουσιάζεσαι όπως θέλεις, να έχεις επικοινωνία µε άλλους (όπως και τώρα µε το διαδίκτυο) και να πραγµατοποιείς συναλλαγές που αφορούν ψηφιακά αντικείµενα».