Αν το επιτρέψουν τα logistics, τότε περίπου 15 εκατ. άνθρωποι στο Ηνωμένο Βασίλειο θα έχουν λάβει τουλάχιστον μία δόση εμβολίου κατά της Covid-19 μέχρι κάποια στιγμή τον Φεβρουάριο. Υπό την προϋπόθεση πως οι δεύτερες δόσεις χορηγηθούν εγκαίρως, αυτό λογικά θα κρατήσει εκτός νοσοκομείου τους πιο ευάλωτους.
Ωστόσο, αυτό το ορόσημο δεν θα μας φέρει και τόσο κοντά στην κανονικότητα. Δεν γνωρίζουμε ακόμα αν τα εμβόλια εμποδίζουν την μετάδοση, αν και είναι λογικό να ελπίζουμε πως ίσως το κάνουν. Οι περισσότεροι άνθρωποι που βρίσκονται σε εργάσιμη ηλικία είναι απίθανο να λάβουν την πρώτη δόση πριν το καλοκαίρι.
Ακόμα και αν οι ηλικιωμένοι μπορούν να χαρούν τη νέα τους ελευθερία, είναι ασαφές το γιατί τα μη προστατευμένα άτομα θα πρέπει να αναμένεται πως θα επιστρέψουν στις μη ουσιώδεις θέσεις εργασίας, ιδιαίτερα εν μέσω των ανησυχιών για μια πιο θανατηφόρα μετάλλαξη του ιού.
Δεδομένου ότι τα εμβόλια έχουν «πουληθεί» ως η βασική στρατηγική εξόδου για την άνοιξη, αυτό που χρειάζεται τώρα είναι μια σοβαρή διαχείριση των προσδοκιών –μαζί με την αδιάκοπη επικέντρωση στην καταστολή του ιού.
Μια πηγή απογοήτευσης προέκυψε κατά τη διάρκεια ενημέρωσης την περασμένη εβδομάδα. Ακαδημαϊκοί ερευνητές προειδοποίησαν πως ο εμβολιασμός από μόνος του μπορεί να μην φέρει επαρκή ανοσία της αγέλης ώστε να εξαλειφθεί ο ιός. Ένας δυστυχής συνδυασμός ατελούς αποτελεσματικότητας των εμβολίων, ανεπαρκούς εμβολιασμού και υπερ-μολυσματικών μεταλλάξεων του ιού, θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν τις προσπάθειες για επίτευξη του ορίου της ανοσίας της αγέλης, όπου το R μειώνεται κάτω από το ένα και ο ιός αρχίζει να υποχωρεί. Τα μοντέλα από το Πανεπιστήμιο της East Anglia συνηγορούν σε αυτή τη δυσάρεστη πιθανότητα.
Μια άλλη σημαντική ανησυχία είναι πως οι χώρες που δεν ελέγχουν καλά την μετάδοση μπορεί να ενεργούν ως «γραμμή παραγωγής» επικίνδυνων νέων μεταλλάξεων. Ενώ τα τρέχοντα εμβόλια είναι αποτελεσματικά ενάντια σε υψηλού προφίλ μεταλλάξεις, περιλαμβανομένης της B.1.1.7, που κυριαρχεί τώρα στο Ηνωμένο Βασίλειο, αυτή η καλοτυχία μπορεί να μην έχει διάρκεια.
Μια μετάλλαξη, που κατεγράφη για πρώτη φορά στη Νότια Αφρική, δείχνει εργαστηριακά κάποια αντίσταση στα εξουδετερωτικά αντισώματα, όπως ανέφεραν επιστήμονες σε έρευνά τους που δημοσιοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα και δεν έχει ακόμα αξιολογηθεί. Η Moderna είπε επίσης πως το εμβόλιο της μπορεί να μην είναι τόσο αποτελεσματικό έναντι της μετάλλαξης αυτής και έχει αρχίσει να αναπτύσσει μια νέα φόρμουλα που θα μπορούσε να δοθεί ως «ενισχυτικό» το φθινόπωρο.
Η γενετική μετάλλαξη-κλειδί έχει βρεθεί και σε στέλεχος στη Βραζιλία. Μια άλλη συνδέεται στην αύξηση των κρουσμάτων στην Καλιφόρνια, όπου έχουν καταγραφεί 3 εκατ. περιπτώσεις.
Οι ερευνητές είχαν προηγουμένως υποδηλώσει πως οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς που πάσχουν από μακροχρόνιες λοιμώξεις, μπορεί να λειτουργήσουν ως τρυβλία Petri για τέτοια ανθεκτικά στελέχη. Αλλά μπορεί να υπάρχει μια ευλογοφανής εναλλακτική υπόθεση, σύμφωνα με τον Tulio de Oliveira, επιστήμονα βιοπληροφορικής του πανεπιστημίου KwaZulu-Natal, ο οποίος συνέγραψε εργασία για το στέλεχος της Νότιας Αφρικής και συμβάλλει στην Ομάδα Εργασίας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που ασχολείται με την Εξέλιξη του Ιού. Η πληροφορία που έδωσε οδήγησε τους επιστήμονες του Ηνωμένου Βασιλείου να ερευνήσουν πληρέστερα το στέλεχος Β.1.1.7.
«Είχαμε μια ανοικτή συζήτηση στην ομάδα πρόσφατα για το γιατί οι διαφοροποιήσεις αυτές προκύπτουν ανεξάρτητα σε τόσες πολλές περιοχές», ανέφερε ο καθηγητής de Oliveira. «Παρατηρήσαμε έναν κοινό παράγοντα σε Λονδίνο, το Ανατολικό Ακρωτήριο (Νότια Αφρική) και την Μαναούς (Βραζιλία) όπου εμφανίστηκαν τα τρία αυτά στελέχη: επηρεάστηκα πολύ στο πρώτο κύμα μόλυνσης».
Αυτό το πρώτο κύμα, σύμφωνα με την υπόθεση, παρήγαγε πολλούς ανθρώπους με αντισώματα που στη συνέχεια σταδιακά μειώθηκαν με το πέρασμα του χρόνου. Στο δεύτερο κύμα, ορισμένοι άνθρωποι που είχαν μολυνθεί προηγουμένως οι οποίοι ξαναήρθαν σε επαφή με τον ιό, δεν είχαν επαρκώς αποτελεσματική ανοσία για να αποτρέψουν την εκ νέου μόλυνση ή να σκοτώσουν γρήγορα τον ιό. Ουσιαστικά, λέει ο καθηγητής Oliveira, ένας άνθρωπος με εξασθενημένη φυσική ανοσία μπορεί να παίξει τον ίδιο ρόλο όπως ένας ανοσοκατασταλμένος ασθενής.
Αν οι περιοχές στις οποίες βρίσκεται σε έξαρση η μετάδοση πράγματι λειτουργούν ως πρόσφορο έδαφος για ανθεκτικές μεταλλάξεις, τότε η αποτυχία να τεθεί υπό έλεγχο η εξάπλωση θα παρατείνει την πανδημία. Ο καθηγητής de Oliveira τονίζει πως η Ταϊβάν, η Κίνα, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία, που έχουν επιδιώξει την εξάλειψη του ιού, αποτελούν παραδείγματα προς μίμηση. «Θα πρέπει να λειτουργήσει ως αφύπνιση για όλους μας να θέσουμε υπό έλεγχο τη μετάδοση, όχι μόνο στη δική μας περιοχή αλλά παγκοσμίως. Αυτός ο ιός θα συνεχίσει να μας ξεγλιστράει αν δεν τον πάρουμε στα σοβαρά», είπε.
Αυτό σημαίνει όχι μόνον εμβολιασμό αλλά και γρήγορες εξετάσεις, ακριβή και γρήγορη ιχνηλάτιση επαφών, καραντίνα και απομόνωση. Εν ολίγοις, οι εμβολιασμοί θα πρέπει να συνοδεύονται από καταστολή του ιού και όχι να γίνουν υποκατάστατο αυτής. Ένα επιτυχημένο λανσάρισμα εμβολίων δεν θα έχει ιδιαίτερη σημασία αν η χώρα στη συνέχεια γίνει «χωνευτήρι» ανθεκτικών μεταλλάξεων.
Τον τελευταίο χρόνο δώσαμε στον ιό περιθώριο να αναπτυχθεί πολύ. Ακόμα και οι ήπιες μολύνσεις μπορεί να οδηγήσουν σε έναν «μακροχρόνιο Covid», που θα χαρακτηρίζεται από κόπωση και λαχάνιασμα που θα συνεχίζονται για μήνες. Η πανδημία δημιουργεί επίσης μια δευτερεύουσα επιδημία τραύματος στους επιζώντες και τους φορείς. Οι χώρες στις οποίες η μετάδοση είναι ανεξέλεγκτη, φορτώνονται με έναν χρόνιο υγειονομικό βάρος, τόσο σωματικό όσο και ψυχικό, που θα διαρκέσει δεκαετίες.
Ευτυχώς, στους ώμους εκατομμυρίων ανθρώπων φτάνουν εξαιρετικά εμβόλια, ωστόσο η καταστολή παραμένει ένα κρίσιμης σημασίας κομμάτι για το τελικό στάδιο.
Πηγή: Financial Times, euro2day