Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, παρουσίασαν αύξηση για το 2017 στην Κύπρο οι συνολικές δαπάνες της Κοινωνικής Προστασίας, μετά τη σημαντική μείωση που υπέστησαν το 2014 κατά περίπου €620 εκατομμύρια, στα €3,51 δισεκατομμύρια.
Μετά από έρευνα της Κοινωνικής Προστασίας, η οποία βασίζεται στους κανόνες που καθορίζει το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ολοκληρωμένων Στατιστικών Κοινωνικής Προστασίας (ΕΣΣΚΟΠ), τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι συνολικές δαπάνες της Κοινωνικής Προστασίας στην Κύπρο ως ποσοστό του ΑΕΠ ανήλθαν σε 18,5% το 2017 σε σύγκριση με 19,4% το 2016, που αντιστοιχούν σε €3.713,4 εκατομμύρια το 2017 σε σύγκριση με €3.658,8 εκατ. το 2016.
Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία της Κύπρου, οι κυριότερες λειτουργίες είναι αυτές του γήρατος και της ασθένειας/ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, οι οποίες μαζί αποτελούσαν το 66,8% του συνόλου των κοινωνικών παροχών για το 2017 (σε σύγκριση με 65,8% το 2016). Πιο συγκεκριμένα, στις παροχές γήρατος (οι οποίες περιλαμβάνουν τόσο τα χρηματικά επιδόματα γήρατος, δηλαδή τις περιοδικές συντάξεις γήρατος, τα περιοδικά χρηματικά επιδόματα, καθώς και τα εφάπαξ χρηματικά επιδόματα, όσο και τα επιδόματα γήρατος σε είδος, όπως στέγαση, παροχή βοήθειας για τις καθημερινές δουλειές και λοιπές παροχές), το μεγαλύτερο ποσοστό καταλαμβάνουν οι περιοδικές συντάξεις, οι οποίες αγγίζουν τα €1.611,8 εκατ. και αποτελούν το 91,6% του συνόλου των παροχών γήρατος. Τα €1.561,9 εκατ. από τις περιοδικές συντάξεις του 2017 έχουν παραχωρηθεί σε δικαιούχους χωρίς να αποτελεί κριτήριο το εισόδημά τους.
Θετικό πρόσημο για τη λειτουργία του γήρατος
Η Στατιστική Υπηρεσία αναφέρει ότι σημειώθηκε αύξηση στις δαπάνες για τη λειτουργία του γήρατος το 2017, για την οποία καταγράφηκαν €1.760,1 εκατ. (σε σύγκριση με €1.702,3 εκατ. το 2016), καθώς επίσης και για τη λειτουργία της ασθένειας/ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης με €665,6 εκατ. το 2017 (σε σύγκριση με €650,8 εκατ. το 2016), τη λειτουργία των επιζώντων με €267,5 εκατ. το 2017 (σε σύγκριση με €258,9 εκατ. το 2016), τη λειτουργία του κοινωνικού αποκλεισμού με €259,1 εκατ. (σε σύγκριση με €252,9 εκατ. το 2016) και τη λειτουργία της αναπηρίας με €161,1 εκατ. (σε σύγκριση με €153,2 εκατ. το 2016).
Αντιθέτως, για τη λειτουργία της ανεργίας παρατηρήθηκε μείωση στις δαπάνες το 2017, για την οποία καταγράφηκαν €203,2 εκατ. (σε σύγκριση με €238,8 εκατ. το 2016), καθώς επίσης και για τη λειτουργία της στέγασης, για την οποία καταγράφηκαν €70,1 εκατ. (σε σύγκριση με €74,7 εκατ. το 2016). Οι δαπάνες για τη λειτουργία της οικογενείας για το 2017 παρέμειναν στα ίδια περίπου επίπεδα όπως και το 2016.
Δεν αποτελεί κριτήριο το εισόδημα
Το μεγαλύτερο ποσοστό των κοινωνικών παροχών το 2017 (84,9%), σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία, παρασχέθηκε σε δικαιούχους χωρίς την εξακρίβωση της οικονομικής τους κατάστασης. Συγκεκριμένα, για το 2017 το ποσοστό αυτό αντιστοιχούσε σε €3.081,9 εκατ.
Στις πλείστες των περιπτώσεων, οι δικαιούχοι, έχοντας καταβάλει εισφορές σε διάφορα ταμεία (π.χ. στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων), εξασφαλίζουν δικαιώματα σε παροχές, χωρίς να αποτελεί κριτήριο το εισόδημά τους.
Περαιτέρω, αναφέρει ότι οι περισσότερες παροχές το 2017 ήταν σε χρήμα (€2.888,4 εκατ.), με τις παροχές σε είδος να αποτελούν μόνο το 20,4% του συνόλου των παροχών Κοινωνικής Προστασίας (€741,0 εκατ.).
Όσον αφορά τις παροχές σε χρήμα, το 87,9% (€2.539,5 εκατ.) παρασχέθηκαν περιοδικά (σε τακτά χρονικά διαστήματα), σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία, όπως είναι οι συντάξεις και τα επιδόματα, ενώ το 12,1% των παροχών σε χρήμα αποτελούνταν από εφάπαξ πληρωμές και φιλοδωρήματα.
Συνολικές δαπάνες κατά πρόγραμμα
Όσον αφορά το Πρόγραμμα Κοινωνικής Ασφάλισης, αποτελεί, σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία, τον μεγαλύτερο φορέα κοινωνικών παροχών στην Κύπρο, με παροχές ύψους €1.457,1 εκατ. κατά το 2017, που αντιστοιχούν σε μερίδιο 39,2% επί του συνόλου των παροχών.
Η συνεισφορά του προγράμματος είναι πολύ σημαντική, αφού αφορά και άλλες Δημόσιες Κοινωνικές Παροχές, με €688,5 εκατ. ή μερίδιο 18,5% επί του συνόλου. Ακολουθούν οι Κρατικές Υπηρεσίες Υγείας με €516,2 εκατ. (13,9%), το Πρόγραμμα Κοινωνικής Ασφάλισης Δημοσίων Υπαλλήλων με €428,6 εκατ. (11,5%) και τα Ημιαυτόνομα Ιδρύματα Πρόνοιας με €305,5 εκατ. (8,2%).