Του Χρήστου Μιχάλαρου
Η γραφειοκρατία της Δημόσιας Υπηρεσίας στην Κύπρο δείχνει τα όριά της εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού και του γενικευμένου lockdown ως κυβερνητικό μέτρο για την ανάσχεση της εξάπλωσης.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, υψηλές θα πρέπει να είναι οι προσδοκίες για μεταρρυθμίσεις και βελτιώσεις στις λειτουργίες του δημοσίου, καθώς σε περιόδους κρίσης παρουσιάζεται η ευκαιρία “αναγκαστικής” εξέλιξης η οποία υπό άλλες συνθήκες προσέκρουε στην γραφειοκρατική αντίληψη όσων καλούνταν να λάβουν κρίσιμες αποφάσεις.
Μιλώντας στην “Πρώτη Εκπομπή” του Ράδιο Πρώτο ο Χαρίδημος Τσούκας Καθηγητής Δημόσιας Διοίκησης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Κύπρου και Στρατηγικής Διοίκησης στην έδρα Columbia Ship Management ανέφερε ότι εκείνο που έχει σημασία στην Δημόσια Διοίκηση είναι το αποτέλεσμα και όχι η διατήρηση μιας “μηχανής” η οποία δεν φέρνει αποτελέσματα.
“Η τεχνολογία αλλάζει. Μπορεί η χθεσινή μηχανή να είναι ανεπαρκής σήμερα, να πρέπει να την αντικαταστήσεις με νέα. Η κλασική, κρατική, γραφειοκρατία όπως την ξέραμε έδειξε τα όριά της. Όταν πρέπει να μετακινηθείς στον ψηφιακό κόσμο, διότι διαφορετικά δεν μπορείς να λειτουργήσεις ως οικονομία και ως κρατική μηχανή, τότε μπορούμε να δούμε τα όρια του υφιστάμενου μοντέλου. Το είδαμε κατεξοχήν στην Παιδεία, όπου έχουμε ένα δημόσιο σύστημα που στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση δυσκολεύτηκε πάρα πολύ -και εξακολουθεί να δυσκολεύεται- να έρθει στην καινούργια εποχή”, επισήμανε.
Τα εργαλεία υπάρχουν εδώ και 5 χρόνια
Σύμφωνα με τον κο Τσούκα, το δημόσιο σύστημα είχε εδώ και πέντε χρόνια στα χέρια του εργαλεία λογισμικού, ωστόσο αυτά ουδέποτε χρησιμοποιήθηκαν, προσθέτοντας ότι η Δημόσια Υπηρεσία είναι έτσι δομημένη που απαιτείται να βλέπει τον πολίτη “πρόσωπο με πρόσωπο” προκειμένου να τον εξυπηρετήσει, κάτι που αποτελεί το κύριο χαρακτηριστικό της κλασικής γραφειοκρατίας.
“Πώς μπορεί λοιπόν να λειτουργήσει μη βλέποντας τον πολίτη, αλλά επεξεργαζόμενη ψηφιακά στοιχεία έτσι ώστε να παρέχει υπηρεσία όσο πιο γρήγορα και πιο αποδοτικά γίνεται; Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα”, τόνισε.
Business continuity
Ο κος Τσούκας ανέφερε ότι η πρόκληση πλέον είναι η αναδιοργάνωση της Δημόσιας Υπηρεσίας τα επόμενα λίγα χρόνια, ώστε να μπορεί να αντεπεξέλθει σε τέτοιου είδους κολοσσιαίες προκλήσεις σαν κι αυτή που βιώνουμε.
Πάντως ο ίδιος δεν γνωρίζει καμία Δημόσια Υπηρεσία η οποία να έχει επεξεργασμένα σχέδια για “business continuity” (συνέχιση εργασιών), σε περίπτωση που προκύψει μια μεγάλη καταστροφή (σεισμός, τρομοκρατική επίθεση, εισβολή, πανδημία κλπ), όπως ακριβώς συμβαίνει στις μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις.
“Πρέπει να έχουμε τρόπους ώστε το σύστημά μας να συνεχίσει να λειτουργεί. Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001 οι επιχειρήσεις εισήγαγαν τον συγκεκριμένο όρο το λεξιλόγιό τους. Τέτοια σχέδια δεν είχαμε εδώ, πρέπει να αποκτήσουμε”, είπε.
Στην παρατήρηση ότι όλες οι αλλαγές χρειάζονται αρκετά χρήματα εκ μέρους του κράτους, κάτι που ενδεχομένως να μην υπάρχει ως δυνατότητα αυτή την στιγμή, ο κος Τσούκας διαφώνησε, λέγοντας ότι η ψηφιοποίηση μιας υπηρεσίας δεν είναι μια τόσο δαπανηρή διαδικασία, προσθέτοντας ότι το μεγάλο κόστος είναι οι αμοιβές.