Του Ξένιου Μεσαρίτη
Οι επικρατέστεροι τρεις υποψήφιοι για την προεδρία της Δημοκρατίας απαντούν 13+1 ερωτήσεις που καθορίζουν την πορεία της κυπριακής οικονομίας.
Το EconomyToday ανάμεσα σε αρκετές καυτές ερωτήσεις που θα μπορούσαν να τεθούν, επέλεξε 14, ώστε να ξεδιπλωθούν στους αναγνώστες και ψηφοφόρους οι επιλογές του καθενός από τους δυνητικά επόμενους επικεφαλής του κράτους της επόμενης πενταετίας.
Διαβάστε τι απαντούν για Διαφθορά, Real estate, Ενέργεια και Κατεχόμενα
Κατά αλφαβητική σειρά οι Αβέρωφ Νεοφύτου, Ανδρέας Μαυρογιάννης και Νίκος Χριστοδουλίδης τοποθετούνται για τις εξελίξεις που φέρνει το γεμάτο προκλήσεις 2023, τον πληθωρισμό, τις αυξήσεις επιτοκίων, το δημόσιο τομέα, τη φορολογική μεταρρύθμιση, το μερίδιο του τουρισμού στο ΑΕΠ, τη διαφθορά, την ενεργειακή πολιτική, το μεταναστευτικό και το παραγωγικό μοντέλο της κυπριακής οικονομίας.
Διαβάστε τι απαντούν για
Μέσα από τις απαντήσεις των τριών διαφαίνονται ως ένα σημείο τα προσχέδια του κάδρου της κυπριακής οικονομίας για την περίοδο των επόμενων πέντε ετών για την οποία θα κληθούν να αποφασίσουν με τη ψήφο τους οι πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Διαβάστε τι απαντούν τρεις υποψήφιοι απαντούν για Εργασία, Τουρισμό και Μεταναστευτικό
1 Το 2023 είναι απρόβλεπτο τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για τις επιχειρήσεις λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων και των απότοκων της πανδημίας. Ποια μέτρα προτίθεστε να λάβετε ώστε να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις στους πολίτες και τις επιχειρήσεις;
ΑΒΕΡΩΦ ΝΕΟΦΥΤΟΥ
Συμφωνώ απόλυτα με τη θέση σας. Το 2023 θα είναι απρόβλεπτο, εφόσον ζούμε σε εποχές εύθραυστες τόσο λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων και όσων ακόμη έχουμε να αντιμετωπίσουμε με την πανδημία. Ασφαλείς προβλέψεις δεν μπορεί να κάνει κανείς. Αυτό που μπορούμε και είναι στο χέρι μας να κάνουμε, είναι να συνεχίσουμε να πολιτευόμαστε με σοβαρότητα όπως κάναμε μέχρι σήμερα και βλέπουμε τα θετικά αποτελέσματα. Η οικονομία μας καταγράφει σταθερούς, θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια, παρά τα επαναλαμβανόμενα εμπόδια που βρίσκονται στον δρόμο μας.
Από την οικονομική κρίση του 2012-13, που καταφέραμε η χώρα να ανακάμψει και να επανακτήσει την αξιοπιστία της, περάσαμε στην πανδημία. Στηρίξαμε έμπρακτα την κοινωνία και εκείνο το διάστημα. Τώρα αντιμετωπίζουμε μια νέα πολυεπίπεδη κρίση ως αποτέλεσμα της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Πήραμε εκ νέου σωρεία μέτρων στήριξης της κοινωνίας σε όλα τα επίπεδα και το κυριότερο έχουμε αποφύγει την όποια επιβράδυνση της οικονομίας, αλλά αυτά που έχουμε πετύχει δεν πρέπει να θεωρούνται από κανένα δεδομένα.
Από το σημείο που βρισκόμαστε σήμερα, το επόμενο βήμα στην αναπτυξιακή προοπτική της Κύπρου περνά μέσα από την ακόμη μεγαλύτερη θωράκιση της οικονομίας. Έχοντας ισχυρή οικονομία μπορούμε να στηρίζουμε και τις επιχειρήσεις και τους συμπολίτες μας. Κι αυτό θα γίνει πράξη με ένα νέο παραγωγικό μοντέλο που θα διορθώνει τις παθογένειες του παρελθόντος ώστε να προσελκύει μακρόπνοες ξένες επενδύσεις και εργαζόμενους υψηλής εισοδηματικής στάθμης.
Επιπρόσθετα πρέπει να θέσουμε τις βάσεις για τη δημιουργία καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας για όλους τους Κύπριους.
Για να επιτευχθεί ο διττός στόχος πρέπει η χώρα μας καταρχήν να συνεχίσει να εκπέμπει σήματα σταθερότητας. Πρώτο μας μέλημα πρέπει να είναι η ασφάλεια.
Να μη ρισκάρουμε ό,τι πετύχαμε έως σήμερα με μια ασταθή και ανεπαρκή κυβέρνηση. Είδαμε το παράδειγμα της Μ. Βρετανίας. Αρκούσαν δύο ημέρες κακών αποφάσεων για να φτάσει στο χείλος της χρεοκοπίας. Φανταστείτε τι μπορεί να γίνει με ανεύθυνες επιλογές στην πιο ευάλωτη στις εξωτερικές συνθήκες Κύπρο.
Δεύτερον, χρειαζόμαστε ανταγωνιστικό φορολογικό σύστημα, στο πλαίσιο ενός φιλικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος.
Τρίτον, να βελτιώσουμε τις υποδομές. Τόσο τις φυσικές, για παράδειγμα μέσω της διαρκούς αναβάθμισης του ΓεΣΥ, των σχολείων κ.τλ, αλλά και τις ηλεκτρονικές όπως η ταχύτητα συνδεσιμότητας αλλά και εν γένει η συνδεσιμότητα της χώρας μας με άλλες χώρες.
Τέταρτον, να προχωρήσουμε με το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα ώστε η Κύπρος να γίνει το νησί της πράσινης και τεχνολογικής ανάπτυξης στην περιοχή. Πρέπει να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που δημιουργούνται μέσα από «Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης», μια ιστορική ευκαιρία με προίκα 3 δισ. ευρώ, που αποτελεί βάση για ακόμη 1,5 δις. που θα αντλήσουν επενδυτές από τις αγορές.
Αυτός είναι ο δρόμος μέσα από τον οποίο θα κρατήσουμε δυνατή την οικονομία μας.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗΣ
Είναι αλήθεια πως η κυπριακή οικονομία και κατ’ επέκταση η κοινωνία μας, αφέθηκε ανοχύρωτη μπροστά στο μεγάλο κύμα ακρίβειας. Χωρίς ευρεία χρήση των ΑΠΕ, χωρίς μέσα μαζικής μεταφοράς και με το φυσικό αέριο που ανακαλύψαμε να βρίσκεται ακόμα στον βυθό της θάλασσας, είμαστε πλήρως εξαρτημένοι στα ορυκτά καύσιμα, τόσο για τις μετακινήσεις μας όσο και για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Οι πολίτες καλούνται να αντιμετωπίσουν τις απανωτές αυξήσεις των τιμών σε αγαθά πρώτης ανάγκης, οι οποίες επηρεάζουν δυσμενώς την ποιότητα της ζωής τους. Για εμάς, το κράτος, έχει την υποχρέωση να σταθεί αρωγός σε όλους τους πολίτες, ιδιαίτερα στα χαμηλά και μεσαία εισοδηματικά στρώματα. Γι’ αυτό έχουμε σχεδιάσει ένα ολοκληρωμένο πακέτο μέτρων προς ανακούφιση των πολιτών. Μεταξύ άλλων προτείνουμε:
• Καθολική εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε οικιακές μονάδες, στη βάση κλιμακωτής επιδότησης, η οποία θα φτάνει μέχρι και το 100%.
• Προώθηση στην Ε.Ε. για λήψη απόφασης του Συμβουλίου για περαιτέρω μείωση του φόρου κατανάλωσης.
• Πλήρης απόδοση της ΑΤΑ, με βάση τη διακύμανση του πληθωρισμού και διεύρυνσή της για όλους τους εργαζομένους.
• Μείωση του ΦΠΑ στο ηλεκτρικό ρεύμα από το 19% στο 9% για όσο διαρκεί η κρίση.
• Κατάργηση της διπλής φορολογίας στα καύσιμα.
• Φορολόγηση των απροσδόκητα υπέρογκων κερδών των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ενέργειας.
• Αναβάθμιση των μέσων μαζικής μεταφοράς για μείωση της εξάρτησης από το ιδιωτικό αυτοκίνητο και των καυσίμων.
ΝΙΚΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ
Είναι γεγονός ότι βρισκόμαστε ενώπιον σοβαρών εξελίξεων ως αποτέλεσμα της διεθνούς αβεβαιότητας και αστάθειας, κυρίως ένεκα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία με τις γνωστές επιπτώσεις πάνω στην τιμή της ενέργειας και όλα τα συνεπακόλουθα. Ο πληθωρισμός έχει προσεγγίσει διψήφιο ποσοστό σε μεγάλες χώρες όπως οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και στις πλείστες χώρες της Ε.Ε. συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου. Το κυπριακό καλάθι του νοικοκυριού είναι σχεδόν 10% πιο ακριβό από πέρσι – δεν έχουμε υποστεί τέτοιες αυξήσεις εδώ και 40 χρόνια. Τα επιτόκια ακολουθούν ανοδική πορεία και οι προβλέψεις για την πορεία της οικονομίας χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής.
Αξιολογώντας τα δεδομένα και διαβλέποντας έγκαιρα τις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις, έχουμε σχεδιάσει ένα οικονομικό πρόγραμμα που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της οικονομίας και του κάθε πολίτη. Στη δύσκολη αυτή συγκυρία παρέχουμε στήριξη στις οικονομικά ασθενείς ομάδες των συμπολιτών μας και παράλληλα αναπτύσσουμε πρωτοβουλίες για την επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης στη χώρα μας. Προς αυτή την κατεύθυνση, υιοθετούμε και υλοποιούμε συγκεκριμένα μέτρα και πολιτικές. Το λεπτομερές Πρόγραμμα για την Οικονομία βρίσκεται ήδη αναρτημένο στην ιστοσελίδα μας, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη να είναι κοστολογημένο και υλοποιήσιμο.
2 Οι πολλαπλές αυξήσεις επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού έχουν επιβαρύνει τα πορτοφόλια των Κυπρίων πολιτών με τις δόσεις των δανείων τους να έχουν αυξηθεί. Από την άλλη τα έσοδα των τραπεζών αυξάνονται τόσο από τις αυξήσεις των δανειακών επιτοκίων αλλά και από τον τερματισμό των αρνητικών επιτοκίων στην υπερβάλλουσα ρευστότητα που έχουν κατατεθειμένη στην ΕΚΤ. Συνεπώς, πώς προτίθεστε να παρέμβετε σ’ αυτήν τη στρέβλωση που προκύπτει;
ΑΒΕΡΩΦ ΝΕΟΦΥΤΟΥ
Οι τράπεζες δεν μπορούν να ανεβάζουν τα δανειστικά επιτόκια και ταυτόχρονα να διατηρούν αρνητικά καταθετικά επιτόκια. Αυτή η στρέβλωση πρέπει να διορθωθεί και έχουμε τρόπο να το επιβάλουμε.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗΣ
Έχετε δίκαιο να εντοπίζετε τις αυξήσεις των επιτοκίων της ΕΚΤ ως πρόβλημα για τα πορτοφόλια των Κυπρίων πολιτών. Και είναι πρόβλημα γιατί έχει αφεθεί η ευθύνη της χρηματοδότησης των κοινωνικών αναγκών, των στεγαστικών αναγκών και της επιχειρηματικότητας, αποκλειστικά στις εμπορικές τράπεζες. Εξακολουθούμε, δηλαδή, να λειτουργούμε σαν να υπάρχει ακόμη Συνεργατισμός που ήταν το αντίβαρο στις τράπεζες ή τις συμπλήρωνε, παρέχοντας υπηρεσίες σε πελάτες με μικρά πορτοφόλια που δεν τους ήθελαν οι τράπεζες. Και δεν είναι μόνο ότι κατάφεραν και έκλεισαν τον Συνεργατισμό σε συνθήκες οικονομικής σταθερότητας, αντί οικονομικής κρίσης όπως το 2013, αλλά και ότι δεν μπήκαν στον κόπο να παρέχουν απλές χρηματοοικονομικές υπηρεσίες σε ευάλωτες ομάδες μέσα από τις υπηρεσίες του κράτους ή να έρθουν σε συνεργασία με τις τράπεζες για παροχή κρατικών εγγυήσεων για όσα νοικοκυριά δεν είναι πλέον επιλέξιμα. Κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν ότι αυτοί οι άνθρωποι έχουν ουσιαστικά αποκλειστεί από βασικές χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και έχουν καταδικαστεί σε συστημική φτώχεια. Και σίγουρα μην περιμένετε πως θα λύσουν ένα πρόβλημα το οποίο δημιούργησαν και δεν αναγνωρίζουν πως έρχεται να μας βρει όλους με τη μορφή της χιονοστιβάδας. Και το βλέπουμε πλέον όλοι, καθώς είναι αυτή η έλλειψη ανταγωνισμού που καθιστά τα επιτόκια ανυπέρβλητο πρόβλημα. Και σύμφωνα με την ΕΚΤ υπάρχει κίνδυνος για νέο κύμα μη εξυπηρετούμενων δανείων. Για εμάς χρήζουν άμεσης προστασίας οι ευάλωτες ομάδες και οι πρώτες κατοικίες αυτών των ανθρώπων, όπως επίσης και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Εμείς θα δώσουμε αγώνα για να αντιστρέψουμε την πορεία που μας έχουν οδηγήσει. Επιτρέψετέ μου να αμφιβάλλω αν μπορούν να συλλάβουν το μέγεθος της ζημιάς που προκαλούν με τις πράξεις και τις παραλείψεις τους.
ΝΙΚΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ
Οι συνεχείς αυξήσεις των επιτοκίων της ΕΚΤ – 2% συνολική αύξηση - επιβαρύνει τους δανειολήπτες και αυξάνει το ενδεχόμενο αύξησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Είχαμε διαβλέψει έγκαιρα το πρόβλημα της αύξησης των επιτοκίων και μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο συμπεριλάβαμε στο Πρόγραμμά μας το θέμα της διαχείρισης του επιτοκιακού κινδύνου. Είναι γι’ αυτό τον λόγο που αναφερθήκαμε στην ανάγκη συμπερίληψης τού εν λόγω θέματος στη χρηματοοικονομική παιδεία και ίσως πιο σημαντικό, ενθαρρύνουμε τις τράπεζες να ακολουθήσουν συνετές τιμολογιακές πολιτικές, αξιοποιώντας παράλληλα όλα τα διαθέσιμα χρηματοοικονομικά εργαλεία για την προστασία των δανειοληπτών. Θα πρέπει όλοι να προσαρμοστούμε. Οι δανειολήπτες θα πρέπει να ενεργούν πάντοτε στο πλαίσιο της δυνατότητας εξυπηρέτησης του χρέους τους και τα πιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να επιδεικνύουν αυτοσυγκράτηση και σύνεση ως προς την αύξηση των δανειστικών τους επιτοκίων αναφορικά με τον καθορισμό του περιθωρίου κέρδους. Παράλληλα να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για προστασία των δανειοληπτών με τα κατάλληλα χρηματοοικονομικά εργαλεία -π.χ. δανεισμός με σταθερά επιτόκια με ευνοϊκούς όρους.
3 Συζητείται εδώ και πάρα πολύ καιρό η φορολογική μεταρρύθμιση. Ένα από τα πιο καίρια σημεία αφορούσε την αύξηση του εταιρικού φορολογικού συντελεστή από το 12,5% στο 15%, ενώ έχουν τεθεί πρόσφατα και ζητήματα αύξησης του αφορολόγητου εισοδήματος από τις 19.500 στις 24.500. Πώς τοποθετείστε επί τούτου, ποιοι οι στόχοι σας σχετικά με τη φορολογική μεταρρύθμιση – θέλετε οι αλλαγές που θα εφαρμοστούν να είναι δημοσιονομικά ουδέτερες;
ΑΒΕΡΩΦ ΝΕΟΦΥΤΟΥ
Για την Επόμενη Μέρα της Κύπρου αναγκαία είναι η φορολογική μεταρρύθμιση με τρόπο που θα αυξάνει τη διεθνή αξιοπιστία και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας να είναι δημοσιονομικά ουδέτερη και σε καμία περίπτωση να μην αυξάνει την ολική φορολογική επιβάρυνση είτε σε φυσικά πρόσωπα, είτε σε νομικά πρόσωπα / επιχειρήσεις.
Σε κάθε κίνηση που κάνουμε στην οικονομία, πρέπει πρώτα να εξετάζουμε τις δημοσιονομικές μας δυνατότητες. Την τρέχουσα περίοδο δεν προκύπτει ανάγκη για αύξηση στον συντελεστή καμίας φορολογίας.
Ως προς τον εταιρικό φόρο, είναι θέση μας ότι μια αύξηση από το 12,5% στο 15%, με τουλάχιστον ισόποση μείωση άλλων φορολογιών που επιβαρύνουν τις επιχειρήσεις ενδεχομένως να υποβοηθήσει και την οικονομία μας.
Ωστόσο, είναι ζήτημα που θα πρέπει να εξεταστεί από όλες τις πτυχές. Ως προς το αφορολόγητο, η πρόταση που έχουμε καταθέσει είναι ξεκάθαρη.
Με βάση τις δημοσιονομικές δυνατότητες και για περίοδο ενός έτους - για το 2023 - θα προσδιορίσουμε φορολογική ελάφρυνση προς όφελος όσων έχουν ετήσιο εισόδημα από 19.500 έως 28.000 ευρώ. Για όσους έχουν εισοδήματα κάτω από το όριο των 19.500 ευρώ και δεν πληρώνουν Φόρο Εισοδήματος θα προσδιορίσουμε αντίστοιχη ελάφρυνση στις συνεισφορές στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, οι οποίες θα αναπληρωθούν από το κράτος και πάλι για περίοδο ενός έτους. Επίσης, έχουμε καταθέσει την πρότασή μας για αύξηση του αφορολόγητου οικογενειακού εισοδήματος στα 39.000 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι χιλιάδες νοικοκυριά θα έχουν όφελος έως και 4χιλ. ευρώ.
Αυτές οι στοχευμένες κινήσεις, δεν επιβαρύνουν τα δημόσια οικονομικά και έρχονται να ενισχύσουν και τη μεσαία οικογένεια που είναι η ραχοκοκαλιά της οικονομίας μας.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗΣ
Ακούστηκαν διάφορες προτάσεις για αύξηση της κλίμακας αφορολόγητου εισοδήματος, κάποιες πολύ εύηχες. Καμία εξ αυτών όμως δεν ήταν ολοκληρωμένη πρόταση. Ο ένας λέει στις 24.500 ο άλλος στις 39.500. Πιο πολύ μου μοιάζει με προεκλογική πλειοδοσία αντί με κάποιο σοβαρό πλάνο φορολογικής μεταρρύθμισης. Πάνε 20 χρόνια από την τελευταία φορά που είχαμε φορολογική μεταρρύθμιση και ευτυχώς που δεν έχουν ούτε την τόλμη, ούτε και το πολιτικό κεφάλαιο για να προχωρήσουν με νέα. Και λέω ευτυχώς γιατί η εμπειρία έδειξε πως είναι επιρρεπείς στις πολιτικές του πρόσκαιρου κέρδους και αυτό θα είχε αποτυπωθεί. Και δεν έχουν την τόλμη να προχωρήσουν έστω και αν ξέρουν πως οφείλουν να αυξήσουν τον εταιρικό φορολογικό συντελεστή για να εξαλείψουμε τις όποιες σκιές για τη χώρα και τις κατηγορίες πως είμαστε φορολογικός παράδεισος. Το σπρώχνουν για πάρα κάτω και το χειρότερο από όλα, δημιουργούν την ψευδή εντύπωση στον κλάδο των υπηρεσιών, πως μπορούν να το αποφύγουν, με αποτέλεσμα να βρεθεί απροετοίμαστος. Αυτό όμως που μας διαφοροποιεί ουσιαστικά από τους συνεχιστές της κυβέρνησης Αναστασιάδη, είναι πως όταν εμείς μιλάμε για φορολογική μεταρρύθμιση, δεν περιοριζόμαστε στον κλάδο των υπηρεσιών. Για εμάς κεντρικός άξονας είναι οι πολίτες και τα νοικοκυριά, αλλά και οι δαπάνες του κράτους, μέσα στα πλαίσια της δημοσιονομικής πειθαρχίας και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Πρόκειται για πολύ σοβαρά θέματα και θα ήταν ανεύθυνο να δώσω αριθμούς για το μέχρι πού μπορεί να φτάσει το αφορολόγητο των πολιτών. Όχι πριν γίνουν οι σχετικές μελέτες από τους τεχνοκράτες του Υπουργείου Οικονομικών. Σε αυτό που θέλω όμως να είμαι σαφής είναι πως θα είναι μια φορολογική μεταρρύθμιση με κοινωνικό πρόσημο, που θα λαμβάνει υπόψη τις πραγματικότητες της οικονομίας και που θα ισορροπεί ανάμεσα στην ανάγκη για ανάπτυξη και τη δίκαιη κατανομή των βαρών. Μπορείτε να δείτε τη δυσαναλογία έμμεσων και άμεσων φόρων στον προϋπολογισμό. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να διορθωθεί συντεταγμένα. Την ίδια ώρα, δεν θα επιβαρύνουμε παραγωγικούς τομείς της οικονομίας, αλλά τον αδρανή πλούτο, με μοναδικό στόχο να τον επαναδραστηριοποιήσουμε προς όφελος της οικονομίας και της αγοράς εργασίας.
ΝΙΚΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ
Η φορολογική μεταρρύθμιση αποτελεί σημαντικό ζήτημα για την κυπριακή οικονομία, γι’ αυτό και έχουμε συγκεκριμένη εισήγηση στο Πρόγραμμά μας. Αξιολογούμε το θέμα ολιστικά, στοχεύοντας στον εκσυγχρονισμό του φορολογικού συστήματος για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας σε εναρμόνιση με την ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση. Θεωρούμε ότι δεν είναι ορθό να λαμβάνουμε μεμονωμένα μέτρα, εκτός αν επιβάλλεται για άλλους λόγους. Πρέπει να προχωρήσουμε σε ολοκληρωμένο φορολογικό μετασχηματισμό με την απλοποίηση του συστήματος και με την κατάργηση αχρείαστων φόρων, πάντοτε σε ευθυγράμμιση με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Πρόσθετα, με τον κατάλληλο σχεδιασμό, η ψηφιακή οικονομία μάς επιτρέπει να καταπολεμήσουμε τη φοροδιαφυγή μέσα από τον πλούτο της διαφάνειας και της πληροφόρησης – σύμφωνα με τη Eurostat 2020, η παραοικονομία στην Κύπρο ανέρχεται στο 30% του ΑΕΠ.
Αναφορικά με την αύξηση του αφορολόγητου εισοδήματος από τις 19.500 στις 24.500, θα ήθελα να τονίσω πως ένα τέτοιο μέτρο, αν και μεμονωμένο, κινείται προς την ορθή κατεύθυνση, δεδομένου ότι προσφέρεται στήριξη σε ευάλωτη ομάδα των πολιτών σε μια περίοδο υψηλού πληθωρισμού. Όπως ανέφερα πιο πάνω, μεμονωμένα μέτρα δικαιολογούνται όταν το επιβάλλουν οι συνθήκες.
4 Ο μέσος Κύπριος χαρακτηρίζει τον δημόσιο τομέα ως βραδυκίνητο, αναποτελεσματικό και αναξιοκρατικό. Ποιες πολιτικές θα εφαρμόσετε ώστε να αλλάξει πραγματικά η απόδοση του κρατικού μηχανισμού και των εργαζόμενων του δημόσιου τομέα προς όφελος της κυπριακής οικονομίας και κοινωνίας;
ΑΒΕΡΩΦ ΝΕΟΦΥΤΟΥ
Είναι γεγονός ότι το κράτος μας με εξαίρεση τις αλλαγές που έγιναν κατά την εναρμόνιση με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις που προώθησε η Κυβέρνηση Αναστασιάδη, παραμένει ουσιαστικά με τις ίδιες δομές από το 1960, που έχουν ως αποτέλεσμα τη διαρκή σύγκρουση αρμοδιοτήτων και την ανυπαρξία συγκεκριμένων αρμοδίων. Η δημιουργία υφυπουργείων κατέδειξε πόσο κρίσιμη είναι η συγκέντρωση συναφών αρμοδιοτήτων κάτω από συγκεκριμένους πολιτικούς υπευθύνους.
Η Επόμενη Μέρα της Κύπρου απαιτεί να προχωρήσουμε στο επόμενο στάδιο. Σε ένα κράτος επιτελικό, ρυθμιστικό και αποτελεσματικό. Μέσα από πολύ σοβαρή μελέτη, με τη συμβολή κορυφαίων εξειδικευμένων οίκων και αντλώντας από το καλό παράδειγμα ξένων κρατών, να προχωρήσουμε στη ριζική αναδιοργάνωση των δομών του κράτους, με τρόπο που αυτό να ανταποκρίνεται καλύτερα και αποτελεσματικότερα στις ανάγκες της χώρας και των πολιτών της, χωρίς συγκρούσεις αρμοδιοτήτων και επικαλύψεις που έχουν ως αποτέλεσμα να έχουμε πληθώρα υπηρεσιών που έχουν ακριβώς την ίδια αρμοδιότητα. Στο ίδιο πλαίσιο πρέπει να αντιμετωπίσουμε την πολυνομία που απλώς δημιουργεί γραφειοκρατία.
Αυτός είναι στόχος και έτσι θα πετύχουμε και το κράτος μας να κάνουμε πιο ευέλικτο αλλά και την ίδια ώρα με διαφανείς διαδικασίες σε όλα τα επίπεδα.
Σ΄ αυτό θα δράσει καταλυτικά και η πρότασή μας για όλο το κράτος στο κινητό του πολίτη. Μέσα από μία πύλη (gov.cy), με έναν κωδικό, μία ταυτότητα και την ηλεκτρονική υπογραφή, ο κάθε πολίτης και η κάθε επιχείρηση να διεκπεραιώνει κάθε επαφή που έχει να κάνει με το κράτος σε ελάχιστο χρόνο και με ελάχιστο κόστος. Όλες οι υφιστάμενες υπηρεσίες του κράτους συμπεριλαμβανομένης της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης και της ηλεκτρονικής υγείας, μέχρι το τέλος του 2025 θα έχουν πλήρως ψηφιοποιηθεί.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗΣ
Έχει δίκαιο ο πολίτης να νιώθει την αναξιοκρατία με τους διορισμούς αυτής της κυβέρνησης σε θέσεις κλειδιά και δεν θέλω να επεκταθώ σε ονόματα. Νομίζω πως όλοι μπορούμε να σκεφτούμε μερικούς. Όσο για το αναποτελεσματικό και εδώ έχουν δίκαιο. Προχώρησαν σε μια μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας για χάρη της μεταρρύθμισης χωρίς να λαμβάνουν υπόψη την παραγωγικότητα. Το πρόβλημά τους είναι πως δεν πιστεύουν στη δημόσια υπηρεσία. Τις θεωρούν βάρος και προτιμούν να τις αφήσουν να εκφυλιστούν και να τις κλείσουν παρά να τις αναβαθμίσουν. Λυπούμαι, αλλά έτσι διαλύουμε το κράτος και στερούμε βασικές υπηρεσίες από τους ευάλωτους και μη πολίτες, που δεν έχουν πρόσβαση σε ιδιωτικές υπηρεσίες. Στερούμε όμως και από τον επιχειρηματικό κόσμο ένα δημόσιο τομέα αρωγό στις καθημερινές τους προσπάθειες και τους καταδικάζουμε να παλεύουν μόνοι, ενώ οι ανταγωνιστές τους από το εξωτερικό έχουν δίπλα τους το δημόσιο που τους στηρίζει. Και ίσως για την ώρα να μπορούμε να προσελκύουμε ξένες επιχειρήσεις μέσα από τα «one stop shop», αλλά πώς θα τις κρατήσουμε αν δεν μπορέσει να τις στηρίξει ο δημόσιος μας τομέας. Όσο για τη λύση, αυτή δεν είναι η ίδια για κάθε υπηρεσία. Αυτό που είναι κοινό, είναι η πολιτική που δεν θα επιτρέπει σε τμήματα να πέφτουν σε παρακμή και η ψευδαίσθηση πως μπορούμε να τα ιδιωτικοποιήσουμε όλα. Αυτό που έχει σημασία είναι η χρηστή και αποτελεσματική διοίκηση. Πρέπει να τεθεί το συμφέρον του πολίτη στο επίκεντρο και αυτό θα γίνει μέσα από τη ψηφιοποίηση και διαφάνεια των διαδικασιών και τη δραστική μείωση της γραφειοκρατίας. Ότι ο κόσμος έχει αλλάξει και η δημόσια υπηρεσία θα αλλάξει και αυτή. Είναι γι’ αυτό που χρειάζεται μια κυβέρνηση που να πιστεύει στη δημόσια υπηρεσία και να έχει αξιοπιστία. Ότι δηλαδή οι αλλαγές που προτείνει δεν είναι για να ξεπουλήσει ή να διαλύσει δημόσιες υπηρεσίες, αλλά για να τις αναβαθμίσει.
ΝΙΚΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ
Η αποτελεσματική λειτουργία της κρατικής μηχανής και η παραγωγικότητα των εργαζομένων στον δημόσιο τομέα, αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επίτευξη μιας ανταγωνιστικής οικονομίας και ενός κράτους που θα εξυπηρετεί τον πολίτη. Οι πολιτικές μας για την επίτευξη του πιο πάνω στόχου κινούνται προς δύο κατευθύνσεις: προς την ανασύνταξη της κρατικής μηχανής και προς τη δημιουργία πλήρως ψηφιακού κράτους.
Μέσα από τον πυλώνα της ανασύνταξης του κράτους ενεργοποιούμε νέους μηχανισμούς για υλοποίηση των μακροπρόθεσμων πολιτικών. Τέτοιοι μηχανισμοί θα λειτουργούν με διαφάνεια, έλεγχο, λογοδοσία και αξιοκρατία με τη στήριξη Γραμματείας Υποστήριξης του κυβερνητικού έργου στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Ετοιμάζουμε πρόγραμμα για το κάθε υπουργείο/υφυπουργείο με συγκεκριμένους στόχους και χρονοδιαγράμματα στη βάση των προγραμματικών θέσεων της κυβέρνησης. Επικοινωνούμε δε το έργο της κυβέρνησης μέσα από ειδικά διαμορφωμένη ιστοσελίδα, όπου οι πολίτες θα μπορούν να ενημερώνονται για την πρόοδο της υλοποίησης των έργων σε πραγματικό χρόνο. Η αξιοκρατία και η χρηστή διοίκηση αποτελούν απαραίτητα συστατικά για τη διακυβέρνηση του τόπου με στόχο την ευημερία όλων των πολιτών. Προς τούτο, δημιουργούμε πλαίσιο που ενισχύει την αξιοκρατία και διασφαλίζει τη λογοδοσία στη δημόσια διοίκηση.
Δημιουργούμε επίσης πλήρως ψηφιακό κράτος που θα προσφέρει ποιοτικές υπηρεσίες στους πολίτες και στις επιχειρήσεις για όλες τις δραστηριότητές τους. Αυτό συνοδεύεται από την απλοποίηση των διαδικασιών και την υιοθέτηση της κουλτούρας «μόνο μια φορά», έτσι ώστε να μη χρειάζεται η πολλαπλή υποβολή εγγράφων. Βελτιώνουμε επομένως την εξυπηρέτηση των πολιτών, μειώνουμε το λειτουργικό κόστος της οικονομίας και ενισχύουμε την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα.
Θα πρέπει επιπλέον να αξιοποιήσουμε και να διευρύνουμε τον πετυχημένο Θεσμό των Κέντρων Εξυπηρέτησης του Πολίτη, με την προσφορά περισσότερων υπηρεσιών.
Διαβάστε τις υπόλοιπες ερωτήσεις και απαντήσεις των υποψηφίων των Προεδρικών Εκλογών 2023