Του Χρήστου Μιχάλαρου
Σε παγκόσμιο ανάγεται πλέον το ζήτημα των πολιτικών πιέσεων και παρεμβάσεων στις Κεντρικές Τράπεζες κάθε χώρας, σύμφωνα με δημοσίευμα του πρακτορείου Bloomberg το οποίο παραθέτει λίστα με ουκ ολίγες «προβληματικές» περιπτώσεις, της Κύπρου περιλαμβανομένης.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά η Κυβέρνηση το 2015 άρχισε τις διαδικασίες για να αποδεσμεύσει την Διοικήτρια Χρυστάλλα Γιωρκάτζη από τα καθήκοντά της, κάτι το οποίο θεωρεί ως πολιτική παρέμβαση στον ανεξάρτητο θεσμό.
Στο δημοσίευμα επίσης σημειώνεται ότι τόσο η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου, όσο και της Ελλάδας, το Fed των ΗΠΑ, η Τράπεζα της Αγγλίας, αλλά και οι Κεντρικές Τράπεζες της Ινδίας και της Τουρκίας δέχονται πιέσεις από τους αιρετούς νομοθέτες και τους κυβερνώντες.
Από το στόχαστρο δεν απουσιάζει ούτε η ευρωζώνη, με τον Μάριο Ντράγκι να φέρεται να γίνεται δέκτης σοβαρών πιέσεων, κυρίως από Γερμανούς πολιτικούς οι οποίοι θεωρούν την πολιτική που ασκεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ως εξαιρετικά χαλαρή.
Το 2015 άρχισε η διαδικασία απόλυσης
Όσον αφορά στην περίπτωση της Κύπρου, το Bloomberg αναφέρει ότι η Κυπριακή Κυβέρνηση ξεκίνησε τις διαδικασίες για απόλυση της κας Γιωρκάτζη, μετά τους ισχυρισμούς για σύγκρουση συμφερόντων λόγω του γεγονότος ότι δεν είχε δηλώσει πως ο πρώην σύζυγός της εκπροσωπούσε συγκεκριμένο επενδυτή τράπεζας (η οποία δεν λειτουργεί πλέον) ο οποίος μήνυσε την Δημοκρατία και την Κεντρική Τράπεζα.
Σημειώνει δε ότι η Χρυστάλλα Γιωρκάτζη είχε διαδεχτεί τον Πανίκο Δημητριάδη ο οποίος είχε παραιτηθεί έπειτα από μήνες πολιτικών πιέσεων.
Συνταγματική αναθεώρηση για την Κεντρική Τράπεζα;
Το δημοσίευμα έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία βρίσκονται σε εξέλιξη προχωρημένες διεργασίες για αλλαγή των προνοιών του κυπριακού Συντάγματος που αφορούν στην λειτουργία της Κεντρικής Τράπεζας.
Μιλώντας στην εκπομπή «Μεσημέρι και κάτι» του ΣΙΓΜΑ ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Οικονομικών Αντρέας Χαραλάμπους ανέφερε ότι στόχος είναι η αύξηση της αποτελεσματικότητας της λειτουργίας, λαμβάνοντας υπ’ όψιν άριστες πρακτικές άλλων χωρών.
«Υπάρχει ένα νομοσχέδιο το οποίο βρίσκεται σε αρκετά προχωρημένο στάδιο. Αυτή την περίοδο εξετάζουμε κάποια ζητήματα συνταγματικής φύσης. Η ουσία της αλλαγής είναι ότι πλέον γίνεται ένας ακόμα πιο σαφής διαχωρισμός του ρόλου του Διοικητικού Συμβουλίου της Κεντρικής Τράπεζας και του εκτελεστικού κομματιού της, δηλαδή ο Διοικητής. Το δεύτερο είναι ότι ο εκάστοτε διοικητής θα βοηθιέται στο εκτελεστικό κομμάτι με τη δημιουργία ενός εκτελεστικού συμβουλίου το οποίο και πάλι θα έχει καθορισμένες αρμοδιότητες», είπε.
Όσον αφορά στο ζήτημα του διορισμού και της παύσης του διοικητή, σύμφωνα με τον κο Χαραλάμπους, θα πρέπει να πληρούνται τα κριτήρια που θέτει το κοινοτικό κεκτημένο για την διασφάλιση την ανεξαρτησία του Διοικητή και του Εκτελεστικού Συμβουλίου, κάτι που δεν θα αλλάξει με τις δρομολογούμενες τροποποιήσεις.
Η ανεξαρτησία είναι σημαντική
Σε κάθε περίπτωση, η απειλή της πολιτικής παρέμβασης στις Κεντρικές Τράπεζες θα μπορούσε να επιφέρει σοβαρές οικονομικές συνέπειες.
Επικαλούμενο μελέτη της δεκαετίας του ’90 η οποία εκπονήθηκε από τους οικονομολόγους Alberto Alesina και Lawrence Summers εξήγαγε το συμπέρασμα ότι η ανεξαρτησία του θεσμού λειτούργησε θετικότερα στον έλεγχο του πληθωρισμού χωρίς να βλάπτεται η παραγωγή και η απασχόληση.
«Οι χρηματοπιστωτικές αγορές κινδυνεύουν να αποδυναμωθούν εάν οι επενδυτές υποψιάζονται ότι οι κεντρικές τράπεζες θα υποκύψουν στις πιέσεις. Αυτό θα μπορούσε να ωθήσει προς τα επάνω τα μακροπρόθεσμα επιτόκια», αναφέρει.
Άλλες χώρες των οποίων οι Κεντρικές Τράπεζες, σύμφωνα με το πρακτορείο, αντιμετωπίζουν πρόβλημα πολιτικών παρεμβάσεων είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρωζώνη, η Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ινδία, η Τουρκία, το Πακιστάν, η Νέα Ζηλανδία, η Λετονία, η Σλοβενία, η Ελβετία, το Μεξικό και η Βραζιλία.